Nüfus sayımı nedir, neden yapılır? 7. sınıf sosyal bilgiler nüfus sayımı konusu ve Türkiye’deki nüfus sayımları konu özeti.
Türkiye’de Nüfus Sayımları
Nüfus miktarının ve nüfusun çeşitli özelliklerinin (yaş, cinsiyet, eğitim, gelir düzeyi vb.) belirlenmesi işlemine nüfus sayımı denir. Ülkeler ekonomik kalkınma planları yaparken nüfus sayımlarından elde edilen bilgilere ihtiyaç duyarlar. Örneğin ülkenin genç nüfus oranı fazla ise eğitim yatırımlarına öncelik verilir. İşsizliğin azaltılması için önlemler alınır.
Cumhuriyet Öncesi
Nüfus sayımları, Cumhuriyet döneminin öncesine kadar dayanmaktadır. Osmanlı Devleti döneminde gerçekleştirilen ilk nüfus sayımı askere alınacak erkek nüfusu tespit etmek ve vergi verecek nüfusu belirlemek için 1831 yılında II. Mahmut döneminde yapılmıştır. Bu nüfus sayımında sadece erkek nüfusu sayılmıştır.
Cumhuriyet Dönemi
Cumhuriyet döneminde ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır. Daha sonra her beş yılda bir nüfus sayımı yapılmıştır. 1990 yılından itbaren 10 yılda bir nüfus sayımı yapılması kararlaşmıştır. Ancak,1990 yılındaki nüfus sayımından sonra seçmen kütüklerinin yenilenmesi ve diğer yasal değişikliklerden dolayı 1997 yılında tekrar nüfus sayımı yapılmıştır. 2000 yılı nüfus sayımı sokağa çıkma yasağının uygulandığı son sayımdır. 2007 yılında, TUİK tarafından Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi ile eve hapis dönemi sona ermiştir. 31 Aralık 2009 tarihi itibarıyla Türkiye nüfusu 72.561.312 kişidir.
Nüfusun % 50,3’ünü erkekler, % 49,7’sini ise kadınlar oluşturmaktadır. 2009 yılında Türkiye’nin yıllık nüfus artış hızı binde 14,5 olarak gerçekleşmiştir.
Nüfus sayımında sadece nüfusun miktarı öğrenilmez. İnsanların sosyal, ekonomik durumları, doğdukları ve yaşadıkları yerler de tespit edilir.
Nüfus sayımı ile nüfusun miktarı ve artışına göre ülke kaynakları planlanır. Ülkenin kalkınmasında, doğal kaynakların daha verimli kullanılması ve ülkenin geleceği ile ilgili daha isabetli karalar alınması için nüfus sayımının yapılması gereklidir.
Nüfus Nedir? Sözlük Anlamı
- “Nüfus”
1. Kişi
“Burada beş nüfus var.”
2. Bir ülkede, bir bölgede, bir evde belirli bir anda yaşayanların oluşturduğu toplam sayı, popülasyon
3. Ortak bir özellik gösteren kimselerin bütünü
“Tarım nüfusu. Gecekondu nüfusu.” - “nüfusunu çıkarmak ”
nüfus kütüğüne kayıt yaptırarak nüfus cüzdanı almak
“Kızının çocuklarının nüfusunu çıkartacağım.” – H. E. Adıvar - “nüfus bilimi ”
İnsan nüfusunu yapı, gelişme ve dağılım açısından inceleyen bilim, demografi - “nüfus coğrafyası ”
Yeryüzündeki nüfus yoğunluğunun dağılışını inceleyen ve bunu türlü yönleriyle açıklayan coğrafya kolu - “nüfus cüzdanı ”
Bir ülkenin vatandaşlarına devletçe verilen, kimlikleriyle kişisel durumlarını gösteren resmî belge, kafa kâğıdı, kafa koçanı, nüfus kâğıdı, nüfus tezkeresi - “nüfus kâğıdı ”
Nüfus cüzdanı
“Dün nüfus kâğıdıma baktım, orada bir de Ayşe ismi var.” – S. F. Abasıyanık - “nüfus kaydı ”
Nüfus kütüğündeki kayıt - “nüfus kesafeti ”
Nüfus yoğunluğu - “nüfus kütüğü ”
Nüfusa kayıtlı olunan defter - “nüfus patlaması ”
Nüfusun çeşitli nedenlerle öngörülenden fazla artması - “nüfus planlaması ”
Ailelere, sahip olmak istedikleri ve yetiştirebilecekleri çocuk sayısı konusunda karar verebilme ve bunu gerçekleştirecek yöntemleri uygulayabilme imkânlarının verilmesi - “nüfus sayımı ”
Ülkenin nüfus sayısını tespit etmek için yapılan sayım - “nüfus tezkeresi ”
Nüfus cüzdanı
“Her zaman çantasında bu resimli nüfus tezkeresi bulunurdu.” – S. F. Abasıyanık - “nüfus yoğunluğu ”
Nüfus ile bu nüfusun üzerinde yaşadığı toprakların yüzölçümü arasındaki oran, nüfus kesafeti - “kırsal nüfus ”
Tarımla uğraşan, genellikle şehir sınırları dışında, köy ve kasabalarda yaşayan nüfus
