Metan Gazı Nedir? Kimyasal Özellikleri ile Metan Gazının Sağlığa Zararları

0
Advertisement

Metan gazı nedir? Metan gazının özellikleri nelerdir? Metan gazı nerede bulunur, nerelerde kullanılır ve metan gazının sağlığa zararları nelerdir?

Gaz halinde bir bileşiktir. Bataklıklarda bitkilerin çürümesi, bozulması sırasında doğar. Hazar Denizi kıyılarında, Çin’de Amerika Birleşik Devletleri’nin bazı bataklık kesimlerinde toprağın içinden sızan gazların bileşiminde %90 oranında metan gazı bulunur. Bu yüzden «bataklık gazı» da denir.

Bitkiler bozunurken su ve metan vererek, değişmeye, karbon yüzdesi çoğalmaya başlar. Bundan ilk doğan ürün, kömürlerin birinci basamağı olan «turb»dur. Daha sonra linyit, taşkömürü, antrasit gelir. Bu olay binlerce yıl içinde ortaya çıkar. Kömür ocaklarında metan doğar. Kömür kütleleri arasında meydana gelen bu gaz, ocaklardaki kazı sırasında, geçitlerde havayla karışarak «grizu» (patlayıcı gaz) haline gelir. Ufak bir kıvılcım patlama için yeter, bu yüzden kazalar olur.

Metan, hidrokarbonların en basit ilk üyesidir. Bundan dolayı, maatmen hidrokarbonlardan meydana gelen petrol içinde de bulunur. Petrol tasfiyehanelerinde elde edilen, gaz halinde bulunabilen bu ürün havaya olduğu gibi salınmaz, yakılır. Tasfiyehanelerde gece gündüz meşale gibi yanan ateş bu gazdır. Metan gazı havada, pek parlak olmayan bir alevle yanar. Havagazının bileşiminde de %36 oranında metan gazı vardır. Metan gazı renksiz, kokusuz bir gazdır. Yoğunluğu 0,559’dur. Suda az, alkolde biraz daha fazla erir. 80 mm. basınç altında —186°’de katılaşır.

Bazı ölçümler eklenmiş stereo, metanın iskelet formülü

Bazı ölçümler eklenmiş stereo, metanın iskelet formülü (Kaynak : wikipedia.org)

Metan Gazının Sağlığa Zararları

Metan, havayla karıştığında patlayabilen renksiz ve son derece yanıcı bir gazdır. Doğal gazın ana bileşenidir. Doğal metan kaynakları arasında termitler, su kütleleri, orman yangınları ve hayvanların sindirim süreçleri bulunur. Metan, yeraltı ve yüzey madenciliği sırasında kömür birikintilerinden ve atıkların ayrışmasından serbest bırakılır.

Metan, kömür, doğal gaz ve petrol dahil olmak üzere benzin ve fosil yakıtların yanmasından ve hidrolik kırılmalardan, çöp alanlarından ve kömür yakıtlı elektrik santrallerinden yayılır. Metan, iklim değişikliğine sebep olan bir sera gazıdır.

Advertisement

Metan nerede bulunur?

  • Hava – araç egzozunda, petrol ve gaz alanlarında, kömür madenlerinde, kömür yakıtlı elektrik santrallerinden, atık depolama alanlarında ve çiftliklerde
  • Tüketici ürünleri – doğal gazla çalışan su ısıtıcıları, sobalar ve çamaşır kurutucuları

Metana nasıl maruz kalınır?

Metan genellikle: soluma (nefes alma); Taşıtların egzozunu ve çiftliklerden, atık depolama alanlarından kaynaklanan emisyonlar ve fosil yakıtların kullanımı yoluyla, dokunmak, Ten teması; Sıvılaştırılmış metana dokunmak yoluyla vücuda girer.

Metana maruz kalındığında ne olur?

Sıvılaştırılmış metan ile cilt teması aşağıdakilere neden olabilir:

  • Yanma
  • Cilt ve göz yanıkları

Yüksek metan seviyelerine maruz kalma aşağıdakilere neden olabilir:

  • Bunalma
  • Bilinç kaybı
  • Baş ağrısı ve baş dönmesi
  • Mide bulantısı ve kusma
  • zayıflık
  • Koordinasyon kaybı
  • Artan solunum hızı

Metana maruz kalma riski kimlerde yüksektir?

  • Tüketiciler
    Herkes dış mekanda düşük metan seviyelerine maruz kalır. Bazı ev aletleri metan yayabilir.
  • Çiftçiler
    Metan hayvan sindiriminden ve atıklardan salınır.

Kaynak – 2

Metan; yanıcı hava ile karışık patlayıcı gazdır. Kimyasal formülü: CH4 1778’de Volta tarafından bulundu. Organik maddelerin mayalanarak ya da yüksek sıcaklıkta kavrularak ayrışmasından oluşan bir gazdır. Bataklık yerlerde yeryüzüne çıktığı için “bataklık gazı” da denir. Bazı petrol bölgelerinde (ABD, Kafkasya) çıkan doğal gazlarda % 98 oranına kadar metana rastlanır.

Maden ocaklarındaki grizu, metanla havanın oluşturduğu patlayıcı bir karışımdır. Havagazında da yaklaşık % 30 oranında metan vardır. Laboratuvarlarda karbon ve hidrojenden metan üretilebilir.

Ancak doğal olarak bol miktarda bulunması, bu yönetimi uygulamak ekonomik olmaktan çıkar. Laboratuvarlarda üretilen metan, bakırın karbon sülfürle kükürtlü hidrojen karışımına etkimesiyle ve alüminyum karbürün hidroliziyle elde edilir. Daha saf olarak metil magnezyum bromürün hidrolizinden elde edilir. Metan % 55 yoğunluğunda, -164°C’ta sıvılaşan, hafif kokulu bir gazdır. Oksijenle ya da havayla karıştırılarak aleve tutulduğu zaman patlar. Grizu patlaması ve havagazı ya da mutfak gazı patlaması en belirgin örnekleridir. Metan çok yüksek bir ısı vererek mavi bir alevle yanar. Bu özelliği nedeniyle metan, endüstride ve kentlerde ısıtma işlerinde, gaz ocaklarında çok kullanılır. Kullanımı kolay ve temiz bir gazdır.

Advertisement


Leave A Reply