Metafizik nedir ne demektir? Aynı zamanda fizikötesi olarak da adlandırılan metafizik ile ilgili olarak genel bilgiler.
METAFİZİK [Fizikötesi], varlıkların duyum dışı sayılan temellerini araştıran felsefe dalına «metafizik» (fizikötesi) denir. Metafizik ilk sebebi anlamaya, Tanrı, ruh, madde, evrendeki düzen, hareket gibi şeylerin hepsini birden açıklamaya yarayacak özü keşfetmeye çalışır.
Öyle gerçekler vardır ki, biz onları duyularımızla anlarız. Fiziğe, yani tabiata, maddeye bağlı gerçekler böyledir. Öyle gerçekler de vardır ki, onları anlamayf bize yalnız metafizik öğretir. Bunlar maddenin dışında kalan gerçeklerdir. Örneğin varlık, var olmak bir gerçektir. Ama, nedir? Hiçbir fizik dalı bize bunu öğretemez. Yalnız, zekâ, akıl, zihin sahibi yaratıkların düşünebildiği Tanrı da böyledir. Bilimle anlaşılmaz. Ruh, yokluk, evren kavramları, yani maddenin ve maddeye bağlı ölçülerin dışında kalan gerçekler, metafiziğin konusudur.
Madde biliminin ve mânevi ilimlerin ilk temellerine dayanarak, eşyanın özüne ulaşmak, akıl yolu ile öze inmeye çalışmak da metafiziğin konusudur. Bütün felsefe okulları, öbür bilimlerden daha yaygın, daha doğru, öbür bilimlerin verilerini toplu olarak anlamamıza, ispat etmemize yeterli bir başka bilgi dalının varolması gerektiğine inanmışlardır. Kant’a göre, metafizik, «akıl yolundan edinilen bilgilerin bütünü»dür; yani, ne denemenin verilerine, ne de zaman ve mekândan gelecek sezgilere hacet kalmaksızın, kavramlar yoliyle kendiliğinden zihnimizde mevcut olan bilme melekesidir. William James’e göre, metafizik, «açık ve sürekli düşünceye bilhassa yönetilmiş bir zihin gayretidir.» Auguste Comte‘a göre pozitif bilimle teoloji arasında bir düşünüştür, varlıkların kendi içle rini, özlerini açıklamaya çalışır; her şeyin ulaşacağı noktanın kaynağını araştırır, olayların meydana gelişine hükmeden kanunu bulmaya uğraşır.
