Magna Carta Nedir? Önemli Maddeleri ve Antlaşmanın Önemi, Tarihi

Magna Carta nedir? Tarihin en ünlü antlaşması Magna Carta’nın maddeleri, antlaşmanın önemi, tarihi, hakkında bilgi.

Magna Carta; 1215’te İngiltere Kralı Yurtsuz John ile soylular arasında imzalanan ve kralın haklarını sınırlayan ilk antlaşmadır. Krallık iktidarı ile feodal beyler arasındaki mücadeleden doğdu. İngiliz kralları, Normanların İngiltere’yi kuşatmalarından (1066) başlayarak iktidarlarını derebeylerin zararına geliştirmeye başlayınca baronlar buna karşı çıkarak, zaman zaman krallara karşı başkaldırma hareketlerine giriştiler.

12. yüzyılın sonlarından başlayarak derebeylerin gelirlerinde artış görüldü; bu sınıf krallık önünde zenginleşti. Bunun üzerine Kral John gelirlerini arttırmak için derebeylere yeni vergiler koymak, askere gitmeyenlerin ödeyeceği bedelleri yükseltmek, gelir, toprak ve gümrük vergilerini arttırmak gibi kararlar aldı,bu durum krala karşı tepki duyan geniş bir kesim yarattı. John’un 1214 sonbaharında Fransa Kralı Philippe Auguste ile yaptığı savaşta ağır bir yenilgiyle dönmesinden sonra bundan cesaret alan baronlar, kendi aralarında toplanarak yapılmasını istedikleri değişiklikleri kararlaştırdılar ve isteklerini kabul edilmesi durumunda krala karşı savaşmaya ant içtiler. Ancak Kral John krallık haklarının hiç birinden vazgeçmek istemiyordu.

Bunun üzerine baronlar krala karşı savaş kararı aldılar. İlk ayaklanmalar Nisan 1215’te Stanford’da başladı. Ayaklananlar 17 Mayısta Londra’yı ele geçirdiler. Kenti kurtaramayacağım anlayan Kral John, 15 Haziranda Runny çayırlığında, ayaklanmacıların isteklerini kapsayan Magna Carta Fermanı’nı imzalamak zorunda kaldı. İngiltere derebeyliğinin krallık karşısında güçlenmesine neden olan fermanın toplumsal-politik açıdan önemi, halka belirli özgürlükler tanınması, kişi haklarının sağlanması yolunda atılan ilk adımlardan biri olmasıydı.

Önemli maddelerinden başlıcaları şunlardır:

1. Hiçbir özgür insan yürürlükteki yasalara başvurmaksızın, tutuklanamaz, hapsedilemez, mülkü elinden alınamaz, sürülemez ya da yok edilemez.
2. Adalet satılamaz, geciktirilemez hiçbir özgür yurttaş ondan yoksun bırakılamaz;
3. Yasalar dışında hiçbir vergi, yüksek rütbeli kilise adamları ile baronlardan oluşan bir kurula danışılmadan haiz yoluyla ya da zor kullanarak toplanamaz.

Başlangıçta yalnızca derebeylerle din adamlarına tanınan bu haklardan zamanla tüm yurttaşlar yararlanmaya başladılar. Magna Carta derebeyler ve parlamento tarafından kralın yasaya uymasını sağlamak amacıyla başa geçen krallara onaylatılarak uzun yıllar yürürlükte kaldı. V. Henry’nin ölümüne kadar 44 kez onaylandı. Asıl önemi, birçok ülkede krallık yetkilerinin kısıtlanmasının ilk örneği ve demokrasiye uzanan sürecin başlangıcı olmasıdır.