Marmara Denizi Hakkında Bilgi (Coğrafi Konumu, Özellikleri, Kıyıları, Adaları, Tuzluluk Oranı)

0
Advertisement

Marmara Denizi’nin coğrafi konumu, özellikleri, yüzölçümü, kıyıları, adaları, derinliği, tuzluluk oranı hakkında bilgi.

Marmara Denizi

Marmara Denizi

Marmara Denizi; Türkiye’nin kuzeybatısında denizdir. Yüzölçümü 11.350 km2 dir. İzmit Körfezi’nin doğu ucunda Gelibolu’nun kuzeydeki Çankaya Burnu arasında, doğu-batı yönünde uzunluğu 278 km, Silivri ile Bandırma arasında genişliği yaklaşık 160 km’dir. Kuzey kıyıları geniş bir alanda sığ olarak sürer. Güneybatıda Kapıdağ Yarımadası’nın batısında geniş bir kıta sahanlığı vardır. Kapıdağ Yarımadası ve İstanbul Boğazı’nın güneydoğusunda su altında kalmış vadi uzantılarının varlığı belirlenmiştir. İzmit Körfezi açıklarıyla, Tekirdağ’ın güneyi arasında doğu-batı yönünde bir çöküntü oluğu uzanır. İzmit Körfezi, Sapanca Gölü, Adapazarı Ovası ve Düzce-Bolu çöküntü alanı, bu denizaltı oluğunun uzantılarıdır.

Çöküntü oluğu içinde üç yerde derin çukurlar vardır. Bu çukurluklar, Tekirdağ açıklarında 1.112 m, Marmara Ereğlisi ile Kapıdağ Yarımadası arasında 1.220 m ve İzmit Körfezi açıklarında 1.238 m derinliğe ulaşır. Çanakkale Boğazı önlerinde de 40-50 m derinlikte bir çukur oluk, kuzeydoğu yönünde uzanır. Marmara Denizi üçüncü zaman sonlarıyla dördüncü zaman başlarında görülen dikey tektonik olaylar sonucunda oluşmuştur. Pleistosen’de önemli düzey değişimleri sonucu kıyılar şekillenmiş, boğazlar açılmamıştır.

Büyük çukurluk alanlar dışında genelde derinlik 100 m dolayındadır Deniz önemli girintilerinden İzmit ve Gemlik körfezleri, çöküntü oluklarının sularla dolması; Kapıdağı Yarımadası’nın iki yanındaki Bandırma ve Erdek körfezleri, Kapıdağ kütlesi ile Bandırma arasındaki denizin dolması sonucu oluşmuşlardır. Çatalca Yarımadası’nın güneyindeki Küçükçekmece ve Büyükçekmece gölleri, Marmara Denizi ile bağlantılı oluk, akarsu ağızlarının çökmesi ve içlerinin dolması sonucu oluşan kıyı seti gölleridir.

Marmara Denizi

Adalar iki kümede toplanır: İstanbul yakınlarındaki İstanbul Adaları (Büyükada, Heybeli, Burgaz, Kınalı, Yassıada, Sivri), Güneybatıda Kapıdağ Yarımadası çevresindeki Marmara Adaları (Marmara, Ekinlik, Paşalimanı, Türkeli, vb); Kapıdağ ve Armutlu başlıca yarımadalarıdır. Kıyılar genelde kayalık dik yamaçlı ve yalıyarlarla (falezler) çevrilidir. Dik yamaçlar arasında küçük çapta kıyı kumulları, alçak kıyılar görülür. Marmara Denizi’nin önemli özelliği, İstanbul Boğazı ile Karadeniz’e, Çanakkale Boğazı ile Ege ve Akdeniz’e bağlantılı olmasıdır. Boğazlar, Asya ve Avrupa kıtalarını ayıran önemli doğal hatlardır. Her iki boğazda alt ve üst akıntılar vardır. Karadeniz’den Marmara, Ege Denizi’ne yönelen akıntı yüzeyden; Marmara ve Karadeniz’e yönelen akıntı alttan geçer. İstanbul Boğazı’ndan Marmara’ya geçen akıntı, Boğaz’ın güneyinde yayılır. Çanakkale Boğazı girişinde yeniden toplanır ve artar. 10-15 m derinliğe kadar binde 22 olan tuzluluk oranı, 30 m’den sonra binde 37-38’e yükselir.

Advertisement

Leave A Reply