Mantar Çeşitleri (5. Sınıf), Mantarların Yapıları ve Özellikleri Hakkında Bilgi

0
Advertisement

5. sınıf fen bilimleri dersi mantarlar ve çeşitleri hakkında kısaca bilgi. Mantarların özellikleri ve yapıları hakkında detaylar

Mantar Çeşitleri (5. Sınıf Kısaca)

Mantarlar;

  • ***Kendi besinlerini üretemeyen basit yapılı canlılardır.
  • ***Bitki değildirler. Kök, gövde, yaprak ve çiçek gibi organları yoktur. Bu yüzden fotosentez yapamazlar.
  • ***Ilık ve nemli bölgelerde yaşarlar.

Mantarlar 4 çeşittir.

  • 1- Şapkalı Mantar
  • 2- Küf Mantarları
  • 3. Maya Mantarları
  • 4- Parazit Mantarlar
mantar

Kaynak: pixabay.com

Şapkalı Mantarlar:

*** Protein bakımından zengindir.
*** Toprağa tutunarak yaşarlar.
*** Bazı türleri zehirlidir. Zehirli Mantar ile Zehirsiz Mantar Ayırt Edilebilir Mi?
*** Kültür mantarları besin olarak tüketilebilir.

küf

Kaynak: pixabay.com

Küf Mantarları:

  • *** Canlı kalıntılarını çürüterek yaşarlar.
  • *** Açıkta kalan besinler üzerinde görülür. Peynir küfü, ekmek küfü, salça küfü
  • *** Penisilin yapımında kullanılır. Penisilinin Elde Edilmesi
maya

Kaynak: pixabay.com

Maya Mantarları:

  • *** Gözle görülmeyecek kadar küçüktür.
  • *** Hamurun mayalanmasını sağlayan mantarlardır.
  • *** Besin bulunan ılık su içerisinde maya mantarlarının sayısında hızlı artış görülür.

Parazit Mantarları:

  • *** İnsanda, hayvanda ve bitkilerde hastalıklara neden olurlar.
  • *** Parazit mantarları ele, ayağa, deriye, yüze yerleşir ve organlara zarar verir.
  • *** İnsanlarda hastalık yapan mantarlar, dokunarak veya ortak eşyaların kullanılmasıyla insandan insana geçer.

Daha ayrıntılı bilgi için okumaya devam edin

mantar

Kaynak: pixabay.com

Kökü, sapı, yaprağı olmayan basit bir bitkidir. Değişik ortam da yaşayan on bin kadar çeşidi vardır; hepsi de boy, biçim bakımından birbirinden farklıdır. Sulak yerlerden gübreliklere, eski kâğıtlardan meyvalara ormanların humuslu toprağından insan derisine kadar değişik yerlerde mantarlara rastlanır. Mantarlar, bitkiler âleminin, çiçeksiz bitkiler şubesinde, talli bitkiler altşubesinin önemli bir sınıfını meydana getirirler.

Bu kadar çok çeşidi olan mantarlar, «şapkalı mantarlar», «küfler», «tekhücreli mantarlar» olmak üç büyük takımda toplanırlar.

Advertisement

Şapkalı Mantarlar

Sonbaharda kırlık yerlerde, nemli çayırlar da kısa zamanda kendiliğinden bitiverirler Çoğunlukla dikine duran bir şemsiyeye benzerler. Renkli bir şapkaları, bodur gövdeleri vardır. Şapkaları pembe, turuncu, kırmızı kahverengi olabilir. Üstün lekeli, benekli olanları da vardır. Toprağın içinde «miçelyum» denen ince iplikçiklerle beslenir. Bir sıraya dizilmiş hücrelerden meydana gelen miçelyumlar, mantarı aynı zamandş bulunduğu yere tespit etmeye de yarar.

Mantarlar, klorofilsiz (yeşil boyasız) olduklarından gelişmiş bitkHer gibî besinlerini kendileri yapamazlar, hazır besin almak zorundadırlar. Mantarlarn çürümeye yüz tutmuş bitkilerin, daha başka canlıların üzerinde yaşamaları bundandır. Miçelyumlarını salan mantar, böylece, üzerinde asalak olarak yaşadığı yerdeki hazır besinleri alır.

Mantarların üremeleri şapkanın altındaki özel plâkların iki yanında bulunan saplı (ba-zidli) sporlarla olur. Sporlar, mantarların üreme cisimcikleridir. Bu sporlar elverişli şartlar kurulursa, kısa bîr zamanda gelişip, yeni yeni mantarlar meydana getirirler.

Mantardan gayet lezzetli yemekler yapılır. Yalnız, mantarların büyük bir kısmının zehirli olması, yemek yapılacak mantarların seçilmesini zorlaştırır. Zehirli mantarlarla zehirsizleri birbirinden ayırt etmenin kesin bir yolu yoktur.

mantar

Kaynak: pixabay.com

Küfler ve Mantar Hastalığı

Küfler, daha çok, miçelyum ipliklerinden meydana gelmiş basit mantarlardır. Ekmek, peynir, reçel, patates gibi besin maddelerinin üzerinde oluşurlar. Miçelyumlarını bu maddelerin içine salarlar, onları ayrıştırıp beslenirler. Çağla bademi yeşili, kahverengi, beyaz, kurşuni olanları yardır. Küflerin pek çok çeşidi vardır. Bir kısmı tahılların, meyvelerin, sebzelerin üzerinde asalak olarak yaşarlar. Bitki hastalıklarına yol açarak onlara büyük zarar verdiklerinden bu çeşit küflere karşı ilâç kullanılır.

Bu arada insanlarda da hastalık yapan küf mantarları vardır. Bunlardan «asperjilus» denen bir çeşit küf mantarı bazı akciğer hastalıklarına yol açar. Bu hastalık daha çok değirmencilerde, kuşçularda görülür. Beyaz lekeler halinde çocukların, hastaların ağızlarını saran «pamukçuk» bir çeşit küf mantarı hastalığıdır «Trikofiton» denilen mantar da kellik yapar. Ayrıca deri üzerinde yerleşen bir cins küf mantarı da yuvarlak, beyaz lekeler meydana getirir.

Advertisement

Ote yandan faydalı küf mantarları da vardır. Son yıllarda bazı küflerden «antibiyotik» denilen, mikropların üreyip yayılmasının önüne geçen ilâçlar yapılmıştır. Peynirleri küflendiren «penisilyum» adındaki küf mantarından «Penisilin»; «Streptomices» denilen başka bir küf mantarından da «streptomisin» elde edilmektedir.

Tekhücreli Mantarlar

Bunlar, ancak mikroskop altında görülebilen, tek hücreden meydana gelmiş, basit mantarlardır. En önemlileri «bira mayası»dır. Açık havada şekerli su içinde tomurcuklanarak ürerler. Kapalı yerde kalınca da şekerli suyu ayıştırarak alkole çevirirler.. Bu da alkollü içkilerin meydana gelmesini sağlar.

Şapkalı Mantar Çeşitleri

  • Adi Mantar. — Kırlarda, çayırlarda yetişir. Şemsiye biçimindedir. Beyazımtırak açık kahverengidir. Çoğunlukla zehirsizdir. Birçok yerde, toprağın birkaç metre derinliğinde açılan tünellerde eski taş ocakları içinde yetiştirilebilir.
  • Kurt Mantarı. — Beyazımtırak yuvarlak düğmeler biçimindedir. Akarsuların, yolların kenarında yetişir. İçi beyaz, sert etli bir kısımla doludur. Bazı çeşitleri yenirse de çoğunlukla zehirsizdir.
  • Çomak (Mercan) Mantarı. — Parmak biçiminde çıkıntıları vardır. Bunların üzerinde sarı, pembe, beyaz kütleler meydana gelir. Çoğu zehirsizdir. En iyileri beyaz olanlarıdır.
  • Sinek Mantarı. — Zehirlidir. Şapkasının üstü parlak kırmızıdır. Üzerinde beyaz lekecikler bulunur. Bu mantardan çıkartılan zehir sütle karıştırılıp sinekleri öldürmekte kullanılır.


Leave A Reply