Maddenin esneklik özelliği nedir? Elastisite neye denir? Ne işe yarar? Maddenin esnekliği ve şekil değiştirme noktası hakkında bilgi.
İçi dolu bir lastik top sıkıştırılabilir, uzatılabilir, eğilebilir veya bükülebilir ve bu basınç veya gerilme ortadan kalkınca da yine ilk şekline döner. Topa bu işleri yaptırabilen özellik elastiklidir. Şüphesiz elastiklik deyince akla ilk gelen malzeme, şeklini büyük ölçüde değiştirebildikten sonra yine de ilk şekline dönen lastiktir. Belki garip görünecektir, fakat bütün katı cisimler bir dereceye kadar bu özelliğe sahiptirler; bununla beraber çok defa bu ancak fark edilebilir. Elastikliğin en iyi geliştirilebilecek malzeme çeliktir ve hatta bu sertleştirilmiş çelik olmalıdır: Sertleştirme kızıl derecede sıcak çeliğin süratle soğutulması veya soğuk su içine batırılması ile temin edilir ve buna da su verme işlemi denilir. Su verilmiş çelikler sert ve kırıcıdır fakat çok elastiktir. Yaylar hemen hemen daima, hafifçe yeniden ısıtılan su verilmiş çelikten yapılır, bu hafifçe yeniden ısıtma işlemi bir kısım elastikliği yok eder fakat çeliği de daha yumuşak ve sağlam yapar.
Mühendisler bir köprü projesi yaptıkları zaman bu köprünün inşaatında kullanılacak çeliğin çekme mukavemetini, yani metalin onu uzatmaya çalışan kuvvetin tesiri altındaki özelliğini, bilmek isterler. Lüzumlu taşıyıcı kirişlerin sayısı, ölçüsü ve yerleri bu özelliğe göre tayin edilir. Benzer şekilde, lastiğin çekme mukavemeti de, otomobil lastiği ve benzeri maddeler imalcileri için çok önemlidir. Bu özelliği bulup çıkartmanın usulü, araştırılan maddeden yapılmış bir telin veya çubuğun bir ucunu tespit ederek diğer ucuna ağırlıklar ilave etmektir. Başlangıçta, şayet eş ağırlıklar ilave edilirse, tel veya çubuğun boyu da eş miktarlarda uzar. Mesela, şayet bir kiloluk bir ağırlık bir çelik teli yarım milimetre uzatırsa, iki kiloluk bir ağırlık bir milimetre uzatacaktır. Ve ağırlıklar geri alındığı zaman tel veya çubuk kendi ilk uzunluğuna döner. Gerçekten bir telin uzamasının tatbik edilen kuvvet ile orantılı olduğu daha 1650 yıllarında Robert Hooke tarafından keşfedilmiştir. Fakat bu işlem sonsuz olarak devam etmez. Bir nokta gelir ki tel veya çubuk ilave edilen fazla ağırlıklar için olduğundan daha çok uzamaya başlar. Bundan başka, ağırlıklar geri alındığı zaman da çubuk artık kendi uzunluğuna dönmez.
Bu hadisenin olduğu nokta elastik limit olarak adlandırılır. Uzama miktarları, elastik limite erişildikten sonra, tel akma noktasında aniden kopuncaya kadar artar. Köprü inşaatı halinde mühendisler böylece kirişlerin, hiç bir zaman, elastik limite varılması için lüzumlu olan kuvvetin belirli bir miktarından daha çok yükü taşımamasına bakarlar.
Malzemenin elastiklik özellikleri atomlar veya moleküller arasında tesir eden kuvvetlere bağlıdır. Lastiğin neden bu kadar çok uzatılabildiğinin sebebi, onun, pek çoğu dolaşık ipler gibi katlanmış, uzun moleküler zincirlerden yapılmış olmasındandır. Malzeme uzatıldığı zaman dolaşık zincirler adeta düzleşirler ve kuvvet geri alınınca tekrar ilk dolaşık durumlarını alırlar. Yün ve ipek gibi daha pek çok malzeme zincir moleküllerden yapılmıştır, fakat bir çok hallerde zincirlerdeki kuvvetli halkalar onların kendi üzerine yeniden dolaşmasına engel olur.
