Modernleşme nedir? Modernleşmenin özellikleri, modern dönemde değişme, kültürel, ekonomik ve siyasal etkenler hakkında bilgi.
MODERNLEŞME
MODERNİTE; geleneksel yaşam biçimlerinden önemli bir kopuşu belirten, 18. ve 19. yy.’da ortaya çıkan sosyal süreçlerin farklılığını ve dinamizmini ifade eden bir terimdir.
Modernizm sürecinde ulus-devlet anlayışı ortaya çıktı. Milliyetçilik, yurttaşlık, demokrasi, liberalizm, sosyalizm gibi fikirleri gelişti. 18. yy.’da Aydınlanma, doğaya ve toplumsal dünyaya yeni anlama biçimlerini getirdi. Aydınlanmayla beraber sekülerleşme (dünyevi olan) süreci başladı.
Modern Dönemde Değişme
Son iki yüzyılda yani modern dönemde toplumsal değişimin hızı artmıştır. Bu hızlı değişime yol açan etkenleri üç kategoride toplayabiliriz:
1. Kültürel Etkenler
Modern bakış açısının eleştirel ve yenilikçi niteliğinin ortaya çıkışını bilimin gelişmesi ve düşüncenin laikleşmesi sağlamıştır. Yaşam biçimleri gelenek ya da alışkanlıklara değil “ussal” (rasyonel) bir temele oturtulmaktadır.
Özgürlük, eşitlik ve demokratik katılım idealleri büyük ölçüde geçmiş iki ya da üç yüzyılın ürünüdür. Böyle idealler, toplumsal ve politik değişim süreçlerinin harekete geçirilmesini sağlamışlardır. Bu düşünceler yaşam biçimlerinin sürekli olarak gözden geçirilmesini gerektirir. Başlangıçta Batı’da geliştirilmiş olsalar da böyle idealler, dünyanın pek çok yerinde değişimi özendirme yoluyla uygulama alanı bakımından giderek gerçekten de evrensel ve küresel hâle gelmişlerdir.
2. Ekonomik Etkenler
Ekonomik etkenler arasında en önemli olanı, sanayi kapitalizminin etkisidir. Modern kapitalizm, daha önceden var olan üretim düzenlerinden kökten bir biçimde farklıdır. Çünkü kapitalizm, üretimin daha sürekli büyümesi ile servet birikiminin giderek artmasına yol açmaktadır. Geleneksel üretim düzenlerinde, üretim düzeyleri, alışkanlığa dayanan geleneksel gereksinimlere bağlı olduğundan oldukça durağandır. Kapitalizm, üretim teknolojisinin sürekli olarak gözden geçirilmesini özendirir. Modern sanayinin yol açtığı bilime dayalı teknolojik yenilik oranı, geçmişteki bütün ekonomik düzen biçimlerinde olduğundan daha çok yüksektir.
Bilim ve teknolojinin yaşama biçimlerimiz üzerinde gösterdiği etki, ekonomik alanın ötesine de geçmektedir. Bilim ve teknoloji, politik ve kültürel etkenleri hem etkiler hem de onlardan etkilenir. Bilimsel ve teknolojik gelişme, örneğin, radyo, televizyon, cep telefonları ve internet gibi modern iletişim biçimlerinin yaratılmasına yardımcı olmuştur. Elektronik iletişim biçimleri son yıllarda siyasette de değişimlere yol açmıştır. Televizyon ve internet gibi elektronik araçları kullanımımız, bizim dünya hakkında ne düşündüğümüz ve ne hissettiğimizi de biçimlendirir hâle gelmiştir.
3. Siyasal Etkenler
Ülkeler arasındaki güçlerini artırma, servetlerini büyütme ve asken rakiplerine üstünlük sağlama mücadeleleri, son iki ya da üç yüzyıl boyunca değişimin enerjik bir kaynağı olmuştur. Hem içsel hem de dışsal olarak siyasal karar alma süreci toplumsal değişmeyi geçmişte olduğundan çok daha fazla yönlendirmektedir.
Son iki ya da üç yüzyıl içinde siyasal ve ekonomik gelişmelerin karşılıklı olarak birbirini etkilediği kesindir. Hükümetler artık ekonomik büyüme oranlarını yükseltmede önemli rol oynamaktadır. Hükümetin en büyük işveren olduğu bütün sanayi toplumlarında da üretime yapılan hükümet müdahaleleri oldukça fazladır.
Askeri güç ile savaş da yaygın öneme sahip olmuştur. Batı ülkelerinin on yedinci yüzyıldan başlayarak sahip oldukları askeri güç onlara, dünyanın bütün bölgelerini etkileme olanağı vermiştir. Aynı zamanda Batı yaşam biçimlerinin küresel düzeyde yayılımının da temelinde yer almıştır. Yirminci yüzyılda, iki dünya savaşının etkileri ciddi boyutlarda olmuştur: Pek çok ülkenin sosyo-ekonomik olarak yıkıma uğraması, örneğin İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Almanya ve Japonya’da olduğu gibi önemli kurumsal değişmeleri beraberinde getiren yeniden inşa süreçlerine yol açmıştır, ingiltere gibi zaferi kazanan devletler bile savaşın ülke ekonomisine etkisinin bir sonucu olarak ortaya çıkan önemli iç değişmeler yaşamıştır.
