Nizip savaşı nedenleri, ne zaman ve kimler arasında gerçekleşmiştir? Nizip savaşı nedenleri, sonuçları hakkında bilgi.
Kaynak: wikipedia.org
Nizip Savaşı
Nizip Savaşı; Osmanlı İmparatorluğu ile Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa arasında Nizip’te yapılan savaştır (29 Haziran 1839).
İlk anlaşmazlık Mısır’ın Osmanlı Devleti’ne yılda ödediği 32 bin keselik vergiden çıktı. 22 Mayıs 1834’te Lübnan’da Mehmet Ali Paşa‘ya karşı patlak veren ayaklanmayı II. Mahmut desteklediği gibi sınıra Reşit Paşa komutasında asker göndermiş, Mehmet Ali Paşa‘nın oğlu İbrahim Paşa komutasındaki Mısır Ordusu da Urfa yakınlarında konaklamıştı.
Mehmet Ali Paşa, yönetiminde bulunan yerleri yönetiminin babadan oğula geçmesi koşuluyla sürekli valiliğini istedi. Osmanlı Hükümeti Mısır, Trablusşam ve Akka için bu öneriyi kabul, Suriye ve Adana için reddetti. Kavalalı Mehmet Ali Paşa yıllık vergiyi göndermediği gibi bağımsızlığını da ilan etti. II. Mahmut, Rusya ve İngiltere’nin desteğini aldıktan sonra Mısır’a savaş açtı (21 Nisan 1839). Osmanlı Ordusu’ nun büyük bölümü Hafız Ahmet Paşa komutasında Nizip’e gelip konakladı (3 Mayıs 1839). ,
Osmanlı Ordusu’nda başta Moltke olmak üzere Prusyalı subaylar da vardı. Sayıca iki ordu da birbirine yakındı. Osmanlı Ordusu 30 bin yaya, 5 bin süvari ve 3 bin topçudan oluşurken, İbrahim Paşa’nın ordusu yaklaşık 40 bin kişi kadardı. Her iki ordu da 160’şar kadar top vardı. Prusyalı kurmay subaylar, Osmanlı Ordusu’nun Mısır Ordusu’nu yenebileceğini ileriye sürerek savaşa girilmesini önerdilerse de ulema cuma günü savaş yapılamayacağını söyleyerek bir fırsatın kaçmasına neden oldu.
Bu arada Mısır Ordusu, Osmanlı Ordusu’nu kanatlardan kuşatacak biçimde düzen aldı. Moltke, Hafız Paşa’ya Birecik’e çekilip kuşatmadan kurtulmasını önerdiyse de Hafız Paşa bunu bir onur sorunu yapıp bulunduğu yerden ayrılmadı. Tüm fırsatların kaçmasından sonra Mısır Ordusu saldırıya geçti (29 Haziran 1839). Dört saat içinde Osmanlı Ordusu bozguna uğratıldı. Savaş alanında binlerce ölü, on binlerce tutsak ve 160 top bırakıldı. Bu zaferle Mısır’ın güçlü komutanı İbrahim Paşa’ya bir kez daha Anadolu ve dolayısıyla İstanbul yolu açılmış oldu. II. Mahmut bu felaket haberini alamadan öldü (1 Temmuz 1839).
Nizip Meydan Savaşı Neden Kaybedildi?
Nizip Savaşı; Osmanlı orduları ile Mısır valisi Mehmed Ali Paşa’nın orduları arasında Nizip’te yapılan ve Osmanlıların yenilgisiyle sonuçlanan savaştır (24 Haziran 1839).
Osmanlıların 1833’te Kütahya Antlaşması’yla Adana ve Suriye valiliklerini Mehmed Ali Paşa’ya bırakmasından sonra da taraflar arasındaki çekişme sürdü. Suriye’yi geri almaya yönelik Osmanlı girişimleri üzerine, Mehmed Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa komutasındaki Mısır orduları Anadolu’ya doğru harekete geçti ve Nizip’te Osmanlı kuvvetlerini kesin bir yenilgiye uğrattı. İskenderiye’deki Osmanlı donanması da teslim oldu. Fransa dışındaki büyük Avrupa devletleri Osmanlıları güç durumdan kurtarmak için duruma müdahale ederek 1840’ta Mısırlıları Suriye’den çekilmeye zorladılar. Buna karşılık Sultan Abdülmecid 3 Şubat 1841’de Mısır valiliğinin Mehmed Ali Paşa’nın soyuna kalmasını sağlayan bir ferman çıkardı.
24 haziran 1839’da Nizip yakınlarında geçen bir meydan savaşıdır Nizip Meydan Savaşı. Bu savaşta Osmanlı ordusu, padişaha baş kaldıran asi Mısır valisi Mehmet Ali’nin oğlu İbrahim Paşa’nın komutasındaki orduya yenildi. Osmanlı ordusuna çok cesur olan, yalnız, yeni tarz taktik savaşmayı bilmeyen Vezir Hafız Mehmet Paşa komuta ediyordu.
İleride Prusya’nın genelkurmay başkanı olacak olan von Moltke, Hafız Paşa’nın müşavir kurmayı idi. Mısır ordusu Türkler’den, Türkleşmiş Çerkez, Abaza ve Arnavutlar’dan kurulmuştu. Subaylar tamamen Türk’tü ve fellahlar savaşamadıkları için askere alınmıyorlardı. Hafız Paşa, 84.000 kişilik ordusunu Ankara, Konya ve Kayseri’de bırakmış, pek küçümsediği İbrahim Paşa’nın üzerine ancak 30.000 kişiyle yürümüştü. İbrahim Paşa’nın 40.000 askeri vardı.
Savaş esnasında iki tarafın kayıpları eşit olduysa da, Osmanlı ordusu daha önce dağıldı. II. Mahmut, bu felaketi haber alamadan öldü. Mısır sorununun çözülmesi işi Büyük Reşit Paşa’ya kaldı.
