Nemrut Dağı Tümülüsü nedir, özellikleri ve tarihçesi nedir? Tümülüste bulunan kabartmalar, Nemrut Dağı’nın heykelleri ve tarihi hakkında kısa bilgi.
Nemrut Dağı Tümülüsü
Adıyaman’ın Kahta ilçesinin dokuz kilometre doğusunda, Nemrut Dağı’nın 2.150 metre yüksekliğindeki zirvede yer alan heykel ve kabartmaları içeren tümülüs ve kutsal alanlar, Pers ve Yunan inançlarını birleştirerek yeni bir din yaratmak isteyen Kommagene kralı I. Antiochos’un zengin düş gücünü yansıtıyorlar. MÖ 1. yüzyılda Mithridates tarafından kurulan Kommagene Krallığı, bölgede MS 72’ye kadar varlık gösterdi. Krallığın bu dönemine ait ilk yazılı belgeler, I. Antiochos dönemine tarihleniyor.
Kendini tanrı ilan ettikten sonra adına görkemli bir kutsal alan ve mezar anıtı yaptırmaya başlayan ama bunu ölümünden önce tamamlayamayan I. Antiochos’un kemiklerinin ya da küllerinin kayaya oyulmuş odaya yerleştirildiği ve 50 metre yüksekliğinde ve 150 metre çapındaki tümülüsle örtüldüğü düşünülüyor. MÖ 1. yüzyıla tarihlenen ve orijinali 55 metre olan tümülüsün bugünkü yüksekliği 50 metre ve üç tarafı teraslarla çevrili. Doğu ve batı teraslarda, sırayla dizilmiş blok halinde sekiz yontma taşın üst üste oturtulmasıyla oluşturulan 8-10 metre yüksekliğinde muhteşem heykeller, kabartmalar ve yazıtlar bulunuyor. Heykeller, bir aslan ve bir kartal heykeliyle başlayarak her iki tarafta da aynı düzende sıralanıyor ve arkalarında hem Yunan hem de Pers adlarını taşıyorlar: Kral 1. Antiochos (Theos); Fortuna (Theichye-Kommagene-Tanrıça); Zeus (Oromasdes); Apollo (Mithras-Helios-Hermes), Herakles (Ares-Artagnes). Yazıtlarda, anne tarafından Büyük İskender’den, baba tarafından ise Darieos’tan geldiğini ifade eden Antiochos, atalarından gelen bu etnik farklılığı göstermek üzere heykellerin yüzlerini doğuya ve batıya çevirmiş.
Kabartmalarla Süslü
Nemrut Dağı Tümülüsü’nün kutsal alanında, birçok kabartma da var. Batı terasında bulunan aslan kabartması üzerinde 16 ışından oluşan Mars, Merkür ve Jüpiter gezegenlerini temsil eden yıldızlar çizilmiş. Kum taşından yapılma kabartmalar I. Antiochos’un Herakles, Zeus, Kommagene ve Apollon’la selamlaşmasını simgeliyor. Kabartmaların arkasında, tanrıların adları okunabiliyor.
Nemrut Dağı Tümülüsü, 1987’de UNESCO’nun dünya kültür mirası listesine alındı. Birçok kaynakta, dünyanın sekizinci harikası olarak övülen alanda 2002’de başlayan çalışmalar, tonlarca ağırlıktaki heykel ve kabartmaların korunmasını amaçlıyorlar. Gündoğumu ve günbatımının tüm ihtişamıyla izlenebildiği dağda yükselen heykeller, eski bir inancın izlerini bütün görkemleriyle aktarmayı sürdürüyorlar.
