Müzikte parodi nedir

0
Advertisement

Müzikte parodi nedir? Müzikteki parodinin ilk örnekleri ne zaman ve kim tarafından verilmiştir. Müzikte parodi ile ilgili genel bilgiler.

Müzikte parodi nedir

Parodi, müzikte, eski bir bestenin birkaç ses partisinden birinde daha işlenmiş bir biçimde kullanılmasıyla yaratılan yeni beste (çoğunlukla da bir missa). Günümüzde ise ciddi kompozisyonları alaya almak ya da hicvetmek için yazılan taklit parçalara parodi adı verilir.

Bilinen ilk örnekleri 14. yüzyılda yazılan parodi missalar 15. ve 16. yüzyıllarda daha da yaygınlaştı. Besteciler parodi missa bestelerken temel müzik öğesi olarak şanson, madrigal ya da motet gibi, insan sesi için yazılmış bir yapıtı kullanır, özgün malzemeyi özgür bir biçimde yeniden düzenler ve genişletir, çoğu zaman da değişiklikten geçirilmiş bu parçaların arasına yeni ara parçalar koyarlardı. Bir parodi missa, model olarak kullanılan motetin adını taşırdı. Örneğin Josquin des Prez’nin Missa malheur me bat’ı, Jean d’Ockeghem’in “Malheur me bat” (Talihsizlik Çattı Bana) şansonu üzerinde yapılmış bir çalışmaydı. Daha yakın dönemlerde, müzikal parodi terimi eski vokal parçalara hicivli yeni sözler eklemek, ayrıca belli müzik üsluplarına gerek ciddi, gerekse taşlama biçiminde dokundurmalarda bulunmak için bestelenen parçalan anlatmada kullanılmaya başladı. Örneğin Mozart (K. 522) Ein musikalischer Spass’ında (Müziksel Şaka) bütün teknik kuralları bile bile çiğnemiş ve parçayı açık bir biçimde “yanlış” notalarla bitirmişti. Hector Berlioz ise Opus 25 L’Enfance du Christ (İsa’nın Çocukluğu) adlı oratoryosunda “amin” sözcüğünü hiç durmadan tekrarlatarak 19. yüzyıl başlarındaki dinsel müzik parçalarının saçmalıklarıyla açıkça alay etmişti.

Jacques Offenbach da operetlerinde (örn. Orfeus Cehennemde) sık sık ciddi operanın parodisini yapmıştı. Aynı biçimde Gustav Mahler, Arnold Schoenberg gibi besteciler hem kendilerinden öncekilerin, hem de çağdaşlarının üsluplarının parodisini yapmışlar, ayrıca valsten tango ve fokstrota kadar günün moda danslarını hicveden parodiler yaratmışlardı. Müzikal parodinin bir ustası da ABD’li Charles Ives’dı (1874-1954).


Leave A Reply