Niels Bohr Kimdir? Kendi Adını Taşıyan Atom Modelini Bulan Danimarkalı Fizikçi

8
Advertisement

Niels Bohr Kimdir? Danimarkalı fizikçi Niels Bohr hayatı, biyografisi, yaptığı çalışmalar, atom modeli, Niels Bohr hakkında bilgi.

Niels Bohr

Niels Bohr (1885 – 1962), Danimarkalı bir fizikçiydi. 1922’de kendisine Nobel Fizik Ödülü’nü kazandıran atom modelini kurdu. Niels Henrik David Bohr, 7 Ekim 1885’te Kopenhag, Danimarka’da doğdu. Kopenhag Üniversitesi’nde Fizyoloji Profesörü olan Christian Bohr ile ünlü bir Yahudi ailenin soyundan gelen Ellen Adler’in oğludur.

Eğitim

12 yaşında Sortedam Gymnasium’a girdi ve burada Beşeri Bilimler ve Bilimler okudu. Kopenhag Üniversitesi’ne girdi ve 22 yaşında yüzey gerilimi konusundaki çalışmaları nedeniyle Danimarka Bilim Derneği’nden altın madalya aldı. Niels Bohr doktorasını 1911’de fizik alanında aldı ve ertesi yıl elektronun babası J.J. Thomson ile çalışmak üzere Cambridge, İngiltere’deki Cavendish laboratuvarına gitti.

İngiltere’nin Manchester kentindeki Victoria Üniversitesi’nde, Atom Fiziğindeki keşiflerin öncüsü, Nobel Kimya Ödülü sahibi Yeni Zelandalı fizikçi Ernest Rutherford ile birlikte çalıştı ve çok yakın arkadaşı oldu.

Niels Bohr ve Albert Einstein

Niels Bohr ve Albert Einstein

Niels Bohr neyi keşfetti?

Rutherford’un çalışmalarına ve Max Planck‘ın kuantum mekaniği teorisine dayanan Bohr, daha sonra tanınmasını sağlayacak atom modelini kurdu.

Advertisement

Niels Bohr, elektronların çekirdeğin etrafında belirli yörüngelerde döndüğü fikrini ortaya attı, ancak elektrik atomdan geçtiğinde, elektron bir sonraki daha büyük yörüngeye atlar, sonra normal yörüngeye geri döner. Elektronlar bir yörüngeden diğerine atladıklarında ışık üretirler. Bohr, atomun yapısından dalga boylarını ve elektronların bir yörüngeden diğerine sıçramasını tahmin edebildi.

1913’te Niels Bohr, atomun yapısı üzerine temel teorisini yayınladı, bu teori daha sonra genişletildi ve kodlandı, bu da Kimya ve Elektriğin daha iyi anlaşılmasını sağlayarak atom enerjisinin gelişmesine yol açtı.

Nobel Fizik Ödülü

Nobel Ödülü komitesinin çalışmanın önemini anlaması ve Bohr’un 1922’ye kadar kabul etmesi dokuz yıl sürdü. Sadece 39 yaşında olan Bohr, o tarihe kadar Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan en genç kişi oldu. Ancak, Nobel Fizik Ödülü’nü almadan önce bile, Niels Bohr Kopenhag’daki Teorik Fizik Enstitüsü başkanlığına atandı.

Niels Bohr Resimli Sözleri

Atom Bombası

Ocak 1939’da, Avusturyalı bir Yahudi mülteci olan Lise Meitner ve yeğeni Otto Frisch, Niels Bohr Enstitüsü’nde çalışıyorlardı ve Alman fizikçilerin bulgularına dayanarak, uranyum çekirdeğini nispeten eşit iki parçaya bölmenin mümkün olacağı sonucuna vardılar.

Çekirdeğin parçalanması veya fisyon meydana geldikten sonra, önemli askeri sonuçlara yol açabilecek muazzam miktarlarda atom enerjisinin ani bir salınımı olacaktır. Bohr Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti ve Einstein ve diğer bilim adamları ile bir araya geldi. New York’taki Columbia Üniversitesi’nde sorunu Enrico Fermi ile tartıştı.

Advertisement

Kısa sürede dünya laboratuvarları, atom bombasının trajik hikayesine yol açan Meitner ve Frisch’in tahminini doğruladı.

Niels Bohr Danimarka’ya döndü ve enstitüdeki çalışmalarına devam etti. Nisan 1940’ta Almanya, ülkelerine saldırdı ve egemen oldu. Bohr araştırmasını durdurdu ve Yahudi annesi ve karısıyla birlikte Nazilerden kaçmaya çalıştı. Küçük bir balıkçı teknesi olan Sea Star ile İsveç’e gittiler. Bohr, İsveç’ten Amerika Birleşik Devletleri’ne ve New Mexico’daki Los Alamos atom projesine gitti ve burada kendisi de bir fizikçi olan oğlu Aage ile tanıştı.

Dünya Savaşı’ndan sonra Bohr Danimarka’ya döndü. Atom bombasının yıkıcı olduğu kanıtlanır kanıtlanmaz, Bohr nükleer enerjinin barışçıl kullanımı lehine yoğun bir faaliyete başladı. Niels Bohr, Danimarka Atom Enerjisi Komisyonu başkanlığına atandı ve 1955’te Cenevre’de Ford “Barış için Atom” Ödülü’nü aldı.

Niels Bohr, 18 Kasım 1962’de Danimarka’nın Kopenhag kentinde felç geçirerek öldü.

Niels Bohr Resimli Sözleri


Kaynak – 2 (Kısa Hap Bilgi Arayanlara)

Niels Henrik David Bohr (1885-1962). Danimarkalı fizikçidir. Kopenhag Üniversitesi’ni bitirdi. Danimarka doğumlu Niels Bohr başarılı bir öğrenci ve iyi bir futbolcuydu. Manchester’de Ernest Rutherford’dan ders aldıktan sonra 1913’te atomun yapısının ilk modern tanımını yaptı. 1916’da Kopenhag Üniversitesi’nde profesör oldu. 1921’de Kurumsal Fizik Enstitüsü Müdürlüğü’ne getirildi. Hidrojen atomları araştırması elektronların enerji alıp verdiklerini gösterdi ve en dıştaki elektronların atomun kimyasal özelliklerini nasıl belirlediğinin anlaşılmasını sağladı. Annesinin ailesinin Yahudi olması nedeniyle II. Dünya Savaşında Nazi işgalinde Danimarka’da yaşamak güçleşince 1943’te bir balıkçı teknesiyle İsveç’e kaçtı. Oğlu Niels’le (d.1922) İngiltere’de ve Amerika’da Los Alamos’ta atom bombası projesinde çalıştıysa da, nükleer silahların tehlikeleri konusunda gayet endişeliydi ve uluslararası barışçı işbirliği çağrısında bulundu. 1945’de Danimarka’ya dönerek “dalga mekaniği” ve “kuantum fiziği” alanındaki çalışmalarını sürdürdü. Aynı yıl Fransız Akademisi üyeliğine seçildi.

Önemli başarısı: Atomun ilk modern modelini tanımladı – 1913, Alman fizikçisi Max Planch’ın ortaya koyduğu kuantum kavramını Rutherford atom modeline uygulamıştır. Adıyla anılan atom modelini en basit element olan hidrojen atomuna uygulayarak hidrojen atomunun spektrumunu (tayf) açıkladı. Bu model Dimitri Mendelyef’in elementler cetvelinde elementlerin özelliklerinin dönüşümlü olmasını da açıklamış oldu. 1922 Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı. (Niels Bohr atomların güneş sistemindeki güneş ve gezegenler gibi olduğunu, küçük elektronların ortadaki çekirdeğin çevresinde döndüklerini ortaya atmıştı.)

Niels Bohr Resimli Sözleri

Bir başka buluşu da atom çekirdeğinin yapısı üzerine ortaya koyduğu “sıvı damlası modeli”dir. Çekirdeğin sıvı damlaı modelinden yola çıkarak ağır çekirdeklerin ve özellikle uranyum 235 çekirdeğinin bölünmesi olayını açıkladı. Çekirdek fiziği alanında çağının en büyük otoritelerindedir.


8 yorum

Leave A Reply