Nisan tezleri nedir, kim tarafından hazırlanmıştır? Nisan Tezlerinde neler anlatılır, etkileri ve özellikleri hakkında bilgi.
Nisan Tezleri
Nisan Tezleri, Rusça Aprelskiye Tezisi, 1917 Sovyet Devrimi sırasında, Lenin tarafından Nisan 1917’de ortaya konan ve Temmuz Günleri ayaklanması ile Ekim Devrimi’ne temel oluşturan programdır.
Şubat Devrimi’yle yıkılan Çarlık yönetiminin yerini Geçici Hükümet ile Petrograd (Petersburg) İşçi ve Asker Delegeleri Sovyeti aldı. Petrograd Sovyeti’ne egemen plan ve Şubat Devrimi’ni bir burjuva devrimi olarak yorumlayan Sosyalist Devrimciler ile Menşevikler, iktidarın burjuvazinin elinde olmasının uygun olduğu düşüncesinden hareketle Duma (Devlet Meclisi) üyesi liberallerin kurduğu Geçici Hükümet’ı tanıma yoluna gittiler. Böylece Petrograd Sovyeti hükümetle işbirliği yapmayı ve yalnızca işçilerle askerleri ilgilendiren konularda tavsiyede bulunmayı kabul etti.
Lenin ise bu iki organı işçi sınıfı ile burjuvaziyi temsil eden iktidar kurumları olarak değerlendiriyor ve ikili iktidar olgusunu sınıf mücadelesinde bir denge durumunun varlığıyla açıklıyordu. Bu nedenle iki organın süresiz bir arada bulunamayacağını ve üstünlüğü ele geçiren sınıfın rakip iktidar kurumunu bastırarak ortadan kaldıracağını savunuyordu. Bu yoruma dayanarak, Bolşevikleri Geçici Hükümet’ten desteklerini çekmeye, I. Dünya Savaşı’ndan hemen çıkılmasını ve köylülere toprak dağıtılmasını istemeye çağıran bir dizi tez geliştirdi. Lenin’e göre Bolşeviklerin işçileri, askerleri ve köylüleri örgütleyerek Sovyetleri güçlendirmeleri ve böylece iktidarı Geçici Hükümet’ten almaya hazırlanmaları gerekiyordu. Tezler aynca bankaların devletleştirilmesini ve sanayi mallarının üretim ve dağıtımının sovyetlerce denetlenmesini öngörüyordu. Lenin tezlerini önce Sosyal Demokratların bir toplantısında, ardından 17 Nisan’da bir Bolşevik komitesinde ortaya koydu. Ama her ikisinde de tezleri reddedildi. Bolşevik Pravda gazetesi de tezleri yayımlarken bunların Lenin’in kişisel düşünceleri olduğunu açık biçimde belirtti.
İzleyen haftalarda Lenin’in ısrarlı mücadelesiyle tezler daha geniş bir kabul görmeye başladı. Bolşeviklerin düzenlediği parti konferansı (7-12 Mayıs), “Bütün iktidar Sovyetlere” sloganıyla birlikte tezleri kendi programı olarak onayladı. Bazı Bolşeviklerin programla ilgili çekinceleri bulunmasına karşın, Petrograd işçileri ve askerleri tezlerdeki kavramları hemen benimsediler. Temmuz başlarında Bolşevik sloganları kullanarak Petrograd Sovyeti’ni iktidarı ele geçirmeye zorlama girişimi başarısız kaldı. Boşleviklerin Sovyetler adına iktidarı Geçici Hükümet’ten alması ancak ekimde gerçekleşebildi.
