Madalya nedir? Madalya ne demektir? Madalya hangi durumlarda ve neden verilir? / takılır? Madalya ve madalya çeşitleri ile ilgili olarak bilgilerin yer aldığı yazımız.
Savaşlarda yararlık gösterenlere, yarışlarda, sergilerde derece alanlara mükâfat olarak, önemli bir olay dolayısı ile ilgililere hatıra olarak verilen madeni nişanlara «madalya» denir.
Madalyalar, daha çok, savaş sırasındaki hizmetlerinden dolayı askerlere verildiği gibi bazan, savaşlarda ülkeleri için çalışan, tehlikeli bir durumda bir yurttaşın hayatını kur taran, halk için önemli bir hizmette bulunan sanat, bilim alanlarında değerli bîr iş yapan sivillere de verilir. Madalyalar, genel olarak, para biçiminde yuvarlak bir madenden, ya da madenî bir yıldızdan, bu madenî kısım üzerine madalyanın cinsine, ne için, ne zaman, kimin tarafından verildiğini belirten yazı, şekil ve resimlerden, bir de bu paranın tut-turulduğu çeşitli renklerdeki kurdelelerden meydana gelir.
Madalya, tarihte, insanların her hangi bîr üstünlüğünü, yararlığı belirtmek ihtiyacı ile ortaya çıkmıştır. Eski Yunanlılar’da, Roma-lılar’da bu amaç için, başa defne dalından yapılmış bir çelenk takılırdı. Şövalyeler zamanında ise, üstünlük göstermiş kimseler renkli kılıçlarla, tüylü sorguçlarla belirtilirdi. Zamanla, bunların yerini madenî madalyalar aldı.
Bizde Madalya
Bizde eskiden birçok madalyalar vardı. Ab-dülmecit zamanında 21, Abdülâziz zamanında 5, II. Abdülhamit zamanında 19, Meşrutiyet devrinde 7 tane yeni madalya ortaya çıkar rıldı. Bu madalyaların şekillerinin nasıl ola cağı, kimlere verileceği, hangi durumlarda nasıl takılacağı gibi hususlar her biriyle IlgiU özel tüzüklerde bildirilmişti.
Cumhuriyet devrinde, spor ve sergi madal yaları dışında bütün madalyalar, nişanlar kal dirildi. Yalnız İstiklâl Savaşı için çıkarılan İstiklâl Madalyası’nın takılmasına izin verildi.
İstiklâl Madalyası
Bu madalya, Kurtuluş Savaşı’nda, gerek çarpışmalarda, gerekse cephe gerisinde hizmet etmiş olanlara, Büyük Millet Meclisi’nin birinci döneminde meclis üyesi olarak bulu nanlara verilmiştir. İstiklâl Madalyaları, kur deleleri 1) kırmızı, 2) beyaz, 3) yeşil 4) yarısı kırmızı, yarısı yeşil olmak üzere dört çeşittir. Bunlardan kırmızı kurdeleli olanlar Kurtuluş Savaşı’na fiilen katılmış olan askerî şahıslara, mücadelede büyük hizmetleri ve yararlıkları görülen millî kahramanlara, ordu dışında olup, evlâtları, babaları ülkenin kurtuluşu için canını feda etmiş olan ana, ba ba ve çocuklara; beyaz kurdeleli İstiklâl Ma dalyaları, cephe gerisinde fevkalâd- /atadık-ta bulunmuş olanlara; yeşil kurdeleliler, Birinci Büyük Millet Meclisi üyelerine; kırmızı-yeşil kurdeleli madalyalar ise aynı zamanda cephede savaşmış olan milletvekillerine verilmiştir.
İstiklâl Madalyası, ilgili yasanın belirttiğine göre, sahibinin ölümünden sonra ailesine geçer. 1 eylül 1931’den beri İstiklâl Madalyası verilmesi son bulmuştur.
