Metallerin, madenlerin kesilmesinde hangi gazlar kullanılır? Endüstride madenlerin kesilmesi nasıl olur, konu anlatımı.
Metallerin Gazlarla Kesilmesi
Yüksek bir sıcaklıkta yanan gazların, madenleri «kesmekte» mühendislere çok yardımı dokunabilir. Yakıt olarak kullanılan gazların en çok tanınmış olanları hidrojen, asetilen ve propandır, Oksijenle birlikte yandıklarında gerçekten çok sıcak bir alev meydana gelir. Normal olarak havanın beşte biri oksijendir. Bu gaz yakıcılar için, basınç altında saf oksijen kullanılır ve çeliği bile eritebilecek, iki bin santigrat derecesinden daha yüksek sıcaklıklar elde edilebilir.
Endüstride madenlerin kesilmesi işi çok önemlidir. Örneğin gemi yapanların, açık deniz gemilerinin tekneleri için ağır madensel levhaları hazırlamaları ve onlara şekil vermeleri gerekir. Hurdacılar, yeniden eritilmek üzere çelik fabrikalarına göndermeden önce, büyük putrelleri ve dökümleri parçalamak mecburiyetindedir. Bunlar, gazlarla kesmenin bugünkü binlerce uygulamasından sadece iki örnektir.
Madenleri kesmek için kullanılan hamlaç, içinde birkaç tane kanal bulunan bir borudur, böylece oksijen ve yakıt gazı yanmadan önce birbiriyle karıştırılır.- Gazlar hamlacın ucundan ince ve çok sıcak bir alev halinde çıkar. İşçi, maden sıcaktan kızarıncaya kadar alevi maden yüzeyinde yürütür. Sonra bu kızgın yüzey üzerine saf oksijen püskürtülür. Maden oksijenle yanarak «kesilmiş» olur. Hamlaç ya elde tutulur (genellikle eldiven gerekmez), ya da otomatik olarak hareket ettiren bir makineye bağlanır.
Yukarıda adı geçen üç gazdan -hidrojen, propan ve asetilen- bugün en önemli olanı propandır. Bunun özelliği ucuz olmasıdır. Propan, zincir yapısında hidrokarbonlardan biri olan doğal gazlardan elde edilmektedir. Asetilen, kalsiyum karpit denilen grimsi beyaz bir katı cisim üzerine su damlatılarak elde edilir. Çok yanıcı olduğu için dikkatli kullanılmalıdır. Gerek yakıt olarak kullanılan gaz, gerekse oksijen büyük basınç altında silindir şeklindeki kaplarda saklanır. Silindirdeki musluklar gazların borulardan hamlaca geliş basıncını ve hızını ayarlar. Gazlı kesicinin alevi çok parlak olduğu için, işçinin gözünün kamaşmasını Önlemek ve gözlerini sıçrayan kıvılcımlardan korumak için koyu renk camlı özel gözlük kullanılır.
