Mikroskopta Ölçüm Nasıl Yapılır? Mikroskop Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

0
Advertisement

Mikroskopta Ölçüm Nasıl Yapılır? Mikroskopta ölçüm yapma, hesabı, yöntemi ve mikroskop kullanırken yapılması gerekenler nelerdir?

Mikroskopta Ölçüm Nasıl Yapılır?

Mikroskopta incelediğiniz objelerin hakiki büyüklüklerini öğrenmek isteyebilirsiniz. Sizin de fark ettiğiniz gibi, mikroskopta görüş alanı bir daire şeklindedir. Her objektif için ayrı ayrı olmak üzere bu dairenin çapını ve alanını hesaplarsanız, baktığınız objenin büyüklüğünü buradan çıkarabilirsiniz.

ARAÇ VE GEREÇLER

  • * Mikroskop
  • * İnce ve saydam milimetrik cetvel
  • * Bir gazete parçası

TAKİP EDİLECEK YOL

a) Küçük objektifi kullanma durumuna getirdikten sonra, plâstik ve saydam milimetrik cetveli görüş alanının ortasına yerleştiriniz. Objektifin netlik ayarını yaparak cetveldeki taksimatların açık olarak görülmesini sağlayınız. Görüş alanının çapını milimetre olarak ölçüp (S = πr2) formülüne göre görüş alanını milimetre kare cinsinden hesaplayınız. Bulunan sonucu mikrona çeviriniz. Mikron, ışık mikroskobu ile yapılan çalışmalarda en çok kullanılan birimdir.

b) Küçük objektife ait görüş alanının çapını bulduktan sonra, büyük objektifin görüş alanının çapını hesaplamak üzere, önce objektiflerin üzerindeki büyütme oranını okumanız gerekir. Buradan büyük sayıyı küçük sayıya bölerek, büyük objektifin diğerinden kaç defa fazla büyüttüğünü hesaplayınız. Meselâ küçük objektifin üzerinde 15x ve büyükte 45x rakamları varsa, 45’in 15’e bölümünden 3 sayısını elde edeceksiniz. Küçük objektifin görüş alanının çapını bildiğinize göre, bu orandan yararlanarak büyükobjektifin görüş alanının çapını da hesaplayabilirsiniz.

Eğer objektifin görüş alanının çapı 1,5 milimetre ise, büyük objektifin görüş alanının çapı 1,5/3 = 0,5 milimetre olacaktır. Bu yolla kendi mikroskobunuzdaki büyük objektifin görüş alanının çapını milimetre ve alanını milimetre kare cinsinden bulunuz. Çapı mikron cinsinden de hesaplayabilirsiniz. Kullandığınız mikroskopla ilgili elde ettiğiniz bu bilgileri laboratuvar defterinizin uygun bir yerine, bütün yıl boyunca faydalanmak üzere yazınız.

Advertisement

c) Mikroskobun görüş alanının içindeki herhangi bir objenin büyüklüğünü, çap uzunluğundan hareketle, yaklaşık olarak hesap edebilirsiniz. Bir gazete resminin çok koyu olmayan düzgün bir yerinden küçük bir parça keserek mikroskop altına koyunuz. Hazırladığınız bu preperatı, önce küçük daha sonra büyük objektifle inceleyiniz. Her iki durumda tespit ettiğiniz noktalan sayınız. Bulduğunuz noktaların oranı objektiflerin büyütme oranına uymuyorsa, çalışmanızı yeniden gözden geçiriniz. Bu arada, noktaların çapını ve noktalar arasındaki uzaklığı yaklaşık olarak tespit ediniz.

mikroskop

Kaynak : pixabay.com

Mikroskop Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Mikroskop hassas ve pahalı bir alettir. Bu nedenle çok dikkatli kullanılmalıdır. Mikroskobun uygun kullanımı için aşağıda belirtilen önlemler alınmalıdır. Mikroskobu bir elinizle kolundan, diğer elinizle altından sıkıca tutarak düzgünce taşıyınız.

İncelemeniz sırasında sıvı preparatlar hazırlıyorsanız mutlaka lamel kullanınız. İncelemeniz sona erdiğinde preparatı tabladan alınız ve en düşük objektife getirerek bırakınız.

Mikroskop ile işiniz bittiğinde elektriği kesiniz. Eğer mercekleri temizlemeniz gerekiyorsa temizleme kağıdı kullanınız, elinizle dokunmayınız. Yağ objektifini, öğretmeninizden izin almadan kullanmayınız.

Mikroskop Kullanımı

  • *** Kol kısmından tutarak taşıdığınız mikroskobu, sağlam ve düz bir zemine düşmeyecek şekilde yerleştiriniz.
  • *** Elektriğe bağlayarak düğmesini açınız ve diyafram ayarını yapınız.
  • *** Objektiflerden en küçüğünü, cismin üzerine getiriniz. Objektifin yerine yerleştiğinden emin olunuz.
  • *** Daha önce lam üzerine hazırladığınız ve lamel ile kapattığınız preparatı, tablanın kıskaçları arasına yerleştiriniz. Örneği, ışığın tam üstüne gelecek şekilde ortalayınız.
  • *** Okülerden bakarak, kaba ayar düğmesiyle tablayı yavaş
  • yavaş yukarı kaldırıp, örneği odak noktasına getiriniz.
  • *** Kaba ve ince ayar düğmesini kullanarak, örneği net görünceye kadar çalışmalarınızı sürdürünüz.
  • *** Tablayı yukarı kaldırırken objektife çok yaklaştırmayınız. Objektife değdiği takdirde örnek ezilebilir veya lamel kırılabilir. Tablayı, düğmeleri vasıtasıyla, sağa sola veya öne arkaya hareket ettirerek örneği ortalayınız.
  • *** Eğer mikroskobunuzda sadece bir oküler varsa, bir gözünüzle bakarken diğer gözünüzü açık tutmaya çalışınız.
  • *** Gözlük kullanıyorsanız, mikroskoba bakacağınız zaman çıkartınız. Çünkü odak noktasını kendi gözünüze göre ayarlayacağınızdan gözlük kullanmanıza gerek yoktur.
  • *** Işığın yeterli olup olmadığını kontrol ediniz, ışık şiddetini diyaframdan ayarlayınız.


Leave A Reply