Mantık Nedir? Uygulama Alanları Nelerdir? Mantık Hakkında Bilgi

Mantık ne demektir? Mantık özellikleri, dil ile ilişkisi nedir? Mantığın uygulama alanları ve mantık hakkında bilgi.

Mantık

Mantık; düşünmenin, düşüncelerin doğruluğunun, bilginin biçimsel, açık koşullarının gerçeğin bilgisidir; logik.

Etimolojisi açısından, konuşma ya da düşünme bilgisi olarak da tanımlanır. Düşünmenin çeşitli anlamları olması nedeniyle mantık için düşünme, akıl yürütme ve belgeleme anlamındadır. Mantık sözcüğü günlük dilde oldukça yaygın bir biçimde kullanıldığı gibi bilimde de oldukça büyük bir yer tutar.

Mantık ve Dil: Mantıkla dil arasında çok sıkı olan ilişki iki açıdan ele alınabilir: 1- Dar anlamda, salt biçimsel mantık olarak dilin yalnızca belli bir bölümüyle, mantıksal değişmezler denilen “ve”, “veya”, “değil”, “ise”, “bütün”, “bazı” gibi sözcüklerle ilgilenir. Bu sözcüklerin kullanımını kesin kurallara bağlamaya, böylece dile ve ona dayanan düşünceye bir düzen vermeye çalışır. 2- Geniş anlamda, her türlü anlamlı (yani mantıklı) söz etmenin kurallarını inceleyeni saptayan bir bilgi dalıdır. Biçimsel mantık, mantıksal değişmezlerin belirginliklerinin ve tek anlamlılıklarının elde edilmesini sağladığı gibi bileşik önermelerin doğruluk değerinin ve dolayısıyla çıkarımların geçerli olup olmadığının saptanmasında bize yardımcı olur. Günlük dildeki kaypaklığı ve çok anlamlılığı bir ölçüde çözümleyebilmek için çok iş yapan bir araçtır.

Mantığın Uygulama Alanları

Günlük yaşayış: Ayakta kalabilmek için doğru inanç ve kabullere yani bilgiye gereksinme olduğuna, bilgilerimizin büyük bir bölümünün de başka bilgilerimize dayandığına göre, bilgi edinmenin yol ve yöntemlerini, yani mantık kurallarını bilmenin önemi ortaya çıkar. Günlük yaşamda ortaya koyduğumuz düşünce ve davranışlarımızda bilmeden çoğu zaman mantık kurallarını uygularız.

Bilim alanı: Belgeleme, pekiştirme, kanıtlama ve açıklama terimleri, bilimsel bilgi alanında uygulanan mantık işlemlerine çeşitli açılardan verilen adlardır. Bunun yanında mantık ve matematik gibi kesin bilimlerde olduğu gibi, fizik gibi deneysel bilimleri içine alan doğa bilimlerinde olduğu kadar sosyal bilimlerin de temellendirilme-sinde gittikçe artan bir ölçüde mantık kullanılmaktadır.

Teknik alan: Modern simgesel mantık, her türlü elektrik devrelerinin, bu arada bilgisayar teknolojisinde temel görevi taşıyan alan olarak iş görmektedir.

Felsefe: Mantığın en önemli uygulama alanıdır. Felsefeciler, kullandığımız birçok terimlerin anlamlarını aydınlatmayı (kavram analizi) mantığın başlıca görevlerinden kabul etmişlerdir. Bilimlerin tek tek felsefeden kopmalarıyla birlikte kavram analizi de felsefenin en önemli uğraşı haline gelmiştir. Kavram analizinde güdülen amaç, kullandığımız terimlerin kullanışını belirli ve düzenli kurallara bağlamaktır. Bu anlamda felsefenin görevinin dilin genel mantığını saptamak olduğu ileri sürülür. Tarihsel gelişimi açısından mantık, iki temel bölümleme içinde ele alınır: Klasik mantık ve modern mantık.

Kaynak 2 – Mantık

Gerçeği ararken yapılan zihin işlemlerinden hangilerinin doğru, hangilerinin yanlış yola çıktığını inceleyen bilime «mantık» (eseme) denir. Felsefenin bir dalıdır, hüküm verme, değerlendirme işlemini bilgi özellikleri yönünden inceler.

«Düşünme» dediğimiz zihin işleminin aklın kurallarına uygun olması haline de «mantık» denir. Bu bakımdan mantık, önce zihnin kurallarını, kanunlarını bulur, sonra onun deneysel şekillerini kontrol eder. Bir zihin işlemi olarak da, bilginin edinilişine ait işlemleri inceler. Bu açıdan, mantığın üç işlemi vardır: Öğrenme, bilgilenme mekanizması nasıl işler? Neye yarar? Sonucu ne olur?

Mantık başlıca iki bölüme ayrılır:

Genel Mantık. — Zihnin bir sonuca ulaştıran işlemleri içinde özellikle hangilerinin doğruya, hangilerinin yanlışa götürdüğünü araştıran mantık dalıdır. Böylece çelişme, önerme, ilimde metot gibi bahisler genel mantık konuları içine girer.

İmsel Mantık (Logistik). — Kavramlarını birtakım image (işaret)lere dayıyan, böylece, matematik gibi kesinliğe erişen mantıktır. Matematik de böyle bir kesin mantık üzerine dayanır. Felsefede, mantığa en üstün yeri veren görüşe «mantıkçılık» denir.