Mayalar kimlerdir? Maya Uygarlığı doğuşu, yıkılışı, özellikleri, kültürleri nasıldır? Gizemli bir uygarlık olan Mayalar hakkında genel bilgiler.
MAYALAR
Maya Kızılderilileri, 250 ile 850 yılları arasında, Orta Amerika’da hüküm sürmüş ve yağmur ormanının iç kesimlerinde şehirler inşa etmişlerdir. Torunları halen bu bölgede yaşamaktadır.
Maya uygarlığı, Orta Amerika’da kurulan ve son derece gelişmiş olan uygarlıklardan bir tanesidir. Sanat, mimari ve matematikte üstün başarı göstermişlerdir. Uygarlıkların birden bire çöküşü hâlâ gizemini korumaktadır.
KUDRETLİ MAYALAR
İlk Mayalar, önderliğini ihtimalle, rahip kralların yaptığı şehir devletlerinde yaşamaktaydılar. Bu devletlere ilişkin kanıtlar, başarılarının kayıt altına alınması isteyen devlet yöneticileri tarafından 250’li yıllarda diktirilen taş sütunlara dayanmaktadır. Birkaç kuşak sonrasında, Mayalar; nüfusu 50.000’e varan Tikal (şimdi Guatemala) gibi muazzam şehirler kurdular. Bu şehirler Yukatan Yarımadası’ndan güneye, Pasifik Okyanusu’na kadar genişledi. Bu dönem Klasik Çağ olarak nitelendirilir.
TOPRAKTAN GELEN ZENGİNLİK
Mayaların zenginliği ticarete ve tarıma dayanıyordu. MÖ 1500’lü yılların başlarında bölge insanları, Mayaların temel besini olan mısırı üretmekteydi. Tohumlar, genelde; toprağa gömülüyor ancak; öğütülüp toz haline getirilerek lapa da yapılıyordu. Maya çiftçileri domates, çalı fasulyesi, avokado ve tatlı patates yetiştiriyordu. Çiftlik hayvanlarına sahip değillerdi ama vahşi hayvanları avlıyor ve balık tutuyorlardı. Çoğu insan ormandaki kulübelerinde yaşıyor ve yalnızca; alışveriş ya da dinsel törenler için şehirlere geliyordu.
YILDIZ BİLİMİ
Maya rahipleri güneş yılının, kameri ayın ve hatta Venüs gezegeninin hareketlerinin nasıl hesaplanacağını öğrendiler. Bu hesaplamaları yapabilmek için karmaşık matematiksel beceriler geliştirdiler ve yazıyı, diğer Amerika halklarına göre, daha ustaca kulandılar.
BİR KÜLTÜRÜN YOK OLUŞU
800’lü yıllarda bazı güney şehirleri terk edilmeye başlandı (tarihçiler bunun nedenini açıklayamamaktadır). 950’li yıllarda büyük şehirlerin büyük bir bölümü çökmüştü. İnsanlar ana yurtlarında yaşamaya devam ettiler. 1200’ler civarında yeniden bir canlanma görüldü ama 1500’lü yıllarda, Maya toprakları İspanyol istilacıları tarafından fethedildi.
MAYA ANITLARI
Sadece taştan el aletleri kullanan Mayalar, büyük piramit ve saraylar inşa etmeyi başarmıştır. Chicken Itza’da bulunan Castillo piramidinin yerden yüksekliği 30 metredir. Chicken Itza, çoğu Maya şehrinden daha uzun süre yaşamıştır. İnsanlar bu şehirde 1440’lı yıllara kadar yaşamaya devam etmiştir.
Castillo’nun temeli 55 metre karedir. İki katı birbirine bağlayan dört merdivenin her birinde 91 basamak bulunur. Bu basamaklara, saray girişindeki basamak dahil edildiği zaman basamak sayısı, Maya yılı gün sayısı olan 365’e ulaşır.
