Makromolekül nedir, özellikleri nelerdir? Biyolojide kaç çeşit makromolekül vardır, makromoleküller ne işe yarar, nerelerde kullanılır?
Makromolekül Nedir? (Biyoloji)
Bir binanın yapımını ele alalım. Tuğlalar birleştirilerek, duvarlar ve katlar elde edilir. Temel olarak, tuğla, kum, çimento gibi bu küçük birimleri istediğimiz öğeyi elde edene kadar daha büyük bir nesne yapmak için birleştirerek kullanırız.
Bir makromolekül de benzer bir şekilde yapılır. Buradaki molekül terimi çok büyük bir molekülü ifade eder. Bildiğiniz gibi, bir molekül birden fazla atomdan oluşan bir şeydir. Makromoleküller o kadar büyüktür ki, 10,000’den veya daha fazla atomdan oluşurlar.
Polimer, makromolekül için kullanılan başka bir terimdir. Bildiğiniz gibi “poli” önekinin anlamı çok, benzer şekilde çokgen, birçok tarafa sahipdir. Makromoleküller monomerler olarak adlandırılan birçok yapı bloklarından oluştuğu için, bu terimler eşanlamlıdır. Bir monomeri bir tuğla ve bir polimer veya bir makromolekülü de, tuğlalardan oluşan eksiksiz bir duvar olarak düşünün. Tuğla duvar, makromolekülün yapı taşları olarak bir monomerden oluşması gibi, daha küçük birimlerden oluşmaktadır.
Dört ana tip biyolojik makromolekül vardır:
Karbonhidratlar
Nükleik asitler
Proteinler
Lipidler (Yağlar)
Makromolekül Örnekleri
Tüm biyolojik makromoleküller yaşam için hayati öneme sahiptir. Bütün canlı organizmalar dört makromolekülden oluşmaktadır. Proteinler, lipitler, nükleik asitler ve polisakkaritler.
Makromolekül Çeşitleri
Her yerde makromoleküllerle çevriliyiz. Plastikler, petrol ürünleri içeren polimerlerdir. Sandviç, ekmek, marul, mayonez ve domates gibi makromolekülleri ve selüloz olarak bilinen karmaşık karbonhidratları içerir. Mayonez ayrıca makromoleküller olan ve organizmalardan oluşan yağlardan oluşur.
Vücudunuzu oluşturan tüm hücreler, makromoleküller veya biyolojik polimerler içerir. Hücrelerimiz lipidler, proteinler, karbonhidratlar ve nükleik asitlerden oluşur.
Endüstride Kullanılan Makromoleküller
Biyolojik makromoleküllerden ayrı olarak sanayide gerekli olan üç ana makromolekül grubu vardır. Bunlar arasında plastikler, lifler (fiber) ve elastomerler bulunur.
Elastomerler esnek olan makromoleküllerdir. Elastik özellik, bu malzemelerin saç bantları ve elastik bel bantları gibi ürünlerde kullanılmasına izin verir. Bu nesneler uzatılabilir ve serbest bırakıldıktan sonra orijinal yapılarına geri dönebilirler.
Fiber makromoleküller kullanıyoruz. Naylon, Polyester ve akrilik elyaflar bluzlardan, kemerlere, gömleklere ve ayakkabılara kadar her şeyde kullanılır. Doğal lifler yün, odun, pamuk ve ipek içerir.
Bugün kullandığımız birçok nesne, makromoleküllerden oluşmaktadır. Birçok plastik türü, polimerizasyon olarak bilinen bir işlemle yapılır; bu işlem, plastik ürünlerin monomer birimlerinin birleştirilmesidir.
