Halk edebiyatında mani nedir, özellikleri nelerdir? Mani örnekleri, mani hakkında bilgi.
MÂNİ :
Mâni, yedi hecelik ölçüyle söylenmiş dört mısralık bir nazımdır. Yalnız cinaslı mânilerle artık mısralı mânilerde bu şart bozulmaktadır. Birinci, ikinci ve dördüncü mısraları birbirleriyle kafiyeli, üçüncü mısrası serbesttir. Manilerin ilk iki mısrası doldurmadır. Bunlarda pek anlam aranmaz. Asıl anlam son iki mısradadır. İlk iki mısra, son mısraların hazırlayıcısı durumundadır. Örnek :
Doğal mâni :
Saçımda siyahım var
Bülbül gibi âhım var
Göz gördü gönül sevdi
Benim ne günahım var
Gülmeceli (mizahî) mâni :
Bahçede iğde midir
Dalları yerde midir
Her gördüğün seversin
Sendeki mide midir?
Cinaslı mâni :
Sürüne
Madem çoban değilsin
Ardındaki sürü ne
Ben bir körpe kuzuyum
Al kat beni sürüne
Beni böyle yandıran
Sürüm sürüm sürüne.
Artık mısralı mâni :
Derdim var beller gibi
Söylemem eller gibi
Kalbimin hüzünü var
Yıkılmış iller gibi
Gözlerimden yaş akar
Bulanmış seller gibi.
Cinaslı mânler daha çok İstanbul mânileridir. Kafiyelerin cinaslı olma»ı, anlamı daha kuvvetli bir duruma getirdiği gibi, söylenişi daha sanatlı oluyor. Cinaslı mânilerde ilk sözcük, kafiye hazırlığı içindir. Cinas, bu sözcükten doğmaktadır.
