Gazi Mustafa kemal paşaya Atatürk soyadının verilmesi, ünvanların kaldırılması ve Mustafa Kemal’in Atatürk soyadını alması hakkında bilgiler.
SOYADI YASASI VE GAZİ MUSTAFA KEMALİN ATATÜRK SOYADINI ALMASI, UNVANLARIN KALDIRILMASI
Türk halkını soyadı almaya mecbur eden devrim 21 Haziran 1934’te kabul edilen yasa ile oldu. Türklerde ünvan pek kullanılmazdı. Ancak köy, kasaba ve kentlerde bazı kimseler ünvanları ile tanınıyordu. Bunlar da yeterli bir tasıma olmuyordu. Bu nedenle doğan, büyüyen bir kimse, öldüğü zaman unutuluyordu.
Devrimler yaparak yurdunu ve halkını uygar bir düzeye ulaştırmak isteyen Gazi Mustafa Kemal, batı ülke halklarında olduğu gibi aile adları bulunması gerektiğine inandı. 21 Haziran 1934’te kabul edilen yasa, 2 Temmuz 1934’te yürürlüğe girdi. Yasada nasıl soyadı alınacağı da belirlenmişti. 24 Kasım 1934’te kabul edilen bir yasa ile Gazi Mustafa Kemal’e Atatürk soyadı verildi. Doğuşunda Mustafa, sonra Mustafa Kemal, Sakarya Savaşından sonra Gazi Mustafa Kemal olan adı, artık Kemal Atatürk olmuştu. Atatürk çalışmalarında daima yanında bulunan İsmet Paşa’ya da İnönü soyadını verdi.
Gazi Mustafa Kemal Paşaya Atatürk soyadının verilme fikri Konya milletvekili Naim Hazım Bey’den çıkmıştır. Naim Hazım Bey, Türk Dil Kurumu’nda da çalışmış Türkçeyi-Osmanlıcayı çok iyi bilen ve her iki alanın gramer ve sentaks kurallarını gerçekten kavramış bir sahsiyetti. Naim Bey, Türkata ya da Türkatası gibi soyad önerileri için şöyle demiştir:
“Türkata, Türkatası gerek yazılışta, gerek söylenişte bana biraz tuhaf geliyor. Arkadaşlar biliyorsunuz tarihimizde bir ‘Atabey‘ sözü ünvanı vardır. Anlamı da, yine biliyorsunuz: Beyin, emirin, şehzadenin, hatta hükümdarın ilimde, idarede, askerlikte mürebbisi, müşaviri, hocası demektir. Atabey, kullanılmış, tarihe geçmiş bir ünvan-ı resmidir. Bu ünvanı taşıyan bir çok Türk büyüğü vardır. Binaenaleyh biz de Türk’e her alanda atalık etmiş, Türklüğü kurtarmış, istiklaline kavuşturmuş olan büyük Gazimize ‘ATATÜRK’ diyelim, bu soyadını verelim. Bu bana şivemize de daha munis , daha uygun gibi geliyor.”
Advertisement
Gazi, Naim Hazım Onat’ın açıklamasını daha yerinde bulmuş, hatta ona teşekkür etmiş, böylece “ATATÜRK” soyadı üzerinde oy birliği ile durulmuştur. Bundan sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na şu üç maddelik kanun teklifi verilmiştir.
“Cumhurreisi Gazi Mustafa Kemal’e Atatürk Soyadının verilmesi hakkında Kanun
- Madde 1. Kemal öz adlı (öz adı Kemal olan) Cumhurreisimize “ATATÜRK” soyadı verilmiştir.
- Madde 2. Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.
- Madde 3. Bu kanun , Büyük Millet Meclisi tarafından icra olunur. “
