Matematikte Kullanılan Sembollerin Ortaya Çıkışı, Hangi Matematikçiler Sembolleri Bulmuştur?

32
Advertisement

Matematikte kullanılan semboller kimler tarafından bulundu, ilk kimler kullandı. Tarihsel süreci, ortaya çıkışları hakkında bilgiler.

Matematikte Kullanılan Sembollerin Ortaya Çıkışı - Hangi Matematikçiler Sembolleri Bulmuştur?

Kaynak : pixabay.com

ARTI VE EKSİ İŞARETLERİ

Daha önce matematikçiler tarafından çeşitli şekillerde kullanılan artı ve eksi işaretleri, bu işaretlerin kullanımını ve yapılan çalışmaları detaylı olarak gözlemleyen Francis Vieta (1540-1603) tarafından toplama ve çıkarma işaretleri olarak kullanılmıştır.

BÖLME İŞARETİ

Bölme sembolü; John Wallis (1616-1703) yılında adapte edilmiş , İngiltere’ de ve Amerika’ da kullanılmıştır. (fakat Avrupa’ da (:) iki nokta üst üste kullanılıyordu.) 1923 yılında, Matematik Komitesi açıkladı ki: ne : ne de  işaretleri tam olarak kullanılıyor veya kullanılmıyor. Bölüm (-) işaretinin iş hayatında çok önemli bir anlamı olmadığına göre bunu matematiğe (kesirli ifadelere ) adapte edelim ve noktaların arasında “/ ” ‘ u kullanalım. Bundan sonra  işareti matematiksel bir ifade haline dönüştü.

ÇARPMA İŞARETİ

William Oughtred (1574-1660) matematikte sembollerin kullanımına çok önem vermiş ve kendi çalışmalarında 150 ye yakın sembol kullanmıştır. Bunlardan günümüze yalnızca 3 tanesi gelmiştir. Bunlardan bir tanesi de çarpma işaretidir. Oughtred çarpma işareti olarak “X”i kullanmıştır. Daha sonraki tarihlerde ünlü matematikçi Leibniz (1646-1715) Oughtred’in kullandığı bu sembolün harf olan “X” ile kolaylıkla karışabileceğini söyleyerek çarpma işlemlerinde nokta(.) kullanmıştır. Günümüze de bu iki sembol çarpma işleminin sembolleri olarak gelmiştir.

EŞİTTİR İŞARETİ (=)

Eşittir işareti günümüzdekine benzer şekli ile ilk kez 1557 yılında Galli matematikçi Robert Recorde (1510–1558) tarafından kullanılmış olan işarettir. 16. yüzyıla kadar bütün matematikçiler kendilerine has eşittir işaretleri kullanırlardı ve ortak bir gösterim biçimi olmaması birbirlerini anlamalarını zorlaştırmaktaydı. Emre Robert Recorde 1557 tarihli The Whetstone of Witte adlı yapıtında : “Eşittir sözcüğünü bıktırıcı bir biçimde tekrar tekrar kullanmaktansa genelde çalışırken yaptığım gibi paralel iki çizgi koyacağım, çünkü paralel iki çizgiden daha eşit bir şey olamaz” diyerek ilk kez kullanmıştır. Günümüzdeki “=” işaretinin biraz uzun hali olan bu işaretin özgün hali aşağıda verilen dış bağlantıda görülebilir.

pi sayısı

Kaynak : pixabay.com

Pİ SAYISI

Yunan alfabesinin 16. harfidir. Bu harf, aynı zamanda, Yunanca çevre (çember) anlamına gelen “perimetier” kelimesinin de ilk harfidir. İsviçreli matematikçi Leonhard Euler, 1737 yılında yayınladığı eserinde, daire çevresinin çapına oranı söz konusu olduğunda, bu sembolü kullandı. Leonhard Euler’den önce gelen bazı matematikçiler tarafından da, bu sembol kullanılmıştır. Ancak, Leonhard Euler‘den sonra gelen, tüm matematikçiler bu sembolü benimseyip kullandılar.

Advertisement

FAKTÖRYEL SEMBOLÜ (n!)

1808 yılında Christian Kramp of Strassbourg tarafından geliştirilmiştir. Bu sembol şu anda da matematikte 1808 yılında Christian Kramp of Strassbourg ‘un kullandığı şekliyle kullanılmaktadır.

BENZER VE YAKLAŞIK SEMBOLLERİ

Geometrideki tanıdık sembollerden olan benzer (solda) ve yaklaşık (sağda) sembolleri Leibniz tarafından bulunmuştur. Leibniz matematik gösterimlerine katkıda bulunan en önemli kişilerden birisidir.

AÇI İŞARETİ (^)

Tarihte açıyı sembol olarak gösteren il kişi 1634 yılındaki çalışmasıyla Pierre Herigone olmuştur. Herigone açı sembolü olarak şimdi “küçüktür(< )” olarak kullanılan sembolü kullanmıştır. Daha sonra 1750 yılında İngiltere’de bugün kullandığımız sembol ortaya çıkmıştır. Bu işaret 1923’te sponsorluğunu Mathematical Association of America’ nın yaptığı Milli Matematik İhtiyaçları Komitesi tarafından Amerika Birleşik Devletleri’nin standart açı sembolü olarak önerildi ve dünya genelinde de bu şekilde kullanılmaya başlanmıştır.

DİK AÇI İŞARETİ

Dik açı sembolü ilk olarak 1968 yılında Samuel Reyher tarafından kullanılmıştır.

Yüzde İşareti

Kaynak : pixabay.com

YÜZDE İŞARETİ (%)

Yüzde işareti 15. Yüzyılın sonlarından itibaren bilgisayar, kar-zarar, vergi problemlerinde kullanılmaktadır. Ancak bu işaretin tarihi Roma imparatoru Augustus’un açık artırmada satılan tüm mallara 1/100 oranında vergi koyduğu zamanlara kadar dayanır. Diğer Roma vergileri ;her serbest köle için 1/20 ve her satılan köle için 1/25 idi. Onlar yüzdeleri tanımadan kesirleri kolaylıkla kullanabiliyorlardı.

EŞİTSİZLİK İŞARETİ

İlk olarak Thomas Harriot (1560-1621) tarafından bugün “küçüktür(< )” ve büyüktür(>) olarak kullanılan işaretler eşitsizlik işareti olarak kullanılmıştır. Bu işaretler bazı bilim adamları tarafından önerilse de hemen kabul edilmemiştir. Daha sonra William Oughtred (1574-1660) eşittir işareti yerine kullanılan başka bir sembol geliştirdi. Ancak bu sembolde kabul görmedi ve Isaac Barrow (1630-1677) 1674 yılında farklı bir sembol daha geliştirmiştir. Son olarak eşitsizlik işareti Pierre Bouguer (1698-1758) tarafından 1734 yılında günümüzde kullanılan haliyle geliştirilmiştir.

Advertisement

SONSUZ İŞARETİ

Bu sembol İngiltere’de zamanının en orijinal matematikçisi olarak adlandırılan John Wallis (1616-1703) tarafından bulunmuş ve onun en iyi işi olarak görülen ve1655 yılında yayımlanan Arithmetica Infinitorum adlı eserinde yer almıştır. Romalılar bu işareti BİN sayısı yerine Yunanlılar ise ON BİN sayısı yerine kullandılar. Günümüzde ise sonsuz sayıları ifade etmek için kullanılırlar.


32 yorum

Reply To sapsap Cancel Reply