Mercan nedir? Mercanların genel özellikleri hakkında genel bilgiler. Mercanlar nasıl çoğalır ve mercanlar nasıl oluşur?
Kaynak: pixabay.com
Sıcak denizlerde, milyarlarcası bir arada yaşayan basit bir hayvandır. Görünüş bakımından, çatallara ayrılmış bir ağaç dalını andırır. Bunlar kendi aralarında birleşip kaynaşarak «mercan resifleri»ni meydana getirirler. 70 metreden daha derin sularda yaşayamazlar.
Mercanlar salgıladıkları kireçten iskelet üzerine eldiven gibi geçerek yaşarlar. Her hayvan ayrı gibi görünürse de, sindirim boşlukları ötekilerle ortaktır. Mercanlar yaptıkları kalker iskeletin üzerine kiremit kırmızısı renginde bir madde salgılarlar. Süs eşyası yapılışında kullanılan «mercan» bu kalker iskeletlerdir.
Mercanların Çoğalması
Mercanlar küçük larvalar (kurtçuklar) yumurtlarlar. Çevrelerindeki kirpikçikler ile suyun içinde hareket edebilen, suyun akıntısı ile yer değiştiren bu kurtçuklar kayalara tutunurlar, her biri, yeni bir mercan ailesi meydana getirir. Bunun tomurcuklanmasından daha başka mercanlar meydana gelir. Böylece, kalker iskelet, üzerine yeni kalkerlerin eklenmesiyle gelişir. Mercanlar hareket kabiliyetlerini tamamen kaybederler, bir bitki gibi sabit bir hayat yaşamaya başlarlar. Bundan dolayı, mercanlar uzun zaman deniz bitkisi sanılmıştır.
Mercanlar, daha çok Hint Okyanusu’n da Büyük Okyanus’ta, Kızıldeniz’de, Akdeniz’in Cezayir, Batı İtalya kıyılarında bulunur. Özel ağlarla taranarak ele geçirilen mercanlar, Sicilya, Marsilya, Cenova, Napoli gibi limanlarda satışa çıkarılır. Ancak günümüzde mercan ticaretine uluslararası bir engelleme gelmiştir. Çünkü mercanların nesli bu ticaret sebebi ile tükenme tehlikesi yaşamaktadır.
Mercanların pek çok çeşidi vardır. Kimi ağaç dalı, kimi çiçek, kimi yelpaze, kimisi de çimen biçimindedir. «Deniz yelpazesi» denen bir çeşidi, çok zarif olmasına karşılık pek makbul tutulmaz, çünkü bunlar denizden çıkar çıkmaz, renklerini kaybederler; bunlar cilalanıp perdahlanacak kadar da sert değildirler.
Mercanadaları Nasıl Oluşur
Mercanlar, geniş kitleler halinde gelişerek «set resifleri»ni, «atoller»i (mercanadaları), «kıyı resifleri»ni meydana getirirler.
Set resifleri. — Karadan az ötede olduğu gibi çok uzaklarda da bulunurlar. Milyarlarca mercanın kalkerli iskeletinin üst üste yığılmasından meydana gelmiştir. Kara ile bu resifler arasındaki boğaz gibi dar kısımda «lagün» denilen sığ kıyı gölleri, tuzlu deniz suyu bulunur. Çok kere setin bazı kısımları denizde küçük adacıklar şeklinde yükselmiş bulunur. Üzerlerinde pek fakir ilkel bir bitki örtüsü yerleşmiştir. Setin büyük bir kısmı suyun altındadır. Avustralya’nın doğusundaki Büyük Resif Setti, 2.400 km. uzunluğun da, 20-150 km. genişliğindedir.
Atoller (Mercanadaları). — Mercanların bir araya gelerek meydana getirdikleri ada aklardır. Çember biçimindedirler, ortaların da küçük bir göl bulunur. Çoklukla fırtınalı havalarda gemilerin barınabileceği bir liman meydana getirirler.
Kıyı Resifleri. — Kıyı boyunu bir saçak gibi kuşatan resiflerdir. Ada çeşitli sebeplerden ötürü alçalacak olursa, mercanlar resiflerini yukarıya doğru genişletirler. Böylece eski kıyı resifi bir set resifi halini alır. Ada daha çok alçalarak suların altında kaybolursa, mercanlar resiflerini gene yukarıya doğru geliştirerek su yüzeyine kadar çıkarlar.
Mercanlar, hayvanlar aleminde selenterelerin bir sınıfını meydana getirirler.
Kaynak: pixabay.com
Kaynak 2
Mercan Hakkında Bilgi
MERCAN, {Corallium rubrum). Çok hücreli hayvanlardan Selentereler alt bölümün Knidliler filmunun Mercanlar sınıfından deniz hayvanı ve aynı hayvanın iskeleti.
Bir polip olan mercanın iskeleti kalkerden çalı görünümünde ve kırmızı renklidir. İskeletin üstü sarkozom denilen yumuşak bir dokuyla kaplıdır. Bu dokunun üzerinde bulunan polipler sekiz koludur. İskelet içinde büyük bir kanal ağı, polipleri birbirine bağlar. Poliplerden çıkan kurtçuklar, koloninin baş polipini oluşturur. Koloninin tüm öteki bireyleri tomurcuklanma yoluyla bu polipten türer. Tomurcuklanma özellikle dalların ucunda oluşur ve iskelet gittikçe büyür. Akdeniz kıyılarında özel araçlarla toplanan kırmızı renkli mercanlar, önemli bir ticaret ürünüdür.
Mercanlar okyanuslarda su üstüne kadar yükselen kayalar oluştururlar. Mercan resifleri adı verilen bu kayalar, ekvatorun her iki yanında sıcak denizlerde, özellikle Büyük ve Hint okyanuslarında bulunur. Mercan polip öbekleri 40 metreden daha derine inemez. Sıcaklığı 20°C’tan aşağı olmayan çok temiz, yeterli derecede oksijenli ve tuzlu sularda yaşar. Resiflerin oluşumu binlerce yıldan bu yana sürer. Mercan resiflerin en tipik örneği Yeni Kalendonya’yı kuşatan ve lagün denilen bir aralıkla bu adadan ayrılan resiflerdir. Bu resif halkalarına atol adı verilir. Dünyadaki resiflerin en büyüğü, “Büyük Engel” adı verilen 2 km’den uzun bu resif Avustralya’dadır.
İlkçağdan bu yana süsleme sanatlarında önemli bir yeri olanı mercan, özellikle mücevhercilikte yaygın bir kullanım alanı bulmuştur. Mercanlar günümüzde de mücevhercilikte kullanılır. Bu alanda yararlanılan üç mercan çeşidi vardır: Renkli mercan, canlı mercan ve beyaz mercan. Günümüzde yapay mercanlar da yapılmıştır.
Mercanlar, (Lat. Anthozoa) Çok hücreli hayvanlardan Selentereler alt bölümün Knidliler filumuna giren bir sınıf. Denizlerde tek ya da koloni halinde, yaşarlar. Çoğu iskeletlidir. Yalnızca polip dölleri vardır. Eşeylik hücreleri iç deriden oluşur. Dokunaçlar birkaç sıra üzerinde dizilidir. Mercan, denizgülü, denizşakayıkı iyi bilinir.
