Mehmet Fuat Köprülü Kimdir? Mehmet Fuat Köprülü hayatı, biyografisi, eserleri ile ilgili bilgilerin yer aldığı yazımız.
Mehmet Fuat Köprülü Hayatı
Mehmet Fuat Köprülü; edebiyat tarihçisi, siyaset adamıdır (İstanbul 1890-ay.y. 1966).
Mercan İdadisi’nden sonra gittiği Hukuk Mektebi’ni bitirmedi. Fecri Ati topluluğu arasında yayımladığı (1909) edebiyat konulu inceleme ve araştırmalarıyla dikkati çekti, şirler de yazdı. Türk Edebiyatı Müderrisliği’ne atandı, edebiyatımız üzerinde bilimsel araştırmalara adandı, bilimsel yöntemle çeşitli kaynaklan değerlendirerek Türk Edebiyatım aydınlığa çıkaran özgün eserlere kavuştu: Türk Edebiyatı Tarihinde Usul (1913). 1915’de yayımlatmaya başladığı Milli Tetebbular Mecmuası’nda edebiyat tarihçiliğinin köklü ve özlü yöntemini buldu:
Türk Edebiyatının Menşei ve Türk Edebiyatında Âşık Tarzının Menşe ve Tekamülü Hakkında Bir Tecrübe. Uyarıcı ve değer değiştirici ilk eseri 199’da çıkan Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar oldu ve Yunus Emre’yi “keşfetti”. Eşdeğerde bir başka eseri yöntem sorunlarının hepsini açığa çıkaran çalışması oldu: Türk Edebiyatı Tarihi I (1920). İslami Edebiyatı inceleyen ikinci kitap 1921’de çıktı, 1924’te Türkiyat Mecmuasını kurdu. Türkoloji alanının en ilginç çalışmalarına yol açtı.
Türk edebiyatı tarihini Osmanlı sınırlarını aşamamış eski tezkerelerin kalıp yargılarından kurtardı, varlığı bilinmeyen sanatçıları ışığa çıkardı (Ahmet Fakih, Şeyyat Hamza, Dehhani…).
Genişletilmiş ve güçlendirilmiş biçimiyle Türk Edebiyatını yeniden bastırdı (1926-1928), çeşitli bilimsel kurumlardan onur unvanları aldı. Ziya Gökalp’in gösterdiği yolda ulusal değerleri bulup yorumlamayı amaç edindi: Milli Edebiyat Cereyanının ilk Mübeşşirleri (1928), Türk Saz Şairlerini inceleyen yazı dizisini hazırladı (Emrah, Gevheri, Kayıkçı Kul Mustafa…), ardından özgün seçim ve değerlendirmeyle kaynak eser olan Türk Saz Şairleri Antolojisini bastırdı (2. ve 3. ciltler, 1930-1940).
Arada iki dönem Kars milletvekilliğine getirildiyse de bilimsel çalışmalarıyla öğretim görevini hiç aksatmadı (1935-1943). O günlerin herkesi politikaya çeken özlem ve ülküleri içinde Köprülü de bir aydın sorumluluğuyla yer alıp gazete yazılarına yönelince (Demokrasi Ruhu, Vatan, 19 Eylül 1945) CHP’den çıkarıldı. DP’nin (Demokrat Parti) dört kurucusundan biri oldu (1946). İstanbul milletvekilliğine seçildi. DP’nin seçimi kazanmasıyla da Adnan Menderes‘in kurduğu ilk kabinede başlayarak dış işleri bakanlığını üstlendi (1950). 1957’de partiden ayrıldı. Bilimsel çalışmaları ile İslam Ansiklopedisi’ndeki makalelerine bağlandı, ilk gençliğinde kalan şiirlerini hiç bastırmadı.
Başlıca eserleri:
Tevfik Fikret ve Ahlakı (1918). Bugünkü Edebiyat (makaleler, 1924), Divan Edebiyatı Antolojisi (1932-1934), Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar (1934), Türk Saz Şairleri (2. ve 3. ciltlerle birlikte, 1962), Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu (1959, 1972), Edebiyat Araştırmaları (makaleler toplamı, 1966). Adı geçen eserlerin hepsinin yeni basımları yapıldığı gibi ölümünden sonra yayımlanan birkaç eseri daha vardır.
