Nevşehir ili nerededir? Nevşehir ilinin ilçeleri, iklimi, bitki örtüsü, yüzey şekilleri, özellikleri ile ilgili bilgi.
- Yüzölçümü: 5.467 km2.
- İlçeleri: Merkez, Acıgöl, Avanos, Derinkuyu, Gülşehir, Hacıbektaş, Kozaklı, Ürgüp.
İç Anadolu Bölgesinin Orta Kızılırmak Bölümü’nde yer alan il ve bu ilin merkezi kentTİR. 38°12′-39°20′ kuzey enlemleriyle 34oH’-35°06′ doğu boylamları arasında kalan il; kuzeydoğudan Yozgat, doğudan Kayseri, güneyden Niğde, batı ve kuzeybatıdan Aksaray ve Kırşehir illeriyle çevrilidir.
Yüzey Şekilleri;
İl toprakları; Erciyes, Melendiz, Hasan Dağı gibi eskiden faal yanardağların kül ve lavlarının birikimiyle oluşmuş geniş bir yayla üzerinde yer alırdı. Yayla, doğu-batı doğrultusunda akan Kızılırmak ve kollarıyla yarılmıştır. Yüzölçümün % 18.5’i dağlar, % 56.6’sı yaylalar, % 24.9’u ovalarla kaplıdır. Toprakların büyük bölümünün yükseltisi 1.000-1.500 m arasında değişir. Yer şekilleri arasında küçük bir yer tutan dağlar, Kızılırmak Vadisi’nin kuzey ve güneyinde sıralanmıştır.
Nevşehir – Kapadokya
Güneybatıda volkanik kökenli Erdaş Dağı’nın en yüksek noktası 1.982 m’dir. Doğuda düzenli bir sıra oluşturan Hodul Dağı, daralıp genişleyerek doğu, kuzeydoğu yönünde uzanır. Volkanik kökenli dağ sıraları, Kızılırmak’a akan sularla derin biçimde yarılmıştır. Kuzey sınırını oluşturan ve bitki örtüsünden yoksun bu dağ sıralarının en yüksek noktası 1.949 m’dir. Kızıldağı adıyla anılan kütle (1.768 m), kuzeyde, doğu-batı doğrultusunda uzanır. Bozkır bitkileriyle kaplıdır. Erdaş ve Hodul Dağları’ nın uzantıları üzerinde Oylu Dağı (1.622 m) ve Kamil Dağı (1.530 m) yükselir. İl topraklarının büyük bölümünü Kızılırmak Yaylası adı verilen sekili (taraçalı) düzlükler kaplar (yükseltisi 1.500 m’ye kadar çıkar).
Kızılırmak, il toprakların doğu-batı önünde geçerken Damsa Çayı ve Acıgöl Deresi’ni alır. Kızılırmak boyunca uzanan çeşitli büyüklüklerdeki düzlüklere kıyı ovaları adı verilir. Ovalar, ırmak akışı yönünde doğu-batı doğrultusunda dizilmiştir. Genelde dar olan ovalar, Avanos ile Gülşehir’de genişler. İlin en büyük düzlüğü, Derinkuyu Ovası’dır (20 km uzunluğunda, 16 km genişliğinde). İl toprakları, volkanik alanda yer aldığından, arazi genelde volkan tüfleri ve lavlarla kaplıdır. Bu yapı, Kızılırmak Vadisi’nin kuzeyinde sürer, kimi yerlerde 100 m kalınlığa ulaşır. Nevşehir, Ürgüp yörelerinde görülen “Peri Bacaları“, ilginç jeolojik oluşumlardır. Bu oluşumlar, Kızılırmak Vadisi’nin eğimli yamaçlarında, akarsu aşınımlarına dirençli bölümlerin ayakta kalması sonucu ortaya çıkmıştır.
İklim ve Bitki Örtüsü;
Karasal iklimin egemen olduğu ilde, yazlar sıcak ve kurak, kışlar sert ve soğuk geçer. Kızılırmak Vadisi boyunca iklim bir oranda yumuşar, vadiden uzaklaştıkça sertleşir. Yıllık ortalama sıcaklık 10.9 °C, en soğuk ay ocak, en sıcak ay temmuzdur. Yıllık ortalama yağış tutarı 388.7 mm’dir. Yağış en çok ilkbahar, sonbaharda düşer. Doğal bitki örtüsü büyük oranda değişime uğramış, doğal denge bozulmuş, aşırı yararlanma, hayvan otlatma gibi etmenlerle, ormanlar yok olmuştur. Egemen bitki örtüsü bozkır, ilkbaharda yağışlarıyla yeşillenir, ancak ardından gelen sıcak ve kurak yazda kurur, kaybolur. Geven, kekik, sığırkuyruğu, üzerik, püren gibi türler bozkır bitkilerinin başlıcalarıdır. Oylu Dağı üzerinde eski meşe ormanlarının kalıntıları göze çarpar. Irmak boylarında kavak, söğüt toplulukları uzanır.
Ekonomi;
Tarım ve hayvancılık il ekonomisinde önemli bir yer tutar. Endüstrinin payı çok düşüktür. İl yüzölçümünün % 68’i tarıma uygundur. Tahıllardan buğday, arpa, çavdar, yulaf; baklagillerden fasulye, mercimek, fiğ; endüstri bitkilerinden şekerpancarı; yağlı tohumlardan ayçiçeği; yumru bitkilerden patates, soğan başlıca tarla ürünleridir. Gelişmiş olan meyvecilik, tarımsal etkinliğin önemli bir koludur: Elma, armut, ayva, erik, kiraz, şeftali, ceviz, badem.
Nevşehir – Kapadokya
Üzüm bağları geniş alan kaplar. Sebzecilik, bir başka önemli gelir kaynağıdır (lahana, marul, ıspanak, kavun, karpuz, hıyar, domates, patlıcan, kabak, biber, fasulye, soğan, turp). Meraların yetersiz, otlatma kapasitesinin düşük oluşu nedeniyle hayvancılık fazla gelişmemiştir (büyük ve küçükbaş hayvan varlığı toplamı 325 bin, kümes hayvanları 515 bin). Arıcılık hızlı gelişme içinde olup arı kovanı sayısı 18.500’e ulaşmıştır. Hayvansal ürünler, yerel gereksinimi karşılamaya yöneliktir. Orman alanı, orman ürünleri, çok sınırlıdır.
Oniks, kaya tuzu, tuz, linyit, kepez adı verilen yapı taşları başlıca yeraltı kaynaklandır. Gülşehir’de tuz yatakları ülke toplam üretiminin 1/3’ünü karşılamaktadır. Hacıbektaş İlçesi‘nde çıkarılan ve oniks adı verilen bir tür mermer, süs eşyası yapımında kullanılır. Endüstri etkinlikleri gelişmiştir.
