Moğolistan nerededir? Moğolistan’ın başkenti, para birimi, coğrafi ve ekonomik özellikleri, yaşam şartları ve tarihi hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
MOĞOLİSTAN;
- Yüzölçümü: 1.565.000 km2.
- Dil: Halha Moğolcası.
Moğolistan’ın resmi dili olan Halha Moğolcası, Slav dilleriyle bir ilişkisi bulunmamasına karşın, 1946’dan bu yana kiril alfabesinin değiştirilmiş bir türüyle yazılır. Ayrıca, Türkçe, Rusça, Çince dilleri de, yaygın olmamakla birlikte konuşulan dillerdir. - Din: Tibet Budhacılığı (resmi).
Tibet Budhacılığı ve yaygın din olmasına karşın, yönetimin baskıcı tutumu, dinsel etkinlikler büyük ölçüde sınırlandırmıştır. - Para birimi: 1 tugrik = 100 mongo.
- Başlıca kentleri: Darcan, Erdene, Çaybolsan, Suhe-bator.
Orta Asya’da devlettir. Orta Asya’nın doğusunda karlarla kuşatılan Moğolistan; kuzeyden Rusya Federasyonu, batı, doğu ve güneyden Çin Halk Cumhuriyeti ile çevrilidir.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Yüzey Şekilleri
Yüksekliği 1.000-2.000 m arasında değişen, ancak doğuya doğru alçalan geniş bir yayla üzerinde yer alan Moğolistan’ın batısındaki Büyük Altaylar (1.100 km), güneydoğu yönünde uzanır. Sıradağların kuzeyindeki çöküntü ovasında birçok tatlı ve tuzlu su gölü vardır. Uvs Gölü, Hyargas Gölü, Hösgöl, Har Us Gölü, vb. Dağlar, ırmaklar arasındaki sınır çizgisini oluşturur. Kuzeydeki büyük ırmaklar da ülke içindeki göllere dökülür. Kuzeyde ve ortada, Hangay Dağları ile Orhon ve Selenga ırmaklarının verimli havzaları yer alır. Ülkenin güney bölümleri ise Gobi Çölü ile kaplıdır.
İklim
Kuraklık ve Orta Asya’ya özgü mevsimlik aşırı sıcaklık değişimleri, iklimin belirgin özellikleridir. Günlük sıcaklık değişimi 30°C’ye ulaşabilir. En yoğun yaz mevsimi boyunca görülür. Yıllık yağış ortalaması 312 mm (Ulan Bator) ile 50 mm (Gobi) arasında değişir. Ülkede açık ve güneşli günlerin sayısı oldukça çoktur (yılda 250 gün). Yazın sıcaklık ülkenin hemen her yanında aynıyken (temmuz ortalaması 16.5°C), kışın büyük bölgesel değişiklikler görülür. Ocakta sıcaklığın -40°C’ye düştüğü kuzeydeki dağlarda yıllık ortalama sıcaklık -7°C, güneydoğuda 4°C’dir.
Bitki Örtüsü ve Hayvanlar
Orta Moğolistan, geniş otlaklarla kaplıdır. Altay Dağları çıplak olmasına karşın, kuzeydeki sıradağlarda kozalaklı ve yaprak döken türlerin yer aldığı ormanlar göze çarpar. Gobi Çölü’nde, ilkbahar ve yaz başında otsu bitkiler görülür.
Moğolistan, doğal yaşam yönünden zengindir. Kuzeyde Sibirya’ya özgü iri boynuzlu geyikler, yaban tavşanları, vaşaklar, güneyde de Orta Asya’ya özgü antiloplar, ceylanlar, yabaneşekleri ve yaban atlarının dünyada tek kalan cinsi “przevalski atı”. Ormanlarda dağ-sıçanı gibi değerli kürk hayvanları çoktur. Ormantavuğu, kaya kartalı, göllerde dalgıçkuşu en sık görülen hayvanlardır. Doğal hayvanlar ve ormanların çoğu devlet koruması altındadır.
Kaynak: pixabay.com
EKONOMİ
Tarım: Tarım etkinlikleri, 1960’larda kurulan geniş devlet çiftliklerinde, hayvancılık ürünlerini devlete satan kooperatiflerde yapılır. Bireylere yaptıkları iş oranında ücret ödenir ve kişisel kullanımları için az sayıda hayvan beslemelerine izin verilir. Sert geçen kışlar önemli bir sorundur. 124 milyon hektar alanın ancak 1.3 milyon hektarı ekime elverişlidir. Toplam alanın % 79’unu otlak ve çayırlar oluşturur.
Buğday, arpa, patates, yulaf, çavdar başlıca tarım ürünleridir. Tarım, büyük ölçüde makineleşmiştir.
Hayvancılık: Hayvancılık, en önemli ekonomik etkinliklerden biridir ve toprağın %79’u otlaklarla kaplıdır. Sığır, koyun, at, keçi temel hayvan varlığını oluşturur. Kümes hayvancılığı da (250 milyon tavuk, horoz, hindi) gelişmiştir.
Endüstri: İkinci Dünya Savaşı sonrasında, SSCB yatırımlarıyla hızlı bir gelişme gösteren endüstri sektöründe başlıca dallar; çimento, deri ayakkabı, yünlü dokuma, et işleme, sabun, deri yapı gereçleri ve madenciliktir.
Doğal Kaynaklar: Ülke topraklarının yalnız %10’u (156.700 km2) ormanlarla kaplı olduğundan, kereste üretimi ancak yerel önem taşır. Moğolistan maden yönünden zengin bir ülkedir. Kömür yatakları yaygındır, ancak, bunların çoğunu düşük kaliteli linyit oluşturur. Kömür, bakır, çinko, demir, altın, nikel, molibden, volfram, kalay gibi madenlerin yıllık toplam üretimi 800 bin tona yakındır.
