Öğretici Anlatım Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Öğretici anlatım ne demektir? Öğretici anlatım nasıl yapılır, örnekleri, öğretici anlatımın özellikleri, hakkında bilgi.

Öğretici Anlatım; İnsanın doğuştan getirdiği davranış ve yeteneklerinin geliştirilmesi, değiştirilmesi, silinmesi ya da düzenlemesine “öğrenme” denir. Öğretici anlatım, öğrenme amacının gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla oluşturulan metinlerde kullanılan anlatım türüdür.

Öğretici anlatımla açıklayıcı anlatım pek çok açıdan benzerlikler gösterir. Bu anlatım türleri arasındaki en önemli benzerlik, amaç yakınlığıdır. Her iki anlatım türünde de bir şeyleri açıklamak, okuyucuya belli konularda bilgiler vererek onu aydınlatmak, temel amaçtır. Bu anlatım türleri arasında şöyle de bir fark vardır: Öğretici anlatımda, yapılan açıklamalar ve verilen bilgilerle kişide herhangi bir davranış ya da yeteneğin geliştirilmesi, değiştirilmesi, silinmesi ya da düzenlemesi amaçlanır. Yani metin, açıklayıcı anlatıma göre daha somut beklentilerle kaleme alınır.

Verilen bilgilerin okuyucuya somut yararlarının olması, öğretici anlatımın ayırıcı niteliğidir. Bu amaç, açıklayıcı anlatım açısından çok da önemli değildir. Açıklayıcı metinler, okuyucu bir şeyleri bilsin diye oluşturulurken öğretici metinler okuyucu bir şeyleri öğrensin diye oluşturulur. Bu noktada öğretici anlatımda bilgilenme, öğrenmeyi sağlayan bir alt amaç olarak değerlendirilebilir. Başka bir deyişle, öğretici anlatımda, okuyucuya faydalı olacak, okuyucunun işine yarayacak, onun bir şeyleri öğrenmesini sağlayacak bilginin verilmesi esastır. Öğretici anlatımda, verilen bilgilerin kalıcı olması ve okuyucunun bu bilgileri daha sonra kullanabilmesi için zihninde saklaması amaçlanır.

Öğretici anlatım, açıklayıcı anlatıma göre bilginin daha düzenli verildiği bir anlatım türüdür. Açıklayıcı anlatımda anlatıcı, bilgi verirken öznel davranabilir; olay, olgu, durum vb. ile ilgili olarak kişisel düşüncelerini dile getirebilir. Öğretici anlatımda böyle bir durum söz konusu olamaz. Öğretici anlatımda, kişinin işine yarayacak somut ve nesnel bilgilerin, kolay öğrenilebilecek bir üslupla düzenli olarak aktarılması söz konusudur.

Öğretici anlatımda dilin göndergesel işlevinden yararlanılır. Sözcüklerin gerçek anlamlarıyla kullanılmasına özen gösterilir, gerektiğinde üzerinde durulan konuyla ilgili terimlere yer verilir.

Öğretici anlatımla oluşturulmuş metinlerde grafik, şema, tablo, fotoğraf, resim gibi dil dışı göstergelerden de yararlanılabilir.

Öğretici anlatım, ders kitaplarında, bazı akademik metinlerde, bir mesleği ya da işi öğretmeyi amaçlayan mesleki yayınlarda kullanılabilir.

Öğretici metnin anlaşılması ve yorumlanması için okuyucunun verilen bilgiyi kavrayabilecek birikime sahip olması gerekir. Söz gelimi bir öğrencinin üçgende benzerlik konusunu anlayabilmesi için açılar hakkında bilgi sahibi olması gerekir.

Ders kitaplarındaki metinleri, birer öğretici metin olarak inceleyebiliriz.