Oportünizm ne demektir? Oportünizm anlayışının özellikleri, tarihçesi, düşünürleri hakkında bilgi.
Oportünizm; davranışların ilkelere göre değil, içinde bulunulan anın koşullarına göre belirlenmesini öngören anlayıştır.
Oportünist anlayışın kökleri ilkçağdan beri Aristoteles gibi gerçekçi siyaset felsefecilerinin yasaya, ilkeye uygun eylemin doğal sınırlarına ilişkin tartışmalarına konu oldu. 16-17 yüzyıllardaki politik ve dinsel çatışmalar arasında ortaya çıkan durumun gereği öğretisi kimi temel siyasal ya da dinsel değerlerin, eldeki kaynakların en katı, acımasız biçiminde kullanılarak korunması gerektiğini savundu. Machiavelli’nin (1469-1527) görüşlerinden yararlanan Botero (1553-1617) ve onun gibi düşünen birçok düşünürle kilise çevreleri de bu görüşü benimsediler. Bu anlayışın bir sonucu olarak, baskıcı devlet politikaları oluştu. 19. yüzyıldaki toplumsal karışıklıklar çağdaş yaşayışta egemen olan oportünizmin yeniden biçimlenmesine yol açtı. Bu dönemde bilimsel, toplumsal ve siyasal alanlardaki değişiklik ve yeniliklere koşut olarak yeni kavramlar da ortaya çıktı. Özgürlük, eşitlik, hak, adalet vb gibi kavramlar aldıkları yeni biçimle birçok siyasal ve toplumsal dönüşümün felsefesini oluştururken, aynı zamanda yeni kavramların oluşmasına da kaynaklık ediyordu. Bunlardan biri de oportünizmdir. Bu kavram en açık olarak ilk kez Fransa’da, cumhuriyetçiliğin işlerliğini koruyabilmek için, kimi ilkelerden vazgeçilebileceğini savunan Leon Gambetta’nın (1838-1882) politikasını belirtmek için kullanıldı. Fransız Devrimi sırasında ve sonrasında İngiliz düşünürü ve politikacısı Edmund Burke (1729-1797) öncülüğündeki kimi düşünürler ise açıkça gündelik eylemlerin genel ilkelerden daha önemli olduğunu savunuyorlardı. Sonraları ABD’li pragmatist düşünürler doğruluğa en yakın yarar ilkesine bağlayarak opurtünizmin felsefe açısından temellendirilmesine öncülük ettiler. Buna karşılık A. Camus (1913-1963) gibi değer felsefecileriyle Marksist düşünürler oportünizmin bir yandan değerlerin harcanmasına, öte yandan uzlaşmacılığa götürdüğünü ileriye sürdüler. Marksist literatürde oportünizm daha çok burjuvazinin işçi sınıfı üzerindeki etkisini dile getiren işçi hareketi içindeki politik, ideolojik akımlardan birini tanımlamak için kullanılır.
