Tarihsel bir bölge olan ve Likya Yolu ile turistik bir değeri de olan Likya (Lykia) ile ilgili bilgiler ve Likya tarihi hakkında bilgi.
LİKYA (LYKİA), Anadolu’nun güneybatısında tarihsel bölge. Kabaca Teke Yarımadası’nın bulunduğu bölgeyi kapsar. Kesin sınırlarını belirlemek zordur. Eski Yunan kaynaklarında Likyalı adı verilen halkın, tarihin bir kesitinde egemen, bir kesitinde de etkin oldukları kentleri içine alır. Kuzey ve doğu sınırları kesin değildir. Antalya’nın batısından başlayarak güneybatıya uzanan Beydağları ve bunlarla birleşen Akdağlar, bölgenin doğal kuzey sınırını oluşturur. Kısaca Toros Dağları’nın batı uzantıları Likya’nın fiziksel yapısını oluşturur.
Kıyı şeridindeki çok küçük bir alan bölgenin ovalık kesimidir. Finike Ovası bunların en genişidir. Kınık Ovası olarak bilinen bölge ise Likya’nın en büyük düzlüğünü oluşturur. Bölgenin en büyük akarsuyu Eşen (ya da Koca) Çayı’dır. Bölgenin öteki akarsuları ise Kargayanı Deresi, Ulupınar Deresi, Alagir Çayı, Başgöz (Aykırıçay) ve Demre Çayı’ dır. Sözü edilmeye değer göl yoktur. Akdeniz ikliminin etkisi altındaki bölgenin bitki örtüsü de iklime koşutluk gösterir.
Tarih.
Likya adına tarihsel dönemlerde ilk 2. bin yıla ait Hitit belgelerinde Luqqa ya da Luqqu biçiminde rastlanır. Troya Savaşları sırasında Lidyalılar Troyalıların yanında yer aldılar. Bölgenin iki büyük kenti olan Ksanthos ve Letoon’da yapılan kazılarda M.Ö. 8. yüzyılın sonunda önceye ait buluntu ele geçmedi. Bir başka önemli kent olan Tlos’ta ise İÖ 2. binyıla ait bir balta bulundu. Yunan kolonilerinin yoğun biçimde kurulduğu İÖ 7. yüzyılda Likya Bölgesi’nde ilk koloni kenti İÖ 696’da Phaselis’te kuruldu.
Bu yüzyılda Lidya Krallığı’nın genişlediği bir dönem olmasına karşın, Lidyalılar Likya’yı ele geçiremediler. M.Ö 546’da Lidya Krallığı’nın Persler tarafından yıkılmasıyla tüm Anadolu gibi Likya kentleri de Pers egemenliğine girdi. Bölge tam bağımsızlığına tüm Anadolu gibi M.Ö 334’te Büyük İskender’in Persleri yöreden çıkarmasıyla kavuştu. İskender direnmeyle karşılaşmaksızın Likya kentlerine girdi. İskender’in ölümünden sonra ortaya çıkan Hellenistik krallıklar döneminde Likya Bölgesi başlangıçta komutanlarından Antigonos Monophtalmos’un yönetimine girdi. İÖ 310’da Mısır’a egemen olan komutanlarından Ptolemaios’un denetimine girdi. İÖ 301’de de Lysimakhos yöreyi ele geçirdi. İÖ 296’da bölgeyi yeniden topraklarına kattı ve bu durum yüzyıl kadar sürdü.
İÖ 197’de Seleukos Kralı III. Antiokhos, Likya’yı işgal etti ve M.Ö 190’daki Magnesia Savaşı’nda yenileceği ana kadar elinde tuttu.
Bu tarihten sonra yörede başlayan Roma’nın etkisiyle Likya Bölgesi, Rodos’un denetimine verildi. Ancak Rodos’un yönetiminden hoşnut kalmayan Likyalılar, İÖ 2. yüzyıl başlarından ayaklandılar ve Likya Birliği’ni oluşturdular. M.Ö 88’e kadar bağımsızlığını sürdüren bölge, bu tarihte Pontos Kralı Mithradates’in işgaline uğradı. İÖ 85’te Roma Konsülü Sulla, II. Mithradates’e karşı yaptığı bir dizi savaştan sonra Pontos egemenliğini ortadan kaldırdı. Bu yenilgiden sonra Likya kentleri yeniden bağımsızlıklarını kazandılar.
İÖ 1. yüzyılda Doğu Akdeniz ve Doğu Likya’da üsler kurarak bölgeyi yağmalayan korsanları Roma temizledi. İmparatorluk döneminde Likya kentleri Roma yönetiminde zengin ve huzur dolu bir dönem geçirdi. İS 141’de meydana gelen bir deprem, tüm Likya kentlerinde büyük yıkımlara yol açtı. İS 3. yüzyılda gelişme ve zenginleşme sürdüysede İS 250’deki bir başka büyük deprem ve korsanların yeniden bölgeye zarar vermeye başlamalır, bu durum karşısında Roma yönetiminin aciz kalması bazı kentlerinin sönmeye yüz tutmalarına neden oldu. Hıristiyanlığın bölgeye girmesi bazı kentlerde değişikliklere yol açtı. İS 4.-5. yüzyıllara ait bilgiler yok denecek kadar azdır. İS 7. yüzyılda Arap akınlarının bölgeye ulaşmasıyla birlikte antik çağın görkemli kentleri birer köy haline dönüştüler ve önemlerini yitirdiler.
