Ülkeler Rehberi Macaristan – Macaristan ile ilgili bilgi, başkenti, ekonomisi, tarihi, bayrağı, komşuları, coğrafi konumu hakkında bilgi
kaynak: pixabay.com
MACARİSTAN
- Yüzölçümü: 93.032 km2.
- Başkenti: Budapeşte.
- Dil: Macarca.
- Din: Hristiyan (% 65 Katolik, % 30 Protestan)
- Para birimi: 1 forint =100 filler.
- Başlıca kentleri: Miskalc, Debrecen, Szeged, Peçs, Györ, Nyireghyaza, Szekesfehervar, Kecskenmet.
Orta Avrupa’da devlettir. Eski Macaristan Krallığı topraklarının 1/3’ünü kaplayan, Doğu Avrupa’nın en küçük ülkelerinden biri olan Macaristan; kuzeyden Slovakya, doğudan Romanya ve Ukrayna, güneyden Hırvatistan, batıdan Avusturya ve Slovenya ile çevrilidir. Denize kıyısı yoktur.
Yüzey Şekilleri;
Macaristan, belirgin 4 doğal bölgeye ayrılır: Nagy Alföld (Büyük Ova), Kuzey Yaylaları, Dunantul (Tuna Ötesi Topraklar) ve Kis Alföld (Küçük Ova). Ülkenin yarısından çoğunu kaplayan Nagy Alföld, Macaristan’ın kuzeyinden güneyine doğru akan Tuna Irmağı’nın doğusunda uzanır. Tisa Irmağı’nın suladığı bu ova, ülkenin başlıca tarım alanıdır. Ünlü pusztanın (çorak ve otlak alan) küçük bir parçası, doğallığını korumaktaysa da, geriye kalan bölümü tarıma elverişlidir. Nagy Alföld’ün kuzeyinde kuzey Yaylaları Bölgesi, önemli bir endüstri alanıdır. Kuzeydoğuda Slovakya sınırındaki yaylalar, 800 m yüksekliğe ulaşır. Dunantul, Tuna Irmağı’nın batısındaki alanların tümünü kaplar ve kuzeybatıda Kis Alföld’ün dışmda, genellikle inişli çıkışlı tepelerle alçak dağlan içerir. Tarım alam olan bu bölgede, maden yatakları bulunur. Avrupa’nın en büyük göllerinden biri olan Balaton Gölü, bölgenin orta kesimindedir. Kis Alföld’ün, batıda Avusturya Alpleri sınırındaki tepelerin etekleri dışında kalan kesimleri, genellikle düzlük ve alçaktır. Bu bölge, tarım açısından da önemlidir.
İklimi;
Macaristan’ın büyük bölümünde yazlar uzun ve sıcak, kışlar sert ve soğuk geçer. Yaz mevsiminde sürekli esen kuru rüzgârlar, ürünlere büyük zarar verir. Sıcaklık, ocakta -4°C, temmuzda 24°C arasında değişir. Yağış tutarı, ovalarda 500-600 mm yüksek tepelerde 600-800 mm’dir.
kaynak: pixabay.com
Bitki Örtüsü ve Hayvanlar;
Ormanların, yüzlerce yıldır sürekli tarım alanlarına dönüştürülmesi sonucu, bitki örtüsü zayıf düşmüştür. Bununla birlikte, yer yer kayın ağaçlarına rastlanır. Dunantul’da ve öteki bölgelerde meşe toplulukları görülür. Yabandomuzu, geyik, çakal, sincap, toy kuşu, karaleylek, sukuşları gibi memeli kuş türleri, günümüzde koruma altına alınmıştır. Yaban hayvanları planlı bir biçimde korunur.
Ekonomisi;
Tarım. Tarım büyük ölçüde makineleşmiştir. 6.5 milyon hektar tarım alanının 4.7 milyonunu etkili alanlar, 1.2 milyonunu otlak ve çayırlar, 250 bin hektarını bağlar oluşturur. Buğday, mısır, şekerpancarı, arpa, ayçiçeği, patates, çavdar, yulaf, sebze meyve temel tarım ürünleridir.
Hayvancılık. At, domuz ve koyun yetiştiriciliğinin yanı sıra, kümes hayvancılığı, arıcılık, tatlısu balıkçılığı ileri düzeydedir. Yıllık sığır eti üretimi 1.3 milyon ton, domuz eti üretimi 900 tonu bulur. Yün, süt, yumurta, öteki başlıca hayvansal ürünlerdir.
Endüstri. Başta demir-çelik, metalürji, çimento olmak üzere; yapay gübre kimyasal ürünler pamuklu, yünlü, ipekli ve sentetik dokuma, ayakkabı, önemli endüstri dallarıdır. Yıllık elektrik enerjisi üretiminin % 49’u nükleer santrallardan sağlanır.
Doğal Kaynaklar. Verdes Dağları’nda boksit (3.1 milyon ton); Zela yakınlarında petrol ve doğal gaz; Pecs yöresinde maden kömürü; Darag’ta linyit, başlıca doğal kaynaklardır. 1.7 milyon hektar alan kaplayan ormanlardan yılda 8.3 milyon m3 ürün alınır.
Tarihi
Macarlar, içlerinde birkaç Türk boyu da karışık olmak üzere, IX. yüzyılda Macar Ovası’na gelip yerleşmişlerdir. Bu sıralarda Macarlar’ın başında bulunan Arpad hanedanı Türk’tü, Mete’den, Attilâ’dan indiği iddiasındaydı.
kaynak: pixabay.com
Arpadlar, sonradan Katolik oldular, kendilerini kral ilân ettiler, Avrupa’nın büyük devletlerinden birini kurdular, Bir ara Altın Ordu Türk-Moğol İmparatorluğuna tâbi oldular.
O zamanki Macaristan, şimdikinin 4 kat genişliğinde olduğundan, Avrupa’nın en hatırı sayılır devletleri arasında yer almış, Bizans’ın zaafından faydalanarak Balkanlar’da sözü geçen en büyük kuvvet haline gelmişti. Zaman zaman Lehistan tahtını bile ele geçirmiştir. Türkler’e karşı Balkanlar’ı elinde tutmak için yaptığı teşebbüsleri başaramayan Macaristan, 1521’de Belgrad kalesini Türkler’e bırakmak zorunda kaldı. Bu çok önemli kaleyi üçüncü kuşatmada alan Türkler, böylece Macar Ovası’nın kilidini ellerine geçirmiş oldular.
1526’da Kanuni, Mohaç’ta Büyük-Macar ordusunu yok ettikten sonra Budin’e (Budapeşte )ye girdi. Macaristan Krallığı’nı Türklerin himayesi altında olmak üzere Zapolya’ya veren Kanunî, 1541’de bu krallığı «Budin Beylerbeyliği» adı altında doğrudan doğruya bir eyalet şeklinde Osmanlı İmparatorluğu topraklarına kattı. Almanya imparatoru ismen «Macaristan Kralı» unvanını takınmışsa da, XVII. yüzyılın son yıllarına kadar gerçek Macaristan kralı, Osmanlı hükümdarıydı. Protokolda Mısır beylerbeyinden sonra, Rumeli beylerbeyinden önce gelen Budin beylerbeyi, Avrupa’nın en büyük hükümdarları derecesinde askerî hükmü olan bir Türk genel valisiydi. Almanya İmparatoru ile bir hükümdar gibi, «kardeşim» diye mektuplaşırdı. Bunların arasında bazı büyük Türk komutan ve devlet adamları Macaristan’ı gerçek bir Türk ülkesi haline getirmişler, birçoğu sonradan sadrâzam olmuşlardı.
1693 1699 savaşlarından sonra, 1699 Karlofça Antlaşması ile Macaristan — küçük bir parçası hariç— Almanya’ya bırakıldı. Türk idaresinden çok memnun olan, Almanlar’dan nefret eden Macarlar, iki yüzyıla yakın Almanlar’la çekiştiler, sonunda, 1867’de Avusturya İmparatorluğu içinde federal bir devlet oldular. Almanlar, Macaristan’daki on binlerce Türk bayındırlık eserini temellerine kadar yok ettiler, Macaristan’da yaşayan yüz binlerce Türk, Balkanlar’a çekildi.
Avusturya-Macaristan Devletini teşkil eden iki devletten biri olan Macaristan Krallığı’nın yüzölçümü 325.411 
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Ruslar, Macaristan’ı komünistleştirdiler, bi ruydu devlet haline getirdiler; 1952’deki Macar ihtilâlinde, büyük zulümlerle milliyetçileri yok ettiler. 1990’lı yıllarda Doğu Bloğunun yıkılması ile yeniden tam bağımsız hür bir devlet haline gelen Macaristan günümüzde batı tipi demokrasi ile yönetilmektedir.
Macaristan’da Türkler’e olan sevgi çok canlıdır. Türkler’e ataları gözü ile bakarlar. Büyük Macar tarihçileri, Türkler’le birlikte Macar Ovası’na yurt kurmaya gelen Macarlar’ın tarihini, Osmanlı devrindeki parlak, müreffeh, özgür hayatı çok güzel anlatmışlardır. Eskiden Macaristan’da Türk olmak, imtiyazlı bir insan olmak demekti. İlk Dünya Savaşı’nda silâh arkadaşlığı, ülkü birliği yapılması da bu yakınlığı artırmıştı.
