İlk obualar nasıldı? Obua müzik aletinin tarihçesi, tarihsel gelişimi, özellikleri nelerdir? Obuanın tarihi hakkında bilgi.
Obua Müzik Aletinin Tarihçesi
İlk obuada yalnızca iki perde anahtarı (delikleri açıp kapamaya yarayan mekanizma) vardı. Başlangıçta orta Do’nun üstünde iki oktav genişliğinde olan ses alanı, çok geçmeden ikinci Fa’ya kadar yükseltildi. 19. yüzyıl başlarında müzik üsluplarının değişmesi, nefesli çalgılarda perde kumanda düzeneğinin daha iyi hale getirilmesiyle, özellikle de anahtarların takıldığı ağaç dudaklar yerine metal desteklerin kullanılmaya başlamasıyla aynı zamana rastlar. Bu sonuncu değişiklik, deliklerin parmakla kapanması durumunda ortaya çıkan hava kaçırma tehlikesini son derece azalttı. 1840’lara doğru Fransız obualarında anahtar sayısı 10’a ulaştı.
Fransız çalgıcılar daha 1800’den önce bugünkü dar kamış tipini benimsemişlerdi. 1860’larda Guillaume Triébert ile oğlu Frédéric, 20. yüzyılın dokunaklı ve yumuşak sesli Fransız obuasına çok benzeyen bir çalgı geliştirdiler. Günümüzde ABD ve Fransa’da çok kullanılan, ses delikleri delikli plakalarla kapatılmış obuayı da 1906’da François Lorée ile Georges Gillet yaptılar.
Obua gibi aletlerde havanın titreşmesine, oynak bir kamışın keskin kenarına çarpma sebep olur.
Fransa dışında ise, askeri bandoların gözden düşmesi çalgıların çalınışında ve yapımında da değişiklikler getirdi. Almanya ve Avusturya’da ise çok anahtarlı çalgılar daha önceleri ortaya çıkmış ve boru boşluğu ile kamış, sesin daha gür bir biçimde çıkmasını sağlayacak biçimde geliştirilmişti. Bütün bu gelişmeler obuaya karşı ilginin azalmasına yol açtı. Bu ilgi ancak 19. yüzyıl sonlarında, büyük ölçüde de besteci Richard Strauss‘un çabalarıyla yeniden uyandı. Küçük kamışların denenmesinden ve bunların Alman obuasının geniş boru boşluğuna uymadığının görülmesinden sonra 1925’lerde Almanya ve Avusturya’da Fransız obuası benimsendi.
Obua Nasıl Bir Çalgı Aletidir?
Orkestrada yer alan, nefesli tahta bir müzik aletidir. Tatlı, içten gelen, biraz da kapalı bir sesi vardır. Zurna obuanın ilkel şeklidir. En eski müzik aletlerinden biri olan obuanın tarihi Ortaçağ’a kadar gider. Günümüzün büyük orkestralarında daima birbirinden kolayca ayırt edilen iki obua topluluğu bulunur. Yumuşak mekanizması, az bir nefesle üflenerek çalınabilmesi kolayca triller yapılmasını sağlar. Obua notası sol anahtarı ile yazılır.
Modern obua, üzerinde parmak delikleri ve tuşların düzenlendiği, genellikle üç bölümden oluşan düz bir ahşap borudan oluşur. Çift kamış üste yerleştirilir ve altta hafifçe alevlenen bir çan bulunur. Obua menzili, asanın altındaki B Flat’ten iki buçuk oktavlık bir yükselişi kapsıyor. Doğal ölçeği D olmasına rağmen, transpoze edici bir enstrüman değildir. Bir senfoni orkestrasında genellikle perdeyi diğer enstrümanlara verir. Obuanın yanı sıra, modern obua ailesi, İngiliz boynuzu veya cor anglais’i içerir. Obuadan daha uzundur ve çalmayı kolaylaştırmak için hafifçe bükülmüş bir ağızlık borusuna ve enstrümanın boğuk, melankolik tınısına katkıda bulunan armut biçimli bir zile sahiptir. Diğer enstrümanlar fagot veya fagot ve kontrfagot veya çift fagottur.
18. ve 19. yüzyılın başlarında hakim olan eski obua türleri arasında, obua ile İngiliz boynuzu arasında bir enstrüman olan ve armut biçimli çan ile obua d’amore (aşk obuası) vardı. ikincisi; ve obua da caccia (av obua), düz veya yarım daire biçimli bir alet, genişleyen veya armut biçimli bir çan ve kor anglais’inkine benzer bir menzile sahip.
