Ülkeler Rehberi Togo – Togo ile ilgili bilgi, başkenti, ekonomisi, bayrağı, tarihi, komşuları, coğrafi konumu hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
TOGO
- Yüzölçümü: 56.000 km2.
- Başkenti: Lome.
- Dil: Fransızca, Eve, Kabye (Nijer-Kongo dilleri). Resmi dil Fransızca olmasına karşın, halkın % 80’i Eve, Kabye (Nijer-Kongo dilleri); Moba, Gurma (Volta dilleri) gibi Afrika dillerini konuşur.
- Din: Doğal dinler % 50, Hristiyanlık % 35, Müslümanlık % 15 (Sünni). Halkın % 50’si, büyü ve ruhların varlığını temel alan doğal dinlere inanır. Geri kalan % 35’i Hristiyan (% 80 Katolik), % 15’i Müslümandır (Sünni)
- Para birimi: 1 Orta Afrika frangı = 100 centime.
- Başlıca kentleri: Sokode, Kpalime, Atakpame, Bassar.
Togo; Batı Afrika’da devlettir. Batı Afrika’da, dar ve uzun bir kara parçası oluşturan Togo; kuzeyden Bourkina Faso (eski Yukarı Volta), doğudan Benin, güneyden Benin Körfezi, batıdan Gana ile çevrilidir. Ülkenin, Benin Körfezi’nden Bourkina Faso’ya, güney-kuzey uzunluğu 547 km, kıyı şeridi uzunluğu 133 km’dir.
Yüzey Şekilleri:
Ülke, başlıca üç coğrafya bölgesine ayrılır: Bataklıklarla kaplı lagünleri kuşatan sığlıklar boyunca uzanan kıyı ovalan; kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu dağ sıralarının oluşturduğu (en yüksek noktası Agou Dağ, 1.201 m) orta bölge ya da merkez yaylaları; savanlık kuzey düzlükleri, bataklık kıyı ovaları, ülkenin başlıca ırmağı Mono ve kolları tarafından akaçlanır.
İklimi ve Bitki Örtüsü:
Ülkede tropikal bir iklim hüküm sürer: Kıyılarda yıllık ortalama sıcaklık 27°C, tropikal kuşaktaki iç kesimlerde 30°C’dir. Yıllık ortalama yağış tutarı kıyılarda, 600-900 mm arasında değişirken, orta yaylaların Palime’ye yakın güneybatı bölümü yılda 1.780 mm yağış alır. Buna karşın, kuzey bölgesi daha kuraktır (1.140 mm). Bu bölgede tek yağışlı mevsim, nisan-temmuz arasındadır. Hindistancevizi palmiyeleri kıyılara özgü ağaçlardır; ancak, iç kesimler savanlarla kaplıdır. Güneyde, en tipikleri baobab olmak üzere, birçok büyük ağaç görülmesine karşın, kuzeyde büyük ağaçlara pek rastlanmaz. Sığır, yabaneşeği, yabandomuzu, pars, ceylan, fil ve suaygırı, başlıca hayvan türleridir.
Toplum Yapısı:
Güneyde, toplam nüfusun % 60’ını oluşturan Batı Afrikalılar (özellikle, Eveler) egemendir. Adja, Vatyiler, Analar ve Evelere benzer ağızlar konuşan Fonlarla Minalar, öteki Güneyli topluluklardır. Evelerin üstünlüğü ve aradaki dil ilişkileri, güneye, kuzeyde olmayan kültürel bir bütünlük sağlar. Nüfusun % 13’ünü oluşturan ve Volta dillerini konuşan ülkenin ikinci büyük topluluğu Kabyeler, Başariler, Konkombalar, Mobalar, Naudabalar ve Temleruzeyde; Akposolor, Ahlalar, Adeler orta kesimlerde yaşar. Fulaniler (kuzeyde) ve dağınık haldeki Hausalar, öteki başlıca etnik topluluklardır. Ayrıca, çoğu Fransız 3.000 Avrupalı vardır.
Kaynak: wikipedia.org
Ekonomi:
Togo, kişi başına düşen ulusal gelir açısından, Afrika’nın en yoksul ülkelerinden biridir. GSMH’nın % 30’unu oluşturan tarım sektörü, işgücünün % 66’sını, % 24’ünü oluşturan endüstri sektörü % 10’unu istihdam eder. Karma ekonomi uygulamasına karşın, fosfat endüstrisi, sigorta şirketleri ve bir takım büyük kuruluşlar ve devlet tarafından işletilir. Toplam yüzölçümün ancak % 1l’i tarıma elverişlidir. Bunun 4/5’i manyok, akdarı, mısır, pirinç ve hint yeralması gibi küçük aile çiftliklerinde yetiştirilen besin ürünlerine ayrılıdır. Dışsatım ürünlerinin çoğu, plantasyonlarda yetiştirilir. Kakao, kahve, pamuk ve hindistancevizi en çok döviz getiren ürünlerdir. Çeçesineği bulunmayan orta yaylalar bölgesiyle kuzey düzlüklerinde genelde hayvancılık yapılır. Balıkçılık gelişmemiştir. Çimento, petrol arıtma, çelik dışında, endüstri, tarım ürünlerinin işlenmesine, tüketim mallarının üretimine dayalıdır. Yıllık elektrik enerjisi üretimi 210 milyon kWh’tır. Fosfat, en önemli doğal kaynaktır (dünyanın 4. büyük üreticisi). Üretimin büyük bölümü, güneyde Atakpame’de gerçekleştirilir. Zengin kireçtaşı yataklarından, çimento üretiminde yararlanılır. Boksit, demir filizi, mermer, tuz, öteki başlıca minerallerdir. Yüzölçümün % 30’unu kaplayan sert keresteli ormanlardan, yılda 750. 000 m3 ürün elde edilir. Fosfat, kakao, kahve, kopra, pamuk, başlıca dışsatım; ham petrol, makine, ulaşım araç-gereçleri, kimyasal ürünler, besin, başlıca dışalım mallarıdır. Fransa, Almanya, Hollanda, ABD, Japonya, Nijerya, Gana, en büyük ticaret ortaklarıdır.
Tarih:
Togo, Alman sömürgesi olmadan önce doğudaki Dahomey Krallığı, batıdaki Aşanti Konfederasyonu ve kuzeydeki Mossi İmparatorluğu gibi çeşitli Batı Afrika devletlerinin sınırları içinde yer alıyordu. Togo kıyılarına 15. yüzyıl sonlarında Portekizliler geldiler. Portekizlileri, 18. yüzyıl başlarında Danimarkalılar, onları da sırasıyla İngilizler, Fransızlar ve Alman tüccarlar izledi. 19. yüzyılda ülkeye gelmeye başlayan azat edilmiş Brezilyalı köleler, kıyı bölgesinin, ticaret ve tarım alanlarında gelişmesini sağladılar. Pek çok Avrupa devletlerinin ülkeye akın etmesi üzerine, Almanlar 1884’te Togo’yu sömürgeleştirdiler ve 1897’de Lome’yi başkent yaptılar. 1914’te okullar ve hastanelerle birlikte, ülkede sağla bir altyapı oluşturuldu. Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiliz ve Fransız birliklerince ele geçirilen Togo, Milletler Cemiyeti tarafından 1922’de bölüştürüldü. Ülkenin 1/3’ü İngilizlerin geri kalanı ise Fransızların denetimine geçti. Mayıs 1956’da ülkenin geleceğiyle ilgili bir halkoylaması yapıldı, bölge, kısa bir süre sonra bağımsızlığını kazanan Gana topraklarına katıldı.
Bu arada, Fransız manda yönetimi özerk elde etti. Bağımsızlık sırasında başbakan olan Sylvannus Olympio, 1961’de ülkenin ilk cumhurbaşkanı oldu, ancak iki yıl sonra isyancı askerlerce öldürüldü, eski başbakanlardan Nicolas Grunitzky, cumhurbaşkanlığına getirildi. Ocak 1967’de, ordunun gerçekleştirdiği bir başka darbeyle Yarbay Etienne Gnassingbe Eyadema, yönetime el koydu. 1970’le yıllar boyunca devlet başkanlığı görevini Eyadema sürdürdü. 1977′ de Eyadema, başlıca amacı olan ulusal birliği kurmayı başardı. Dağıtılan siyasal partilerin yerini, tek parti “Togo Halk Topluluğu” (RPT) aldı. 16 yıl sonra, Aralık 1979’da yapılan ilk genel seçimlerde yeniden devlet başkanlığına seçilen Eyadema, 1986 Seçimlerinde de konumunu korudu. Eylül 1986′ da, ülkenin ilk devlet başkanı S. Olympio’nun oğullarının darbe girişimi sonuçsuz kaldı. Eydema günümüzde de iktidarını sürdürmektedir (1998).
