Norveç Nerededir? Özellikleri, Konumu, İklimi, Ekonomisi, Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Ülkeler Rehberi Norveç – Norveç ile ilgili bilgi, başkenti, ekonomisi, bayrağı, tarihi, komşuları, coğrafi konumu hakkında bilgi

norveç bayrağı

Kaynak: pixabay.com

NORVEÇ

  • Yüzölçümü: 323.895 km2.
  • Başkenti: Oslo.
  • Dil: Bokmöl, Riskmöl, Yeni Norveçce. Halkın büyük çoğunluğu, Dancadan (Danimarkalıların konuştuğu dil) türetilen ve resmi yazı dilleri olarak kullanılan Bokmöl ve Riskmöl dillerini konuşur. Yeni Norveçce adı verilen sanat dili “Nynorsk”un konuşma alanı oldukça sınırlıdır.
  • Din: Hristiyan (Evangelist Lutheryen % 90, az sayıda Katolik), Müslüman. Evangelist Lutheryenliği (% 90) katı bir biçimde benimseyen Norveçlilerin, büyük çoğunluğu devlet kilisesine üyedir. Devlet Kilisesi, 1938’den sonra kadınların da papaz olmasına izin vermiştir. Ancak, günümüzde kilise üyeliğinden çekilmek oldukça kolaylaşmıştır.
  • Para Birimi: 1 Norveç kronu =100 öre.
  • Başlıca kentleri: Bergen, Trondheim, Stavanger, Kristiansand, Frederikstad, Tromsö, Drammen.

Kuzey Avrupa’da devlettir. Atlas Okyanusu kıyısında, İskandinavya Yarımadası’nın batı bölümünde yer alır. Kuzeydoğu Skagerrak’tan Barents Denizi’nde Nordkapp’a (Kuzey Burnu) uzanır. Kuzeyde 1/3’lük bölümü Kuzey Kutup dairesi içinde kalan ülke sularında yaklaşık 50 bin ada bulunur. En uzun kara sınırını İsveç oluştururken, kuzeydoğuda Finlandiya ve Rusya Federasyonu ile kısa sınırları vardır. Ülke alanının 3/4’ü dağlar, buzullar ve tundralarla kaplıdır.

Yüzey Şekilleri;

Ortalama yüksekliğin en üst düzeye ulaştığı Avrupa ülkesi olan Norveç’in, yüzey şekillerine, buz kütleleriyle örtülü dağlar egemendir. Her yerinde buzullaşmanın etkileri görülen ülke, batı kıyısındaki dik kenarlı, fiyortlarıyla ünlüdür. 160 km boyunca uzanan Sognefjorden, ülkenin en uzun iç bölgesidir. Yüksek dağ yaylası (vidda), güneyde geniş alanlara ve uzak kuzeye özgü bir yüzey şeklidir. Güneydoğuda başlıca düzlükler oslafjorden’den kuzeye uzanır. Glöma, Dramselve, Lögen, Tana, başlıca ırmaklar; 150 bini aşkın irili ufaklı göl arasında en büyüğü, başkent Oslo’nun 85 km kuzeyindeki Mjösa Gölü’dür (368 km2).

İklim;

Kuzeyde yer almasına karşın, Gulf Stream etkisiyle, iklim görece ılımandır. Ancak, ülkenin uzunluğunun büyüklüğü, sıcaklık ve yağışta değişkenliğe yol açar. Güneybatıda karlarla örtülü geçen süre 30 gün olmasına karşın, sıcaklığın kışın -14°C’ nin altına düştüğü kuzey ucunda bu süre 180 güne çıkar. Güneybatıda kışın ortalama 3°C olan sıcaklık, yazın 10-16°C’dir. Kara ikliminin egemen olduğu doğuyla, denize yakın batı arasında da farklılıklar vardır. Ilık Kuzey Atlantik Akıntısı ve ılık batı hava akımları, kıyıların iklimini yumuşatır. Yüksek bölgelerle kıyılar arasındaki bir başka fark (en az 5°C’lik), yüksekliğe bağlı olarak ortaya çıkar. Yağış, en fazla kışın, özellikle de kıyılarda (yıllık yağış 2.000 mm’ye ulaşır) yoğundur.

norveç

Kaynak: pixabay.com

Bitki Örtüsü ve Hayvanlar;

Kuzeyde oluşu ve dağlık yapı nedeniyle, bitki ve hayvan türleri fazla çeşitlilik göstermez. Bununla birlikte, ağaçsız Kuzey Kutbu bölgesinden güneye doğru, başlıca türlerin Norveç ladini kuzey-güney ve çam olduğu kozalaklı kuzey ormanlarıyla, hem yaprak döken, hem de kozalaklı ağaçlar içeren Kuzey Avrupa türü karma ormanlara kadar uzanan değişik bitkilerle karşılaşılır. Bunlardan meşe ve kayın, güneyde daha fazla bulunan geniş yapraklı türlere geçişin belirtileridir.

Büyük memeliler arasında kanada geyiği, karaca, yaban rengeyiği sayılabilir. Karlarda ve ormanlarda küçük av hayvanları sürekli avlanır. Başlıca av kuşları, orman kuşlarıyla kıyılardaki deniz kuşlarıdır. Soğuk iklimlerin deniz kuşu olan auk ve karabatağa benzeyen guillemot günümüzde koruma altına alınan türlerdir.

Advertisement

Ekonomi;

Tarım: % 2.2’si ekili olan toprakların, % 3’ü tarıma elverişlidir. Başlıca tarım alanları, Oslo yöresinde güneydoğu düzlükler, Trondheim çevresinde düz bölgeler ve Stanvangen yakınlarında Jearen Ovası’dır. Tarım işletmeciliğinin temelini, yoğun biçimde işletilen, önemli ölçüde makineleşmiş çiftlikler oluşturur. Ormancılık, balıkçılık, vizon avcılığı, çiftçilerin ek uğraşlarıdır. Yetiştirilen başlıca ürünler, arpa, patates, yulaf, buğdaydır.

Hayvancılık: Otlakların çoğu hayvanların beslenmesi için korunur. En çok beslenen hayvanlar koyun, sığır, domuzdur. Yıllık balık üretiminde, dünyada ilk on içindedir.

Doğal Kaynaklar: En önemli doğal kaynaklar petrol, doğal gaz, demir, bakır, kurşun, çinko, molibden, nikel, titanyum, kömürdür. Kömür Svalbord’ da çıkarılır. Kuzey Denizi’ndeki petrol ve doğal gaz yatakları, üç ana alanda işlenir: Ekofisk, Starfjord ve Frigg. Petrolün bir bölümü, Büyük Britanya rafinerilerinde işlenir. Ülkenin % 20′ sini kaplayan ormanların bir bölümü tarım işletmelerine bağlıdır. Ekonomik açıdan değer taşıyan ormanların, % 80’ini yumuşak keresteli ağaçlar (özellikle çam ve ladin) oluşturur.

Turizm: Turizm, ülke ekonomisine yılda 1 milyar dolar döviz sağlar. Başlıca turizm merkezi Oslo’dur. Ancak, Norveç; fiyortları, yabanıl bir güzelliği bulunan dağlık yöreleri, buzlarla örtülü bölgelerinin dinginliğini yaşayan insanlarıyla büyük ilgi toplar. Ülkede çok sayıda kayak ve kış sporları merkezi vardır.

norveç

Kaynak: pixabay.com

Tarihçesi

890’da Viking şeflerinden Harolda Fairhair, Norveç jarllarını (boy başkanları) kendi yönetimi altında birleştirdi. 11. yüzyıl başlarında, Kral II. Olav (St. Olav) yönetiminde ülke zorla Hıristiyanlaştırıldı. 1397’de Norveç, Danimarka ve İsveç bir monarşide birleştirildi. Güç merkezini Danimarka’ nın oluşturduğu bu birlikten, 1523’te İsveç ayrıldı. 18. yüzyıl sonlarında pek çok Norveçli’de gelişen ülke bağımsızlığı isteği Napolyon Savaşları sırasında geçlendi. Napolyon’un 1814’te devrilmesinden sonra, Norveç’in İsveç egemenliğine girmesi kararlaştırıldı. 90 yıl sonra ortaya çıkan çıkar çatışmaları, Norveçlilerin, İsveç kralını tahtından indirerek (1905) yerine Danimarka Prensi Karl’ı geçirmelerine yol açtı. Bağımsız Norveç tahtına geçen Prens Karl, VII. Haakon adıyla kral oldu.

Norveç, Birinci Dünya Savaşı’nda yansız kaldı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanlar ülkeyi ele geçirdiler (1940). İşbirliğini kabul etmeyen kral, bakanlarıyla birlikte Londra’ da bir sürgün hükümeti kurdu. Norveç’ te Almanlara karşı güçlü direniş hareketleri gösterildi. Almanlar, Norveçlilerin vatan haini olarak değerlendirdiği Vidkum Quisling’i başbakan yaptılar. 1945’te savaşın bitiminde Kral VII. Haakon Oslo’ya döndü. Hükümet, geleneksel soyutlanma politikasından vazgeçilmesine karar verdi; Norveç, BM’nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. Norveç Dışişleri Bakanı Trygve Lie, ilk BM Genel Sekreteri seçildi. 1949’da, ülke NATO’ya girdi. 1957’de Kral Haakon’un ölümü üzerine yerine 54 yaşındaki oğlu V. Olav geçti. 1959′ da, Norveç, EFTA’nın (Avrupa Serbest Ticaret Birliği) kurucu üyesi oldu. 1970’lerin başlarında, Kuzey Denizi’nde petrol üretimine geçilmesi, ekonominin, 1973 petrol krizinden etkilenmemesini sağladı. AET’ye katılınma politikası, halk oylamasında reddedilince (1972), hükümet istifa etti. 1980′ de, ABD silahlarının ülkede depolanmasına izin veren hükümet sert eleştirilerle karşılaştı. 1981 Şubatında, istifa eden hükümetin yerine, Bayan Gra Halmem Brundtland başkanlığında geçici bir hükümet kuruldu. Gro Harlem, Norveç tarihinin ilk kadın başbakanı oldu.

Advertisement

Bergen

Bergen; Norveç’in güneybatısında liman kenti, Hordaland Yönetim Birimi’nin merkezidir. Kuzey Denizi kıyısında, iki küçük körfez arasında (biri liman), bir burun üzerinde ve çevresinde kuruludur. Ülkenin ikinci büyük kenti, Oslo’ dan sonra en önemli limanıdır. Gemi yapımı (ülkenin en büyük tersaneleri), balıkçılık (balık ürünleri), dokuma, demir döküm, porselen, tütün, deri eşya, sabun, mobilya, kâğıt, piyano, halat, elektrik donanımı başlıca endüstri dallarıdır. Limandan, kömür, üzüm, tuz, yünlü dokuma, pamuk, makine, şeker dışalımı; metal ürünleri, balık dışsatımı gerçekleştirilir. Endüstri etkinliklerinin yanı sıra, ülkenin kültür odaklarından biri olan kent; 19. yüzyılda yazarlar, şairler, tiyatro sanatçılarının buluşma yeriydi. Norveç’in iki ünlü üniversitesinden biri olan Bergen Üniversitesi’nde 9.000 öğrenci öğrenim görür.

Tarih: 1070’te, Kral Olaf tarafından kuruldu. Norveç krallarının yönetiminde kısa zamanda gelişerek ülkenin önde gelen kentlerinden ve dinsel merkezlerinden biri oldu. 13.-14. yüzyıllarda bölgeye gelen Alman tüccarlar ticaret tekelini ele geçirdiler. 15.-16. yüzyıllarda, Hansa Birliği’nin kuzey ileri karakolu konumunu kazandı. 16. yüzyılda, Reform hareketleri sırasında kentteki dinsel yapıların çoğu zarar gördüyse de kent, 20. yüzyılın başlarına kadar etkinliğini sürdürdü, gelişimini yitirmedi. Üç büyük yangına (1702, 1855, 1916) sahne oldu. İkinci Dünya Savaşı’nda Alman işgalinde (1940-1945) kaldı.

Tarihsel Eserler: Çok sayıda müze (balıkçılık, doğa tarihi), sanat galerisi, Ulusal Tiyatro (1850), Bergenhaus-Kalesi, Rosenkranz Kulesi (1562), St. Mary Kilisesi (13. yüzyıl) kentteki başlıca tarihsel yapılarıdır.


Yorum yapılmamış

  1. özür dilerim aslında bu kadar yorum yazmadim ben yorumum önceden yazılmış sanıyordum ama yanlış düşünmüşüm ama hayeller yorumlar, gerçekler internet

Leave A Reply