Max Born kimdir ve ne yapmıştır? Nobel Fizik Ödüllü fizikçi Max Born hayatı, biyografisi, çalışmaları, buluşları, eserleri hakkında bilgi.
Max Born
Max Born; Alman matematikçisi ve fizikçidir. (Breslau 1882 – Göttingen 1970).
Felsefe, hukuk ve fen bilimleri dersleri aldı. Özellikle matematik, fizik ve astronomiyle ilgilendi. Çalışmalarını matematik alanında yoğunlaştırdı. 1906’da Elastik Çizgilerin Kararlığı adını taşıyan çalışmasıyla doktor unvanını aldı. 1915’te Berlin Üniversitesi kuramsal fizik profesörü oldu. Fizikçilerin, kristallerin yapısı üzerindeki deneysel çalışmalarının sonuçlarının olayı açıklamaktaki yetersizliğini görerek araştırmalarını bu konu üzerinde yoğunlaştırdı. Bu alandaki çalışmalarıyla kristallerin yanı sıra özellikle kristal ağlarındaki titreşim olaylarına önemli açıklamalar getirdi ve katı hal fiziğine yeni boyutlar kazandırdı. Bu çalışmaları, Kristal Ağlarının Dinamiği adı altında yayımlandı. Birinci Dünya Savaşı sonunda Berlin Üniversitesi’nde yeni kurulan Frankfurt Üniversitesi’ne ordinaryüs profesör olarak geldi. Burada katı hal fiziği üzerindeki çalışmalarını sürdürdü. Kimyasal bağların elektron yapısını açıkladı ve katı cisimlerin esneklik özelliklerini hesapladı. Atomların serbest yolları üzerinde deneysel çalışmalar yaptı ve çalışma arkadaşlarıyla birlikte, Bohr atom modelinin yetersizliğine kanıt olabilecek önemli bulgular elde etti. 1920’de Göttingen Üniversitesi Kuramsal Fizik Bilim Dalı Başkanlığı’na atandı.
Çalışmaları çok geniş alanı kapsayan Born’ un “kuvantum mekaniği” dalında yaptığı çalışmalar en dikkat çekenidir. Kuvantum mekaniğini kullanarak atomsal çarpışma olaylarını inceleyip hareketli cisimlerin maddesel ve dalgasal özelliklerini bir yaklaşıma bağladı (Born Yaklaşımı). W. Heisenberg’in düşüncelerinden yola çıkarak kurduğu “matrisler mekaniği” ile atomların spektroskopik yapılarının açıklanmasına büyük kolaylık getirdi. 1933’te Nazi yönetiminden kaçarak İngiltere’ye yerleşti. 1936’da Edinburgh Üniversitesi’ nde kuramal fizik profesörü olarak çalışmaya başladı. Kuvantum Mekaniğinin Sayısal Açıklaması konulu çalışmasıyla, W. Bothe ile birlikte 1954 Nobel Fizik Ödülü’nü paylaştı. Atom enerjisinin, atom silahlarının yapımında kullanılmasına şiddetle karşı çıkan bilim adamları arasında yer aldı.
Başlıca eserleri:
Dynamik der Kristallglitter (Kristal Örgüler Dinamiği) 1915; Atomtheorie des Festen Zustan-des (Katıların Atom Kuramı) 1923; Restless Universe (Durmak Bilmeyen Evren) 1936; Natural Philosophy of Cause and Change (Neden ve Rastlantının Doğal Felsefesi) 1965.
Max Born Hakkında Gerçekler
- Max Born, Polonya’nın Breslau kentinde Yahudi bir aile tarafından giyildi.
- Babası bir anatomist ve Breslau Üniversitesi’nde embriyoloji profesörüydü.
- 1901’de Max Born, Breslau Üniversitesi’ne girdi ve 1902’de yaz dönemini Heidelberg Üniversitesi’nde geçirdi.
- 1904’te ünlü matematikçiler David Hilbert, Felix Klein ve Hermann Minkowski ile birlikte çalıştığı Gottingen Üniversitesi’ne transfer oldu.
- 13 Haziran 1906’da kararlılık denklemleri üzerine yazdığı makalesiyle prestijli Felsefe Fakültesi Ödülü’nü kazandı.
Temmuz ayında matematik alanında doktora derecesini büyük onur derecesiyle aldı. - 1907’de Cambridge’deki Gonville ve Caius Koleji’ne girdi ve Cavendish Laboratuvarı’nda fizik okudu.
- 23 Ekim 1909’da Born, Thomson atom modeli üzerine habilitasyon tezini sundu.
- 1913’ün sonunda Born, görelilik ve kristal kafeslerin dinamikleri üzerine önemli makaleler yayınladı.
- 1914’te Berlin Üniversitesi’nde yeni oluşturulan olağanüstü profesör teorik fizik kürsüsüne kabul edildi.
- Born, aralarında Albert Einstein, Max Planck ve Fritz Haber’in de bulunduğu birçok önemli fizikçiyle arkadaş oldu.
- Nisan 1919’da ordinarius profesörü ve Frankfurt am Main Üniversitesi’nde Teorik Fizik Enstitüsü Müdürü oldu.
- 1921’den 1933’e kadar Born ve arkadaşı James Franck, kuantum teorisini araştırdıkları Göttingen Üniversitesi’nde çalıştılar.
- 1925’te kuantum mekaniğinin matris mekaniği temsilini formüle etti.
- 1933’te Naziler iktidara geldiğinde işini kaybetti ve 1936’da Edinburgh Üniversitesi’nde Tait Doğa Felsefesi Profesörü olarak bir görevi kabul etti.
- 1954’te araştırma ve dalga fonksiyonunun istatistiksel yorumu için Nobel Fizik Ödülü’nü aldı.
- Çalışmalarından dolayı Cambridge Stokes Madalyası (1934), Fellow of the Royal Society (1939), Max Planck Medaille der Deutschen Physikalischen Gesellschaft (1948) ve 1972’de Max Born ödülü Alman Fizik Kurumu tarafından oluşturuldu. Toplum ve İngiliz Fizik Enstitüsü.
- Birçok popüler ve teknik kitap yazdı ve atom fiziği ve optik üzerine çalışmaları klasik kabul ediliyor.
