Çocuklarda ölüm kavramı nasıldır? Çocukların ölüm karşısındaki tutumları, yaşlara göre algıladıkları, yapılması gerekenler nelerdir?
ÇOCUKLARIN ÖLÜM KARŞISINDAKİ TUTUMLARI
3-4 yaş civarındaki çocuklar ölümü bir yolculuğa çıkma olarak düşünürler. Bu yaşlarda çocuk cansız varlıkların da ölebileceğine inanır. Daha sonraki yıllarda ölüm, uyuma, hareketsiz yatma gibi anlamlar içerir. Çocuk ölen kişinin uyanacağını sanır. 5 yaştan sonra ölüm korkutucu olmaya başlar. Annenin babanın öleceğinden korkarak, ölümle ilgili sorular sorar.
5-6 yaşlarındaki çocuklar artık ölümün anlamını kavramaya başlarlar, ancak hâlâ ölümden uyanılabileceğini sanmaktadırlar.
Çocuk ancak 8-10 yaşlarında ölümün geri dönülmez olduğunu ve gerçek olmadığını anlayabilirler.
Yakınların Ölümü
Çocuklar yakınlarının ölümünden çok fazla etkilenirler. Ölüm karşısında bazen hiçbir şey yokmuş gibi davranırlar. Bu, acı veren olayın kabul edilmek istenmemesinden kaynaklanır. Ölen, anne babadan biri ise çocuk daha fazla etkilenecektir. İlk günler yaşına bağlı olarak üzüntüsünü ya suskun kalarak, ya da büyüklerin yaramazlık sanabilecekleri davranışları yaparak gösterebilir Daha sonraları ise ölen anne babanın kendisini yalnız bırakıp gitmesine öfke duyabilir. Bu öfke suçluluk duygusu uyandırabilir. Örneğin anne “Beni üzersen hastalanırım” gibi konuşmalar da yaptı ise, kendisinin yaptığı bir yaramazlığın bu duruma sebep olduğunu düşünebilir. Bu gibi durumlarda çocukla konuşulmalı ve onun da duygularını dışlaştırmasına olanak sağlanmalıdır. Çocuk üzülür diye konuşmamaya çalışmak veya hiçbir şey olmamış gibi davranmak uygun değildir. Çocuk konuştukça rahatlayacaktır. Bazen de geride kalan anne veya babayı da kaybedebileceği fikri, onlara aşırı bağımlılık geliştirmesine neden olabilir. Böyle durumlarda da çocukla ölümü konuşmanın yararlı olduğu gözlenmiştir. Ölüm ender de olsa çocuğun içine kapanmasına hatta depresyona kadar gitmesine neden olabilir.
Böyle durumlarda en iyi yardım çocuğa yakın olmak, anlayış göstermek, ona zaman tanımak ve soru sormasını desteklemektir. Gereksinim duyduğunda yanında olunacağını söylemek yeterli olabilecektir.
Ölüm Nedir? Sözlük Anlamı
“Ölüm”
1. Bir insan, bir hayvan veya bitkide hayatın tam ve kesin olarak sona ermesi, ahiret yolculuğu, ebedî uyku, emrihak, irtihal, memat, mevt, vefat
“Herhâlde padişah da, annesi ve hemşireleri de dostlarının vakitsiz ölümüne karşı çok müteessir olmuşlardı.” – A. H. Çelebi
2. Ölme biçimi
“Yanarak ölümü, feciydi.”
3. İdam cezası
“Ölüme mahkûm oldu.”
4. ünlem Ölmesi istenen canlı için kullanılan bir söz
“Zalimlere ölüm!”
5. Sona erme, yok olma, ortadan kalkma
“Küçük sanayinin ölümü.”
- “ölüm cezası ”
İdam - “ölüm dirim ”
Hayati önemi olan - “ölüm döşeği ”
1. Son nefesin verileceği yatak veya yer
“Ölüm döşeğine yattığı zaman geçmiş olsuna uğrayan postacı Hafız’a garip bir ümitle baktığı hâlâ gözümün önüne gelir.” – S. F. Abasıyanık
2. Ölümcül durum
“Gelemezdim, annemi ölüm döşeğinde nasıl bırakırdım?” – Ö. Seyfettin - “ölüm emri ”
Birinin öldürülmesi gerektiğini bildiren buyruk - “ölüm fermanı ”
Bir kimsenin öldürülmesini bildiren yazılı belge - “ölüm kâğıdı ”
Bir kişinin öldüğüne ilişkin verilen belge, vefat ilmühaberi - “ölüm kalım meselesi ”
Yok olmamak amacıyla girişilen mücadele - “ölüm korkusu ”
Ölme tehlikesiyle yüz yüze gelmekten duyulan korku, can korkusu, can havli - “ölüm oranı”
Bir ülkede toplam nüfusa göre ölüm sayısının oranı - “ölüm orucu ”
Herhangi bir amaca ulaşmak için sonunda ölümü bile göze alarak tutulan oruç - “ölüm sessizliği ”
Derin bir sessizlik, ölü sessizliği, ölüm sükûtu - “ölüm sigortası ”
Sigortalının ölümü durumunda sigortalayan tarafından ödenmesi kabul edilen parayı gösteren sigorta türü - “ölüm sükûtu ”
Ölüm sessizliği - “ölüm tazminatı”
Sözleşmeye göre, ölüm hâlinde ölenin geride bıraktıklarına işveren tarafından ödenen para - “bebek ölümü”
Çeşitli hastalıklardan dolayı 0-2 yaş grubunda bulunan çocukların ölümü - “beşik ölümü ”
Sıklıkla 1-6 ay arasındaki sağlıklı bebeklerde görülen, otopsi yapılmasına karşın ölüm sebebinin aydınlatılamadığı, beklenmedik bebek kaybı - “ölümüne susamak ”
ölümle sonuçlanabilecek davranışlarda bulunmak
“Ölümüne susamış kimse meydana çıksın.” – O. V. Kanık
