Makina nedir? Makina nasıl tanımlanır? Basit makinalara örneklerin ve makinaların verimi hakkında bilgilerin yer aldığı yazımız.
Makina, belli bir işi yapmak için düzenlenmiş, o işi en az kuvvet harcayarak yapmaya yarayan bir araçtır.
Makinanın en basit örneğini kaldıraçta buluruz. 500 kilogramlık bir taşı kaldırmak istiyelim. Bunu hiçbir araç kullanmadan kaldırmak için 500 kilogramlık bir kuvvet kullanmamız gerekir. Bir kaldıraçla ise aynı taşı, meselâ 100 kilogramlık bir kuvvetle yerinden oynatabiliriz. Böylece, 100 kg.’lık bir kuvvetle 500 kg.’lık bir yükü kaldırmamızı sağlayan kaldıraç basit bir makinadır.
«Makina» sözünün içine giren kavramlar zamanla çok zenginleşmiştr. Bugün bir iş görmekte kullandığınız her araca «makina» diyoruz: Dikiş makinası, fotoğraf makinası, tıraş makinası, buhar makinası, elektrik makinası gibi. Bunlardan kimisi, kaldıraç gibi, basit birer makinadır, kimisi de, buhar makinası, elektrik makinası gibi, çok geniş düzenlerdir. Birçok basit makinenin bir araya gelmesiyle ortaya çıkmıştır.
Bugün, «makina» deyince daha çok, küçük bir hareketimizle çalışmaya başlıyan, işini kendi kendine tamamlıyan araçlar anlaşılıyor. Bu çeşit makinalara «otomatik makina» demek daha doğru olur.
Makinaların Verimi
«Enerjinin sakımı» kuralına göre, bir makineye verilenden daha büyük iş elde edilemez. Hattâ her makine, verilenden biraz az enerji geri verir. Bu aradaki fark «makinanın verimi»ni belirtir. Bir makinanın yüzde olarak verimi, makinanın aldığı enerjinin verdiği enerjiye bölümünü 100’le çarparak bulunur. Alınan ve verilen enerjilerin birbirine yakın olması istenir. Çünkü bu durumda makina kayıpları az olur. Aldığı enerji, verdiği enerjiye eşit makinaya «ideal makina» denir. İdeal makinanın verimi yüzde yüz olacaktır. Yalnız, böyle bir makina yapılamaz. Ünlü «devridaim» makinası tasarısı, verimi yüzde yüz olan bir makinayı bulmak için düşünülmüştür.
BASİT MAKİNALARA ÖRNEKLER
