Nane nedir, nasıl bir bitkidir? Nane nerede, nasıl yetişir, özellikleri ve kullanım alanları nelerdir? Nane bitkisi hakkında ilginç gerçekler.
Nane
Nane; (Lat. Mentha).
İkiçenekliler sınıfının, Ballıbabagiller, familyasından otsu bir bitkidir. Nemli yerlerde yetişen, tüylü ve keskin kokulu bir bitkidir. Beyaz, pembe ya da morumsu çiçekleri, başak biçimindedir. Değişik türleri vardır. Su nanesi yaklaşık 40-80 cm uzunluğundadır. Çiçekleri pembe ya da beyazdır. Uçucu yağ içerir. Tüylü nane sık tüylü 30-80 cm yüksekliğindedir. Çiçekli silindir biçiminde ve mor renklidir. Yeşil nanenin özel bir kokusu vardır. Diş macunu ve sakızlara koku vermek için kullanılır. Özellikle Japonya’da yetişen ve Japon esansı elde edilen tür, mentol açısından en zengin nane türüdür. Yarpuz ya da filisgin adı verilen tür; Avrupa, Akdeniz ve Türkiye’de sık rastlanan, 10-15 cm uzunluğunda, tüylü keskin kokulu bir bitkidir. Çiçekleri morumsu pembe renktedir. Türkiye’de yetişen öteki türler; Uzun yapraklı nane, yuvarlak yapraklı nane.
Kullanım Alanları
Taze naneden elde edilen nane esansı; likör şekerleme, ilaç yapımı ve kozmetik endüstrisinde kullanılır. Özellikle bu alanda; su nanesi ile yeşil nanenin melezi olan İngiliz nanesinden yararlanılır. Kurtulmuş nane yaprakları uyarıcı ve sindirimi kolaylaştırıcı olduğu için baharatçılarda satılır. Nane yararlı bir bitki olarak bahçelerde yetiştirilir.
Nane, yemeklere konulmak üzere, aynı zamanda yapraklarından elde edilen kokulu yağı için yetiştirilir. Bu yağ en çok ilaç yapımında, çeşitli ticaret maddelerinde kullanılır. İçinde nane yağı bulunan ilaçlar, genel olarak, diş ağrılarının dindirilmesinde kullanılır. Nane yağından yapılan başka bir ilaç da «mentol» dür. Mentol nezleye, soğuk algınlıklarına karşı kullanılır. Naneden elde edilen yağın kullanıldığı alanların başında esans yapımı gelir. Güzel kokulu esansların birçoğu, bu yağla hazırlanmıştır. Ayrıca, nane kokan sabunlar, naneli şekerler, nane kokulu güzellik malzemelerinde de bu yağ vardır. Nane yağı, nane bitkisinden damıtım yolu ile elde edilir.
Kaynak: pixabay.com
Nane Hakkında İlginç Gerçekler
- Nane 4 ila 47 inç yüksekliğe ulaşabilen küçük bir bitkidir. Kök kare şeklindedir ve düğümlere bölünmüştür.
- Nane yaprakları koyu yeşil, grimsi yeşil veya mor renkte olabilir. Mızrak şeklinde ve tırtıklı kenarlara sahiptirler. Yapraklar, gövde üzerinde karşılıklı olarak düzenlenmiş çiftler halinde gruplandırılmıştır.
- Çiçek rengi beyaz veya pembe olabilir. Bireysel çiçekler, bilimsel olarak verticillasters (sahte sarmallar) olarak bilinen cymose salkımına göre gruplandırılmıştır.
- Nane, bir ila dört tohum içeren bir meyve üretir. Bitki çelikleri yoluyla çoğaltma, tohum yoluyla çoğaltmaya kıyasla daha yaygındır.
- Yapraklar, bitkinin karakteristik aromasından ve nanenin ürettiği serinletici etkiden sorumlu pulegon ve mentol adı verilen bileşikleri içerir.
- Elma nane, dünya çapında yetiştirilen en popüler nane çeşitleridir.
- Nane A, C ve B2 vitaminleri açısından zengin bir kaynaktır. Ayrıca kalsiyum, bakır ve magnezyum gibi değerli mineraller içerir.
- Taze veya kuru nane yaprakları çeşitli tatlı veya tuzlu yemeklerin hazırlanmasında kullanılır.
- Nane, şekerleme endüstrisinde kurabiye, çikolata, şekerleme ve sakız üretimi için yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Nane yaprakları popüler mojito kokteylinin olmazsa olmazı. Yaprakları ayrıca nane aromalı likörlerin üretiminde de kullanılır.
- Nane yapraklarından elde edilen uçucu yağlar ve mentol, diş macunu ve gargara üretiminde kullanılmaktadır.
- Nane yaprakları aromaterapide ve kozmetik sektöründe çeşitli krem, losyon, parfüm ve şampuanların üretiminde kullanılmaktadır.
- Nane, geleneksel tıpta esas olarak ağrılı mide ve göğüslerin tedavisi için kullanılır. Soğutma etkisi yarattığı için solunum güçlüklerini ve cilt yanıklarını da giderebilir. Terapötik etki genellikle nane çayı tüketildikten sonra elde edilir. İyileştirici etkilerinin yanı sıra nane popülerdir ve sıklıkla dişleri beyazlatmak için kullanılır.
- Nane türlerinin çoğu çok yıllık bitkilerdir, bu da vahşi doğada iki yıldan fazla hayatta kalabilecekleri anlamına gelir.
