Mustafa Kemal Atatürk’ün de yakaladığı ve atlatmayı başardığı İspanyol gribi nasıl bir hastalıktı? Kaç kişiyi öldürmüş ve nasıl yayılmıştır?
İspanyol Gribi
1918’de İspanyol gribi olarak bilinen bir grip türü, hızla yayılan ve gelişigüzel öldüren küresel bir pandemiye neden oldu. Genç, yaşlı, hasta ve sağlıklı insanlar enfekte oldu ve hastaların en az% 10’u öldü.
Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk de Şubat 1919 yılında bu İspanyol gribine yakalanarak 1 ay hasta yattı. Bu süreçte kendisine doktor olan arkadaşı Refik Saydam yardımcı oldu. Türk milleti o zamanlar Mustafa Kemal’i böle bir hastalıktan kaybetmediği için çok şanslıdır. Tarih Samsun’a çıkş olan 19 Mayıs 1919’dan yaklaşık ü ay öncesine tekabül ediyor.
Dünya nüfusunun üçte birini enfekte ettiği ve en az 50 milyon insanı öldürdüğü ve modern tarihin en ölümcül salgını olduğu düşünülmektedir. O zaman “İspanyol gribi” lakabını kazanmasına rağmen, virüs İspanya’da ortaya çıkmamıştır.
İspanyol gribi neden oldu?
Salgın 1918’de I. Dünya Savaşı’nın son aylarında başladı ve tarihçiler savaşın virüsün yayılmasından kısmen sorumlu olabileceğine inanıyorlar. Batı Cephesinde, dar, kirli ve nemli koşullarda yaşayan askerler hastalandı. Bu, yetersiz beslenmeden kaynaklanan zayıflamış bağışıklık sistemlerinin doğrudan bir sonucuydu. “La grippe” olarak bilinen hastalıkları bulaşıcıydı ve saflar arasında yayıldı. Hastalanmasından sonraki üç gün içinde, birçok asker daha iyi hissetmeye başlayacaktı, ancak hepsi bunu başaramayacaktı.
1918 yazında, askerler izinli olarak eve dönmeye başladıkça, onları hasta eden virüsü eve de getirdiler. Virüs, askerlerin anavatanlarındaki şehirlere, kasabalara ve köylere yayıldı. Hem askerler hem de siviller gibi enfekte olanların çoğu hızla hastalandı. Virüs, daha önce sağlıklı olan 20 ila 30 yaş arasındaki genç yetişkinlerde daha tehlikeliydi.
National Geographic, 2014 yılında virüsün kökenleri hakkında yeni bir teorinin ilk olarak Çin’de ortaya çıktığını bildirdi. Daha önce keşfedilmemiş kayıtlar nedeniyle, virüsün 1917 ve 1918’de Kanada’daki Çinli işçiler vasıtasıyla taşınmasına bağlandı. O zaman, ırksal klişeler nedeniyle, hastalıkları “Çin tembellikleri” şeklinde suçlandı ve Kanadalı doktorlar işçi semptomlarını ciddiye almadı. İşçiler 1918’in başlarında Kuzey Fransa’ya geldiklerinde, birçoğu hastalandı ve yüzlerce kişi kısa zamanda öldü.
Neden İspanyol gribi deniyordu?
İspanya savaş sırasında tarafsız bir ülkeydi ve bu nedenle hastalık ile ilgili bilgileri serbestçe yayınlayabilen, sansür uygulanmayan bir basını vardı. Sonuç olarak, insanlar hastalığın İspanya’ya özgü olduğuna dair yanlış bir inanışa kapıldılar ve “İspanyol gribi” adını taktılar.
Hastalık önde gelen politikacılarla birlikte İspanya kralı Alfonso XIII’i vurdu. Okullar, kışlalar ve hükümet binaları gibi kapalı alanlarda çalışan veya yaşayan insanların% 30 ila% 40’ı enfekte oldu. Her iki durumda da Madrid tramvay sistemi üzerindeki hizmetin azaltılması ve telgraf hizmetinin bozulması gerekiyordu çünkü çalışacak yeterli sağlıklı çalışanı yoktu. Tıbbi malzeme ve hizmetler talebi karşılayamadı.
Grip belirtileri nelerdi?
Hastalığın ilk belirtileri arasında boğaz başı ve yorgunluk, ardından kuru, korsan bir öksürük; iştahsızlık; mide sorunları; ve sonra, ikinci günde aşırı terleme vardı. Daha sonra, hastalık solunum organlarını etkileyebiliyor ve zatürreye sebep oluyordu. Gripten kaynaklanan diğer solunumsal komplikasyonların genellikle ölümün ana nedenleriydi.
1918 yazında virüs hızla Avrupa kıtasındaki diğer ülkelere yayıldı. Viyana ve Budapeşte, Macaristan zor durumdaydı ve Almanya ile Fransa’nın bazı bölümleri de benzer şekilde etkilenmişti. Berlin okullarındaki birçok çocuk hastaydı ve silah fabrikalarında çalışan eksikliğinin üretimi azaltmıştı.
25 Haziran 1918’de İspanya’daki grip salgını İngiltere’ye ulaşmıştı. Temmuz ayında, salgın Londra tekstil ticaretini sert bir şekilde vurdu, Salgın hızla bir pandemi haline geldi ve dünya çapında yayıldı. Ağustos 1918’de St. Lawrence Nehri’nde altı Kanadalı denizci öldü. Aynı ay, İsveç ordusu, daha sonra ülkenin sivil nüfusu ve Güney Afrika’nın işçi nüfusu arasında da vakalar bildirildi. Eylül ayında grip ABD’ye Boston limanından ulaşmıştı.
Kaç kişi öldü?
1919 ilkbaharında, İspanyol gribinden ölümlerin sayısı azalıyordu. Tıp uzmanları hastalığın yayılmasını durduramadığı için ülkeler salgının ardından harap olmuştu.
Nancy Bristow’un “Amerikan Pandemi: 1918 Grip Salgını’nın Kayıp Dünyaları” adlı kitabı (Oxford University Press, 2016), virüsün dünya çapında 500 milyon insanı etkilediğini açıklıyor. O zaman, bu küresel nüfusun üçte birini temsil ediyordu. Gerçek rakamın daha da yüksek olduğu düşünülse de, virüsden 50 milyon kadar insan öldü.
Bristow, virüsün ABD nüfusunun% 25 kadarını enfekte ettiğini ve ABD Donanması üyeleri arasında bu sayının, muhtemelen denizde hizmet etme koşullarından dolayı% 40’a ulaştığını tahmin ediyor. Grip, Ekim 1918’in sonuna kadar 200.000 Amerikalıyı öldürmüştü ve Bristow, salgının toplamda 675.000 Amerikalıyı öldürdüğünü iddia ediyor.
Salgın Asya, Afrika, Güney Amerika ve Güney Pasifik’e yayıldı. Hindistan’da ölüm oranı 1000 kişi başına 50 ölüme ulaştı – şok edici bir rakam..
