Ormancılık nedir, ne demektir? Ormancılıkta nelere dikkat edilir, çalışmalar nasıl yürütülür? Ormancılık hakkında bilgi.
Ormancılık
Ormancılık; sular ve orman içindeki verimsiz açıklıklarla birlikte bir orman alanının, odun üretme amacının yanı sıra koruma ve dinlence amaçlarıyla planlanması ve işletilmesidir.
Yer yüzeyinin yüzde 31’i orman alanlarıyla kaplıdır ve bu ormanların her yıl yaklaşık yüzde l’i kesilmektedir. Kesilen bu ağaçların hemen hemen yansı yakacak olarak, geri kalanı ise odun ürünleri ya da kâğıt hamuru ve ambalaj malzemesi yapımında kullanılır. Hammadde sağlanan ağaçlar, iğneyapraklılar, genişyapraklılar ve palmiye, bambu gibi birçenekliler olarak üç genel sınıfa ayrılır.
Hammadde Sağlanan Ağaçlar
Yumuşakodunlu ağaçlar ya da açıktohumlular olarak da bilinen iğneyapraklılar herdemyeşil ağaçlardır. Bunların en önemli türleri çam (Pinus), ladin (Picea), göknar (Abies), duglasgöknarı (Pseudotsuga), sedir (Cedrus), servi (Cupressus), sekoya (Sequoia), suga (Tsuga) ve melezdir (Larix). İğne biçimindeki yapraklar bu grubun en temel özelliğini oluşturur. Toprak koşullarının görece zayıf olduğu bölgelere ve soğuk iklimlere öteki ağaçlara oranla daha iyi uyarlanmışlardır ve böyle yerlerde yayılış gösterirler. İğneyapraklılar ticari değeri yüksek ağaçlardır. Kâğıt, mobilya ve inşaat malzemesi amacıyla yaygın biçimde kullanılırlar.
Genişyapraklı ya da sertodunlu ağaçlar yalnızca ılıman iklimlerde değil, astropik ve tropik iklimlerde de gelişebilirler, Bu grubu oluşturan başlıca ağaç türleri meşe (Quercus), karaağaç (Ulmus), huşağacı (Betula), dişbudak (Fraxinus), akçaağaç (Acer), kestane (Castanea), kavak (Populus), kayın (Fagus) ve kızılağaç (Alnus) gibi ılıman bölge ağaçlarının yanı sıra, okaliptüs (Eucalyptus), tikağacı (Tectona granais), maun (Swietenia macrophylla) ve balsa (Ochroma pyramidale) gibi yan tropik ve tropik herdemyeşil ağaçlardır. Ilıman iklimlerde yetişen genişyapraklılar yapraklarını sonbaharda döker, kışı yapraksız olarak geçirirler. Bu gruba giren ağaçlar mobilya, kaplama levhası, kontrplak ve döşemelik tahta gibi çeşitli ticari ürünlerde kullanılır.
Birçenekliler grubunun orman oluşturan ağaçları palmiyeler ve bambulardır. Temel olarak tropik ve astropik iklimlerde yer alan birçeneklilerin ticari değeri, iğneyapraklılar ve genişyapraklılardan daha azdır. Palmiyelerin meyveleri (örn. hindistancevizi, hurma ve yapraklarından yapılan ürünler) odunlarından daha değerlidir. Buna karşılık bambuların, kâğıt hamurundan inşaat malzemesi ve mobilya yapımına kadar değişen birçok ticari kullanım alanı vardır.
Ormancılığın Tarihçesi
Planlı orman yönetimi ortaçağın başlarında Avrupa’da ortaya çıktı. O dönemde geniş orman alanlan kralların ve soyluların elindeydi ve bu orman kaynaklarından kendi gereksinimlerini karşılamak ve ticaret amacıyla yararlanıyorlardı. Ağaç kesmek ve avcılık amacıyla ormandan yararlanma konusunda yasal düzenlemelere gidildi ve feodal mülk sahipleri tarafından zorla uygulandı. Ağaç ürünlerinin ve yakacak olarak kullanılan odunun değeri yükseldikçe, bunların ticari pazarı büyüdü ve orman sahipleri kesilen ağaçların yerine yeni ağaçların yetiştirilmesini programlamaya başladı. Bu uygulama modern ormancılığın temelini oluşturdu.
Ormancılık bilimi araziden çok amaçlı yararlanma ilkesini benimsemiş olmakla birlikte, uygulamadaki en yaygın etkinlik ormandan odun elde etmek ve kesilenlerin yerine yenilerini yetiştirmektir. İyi planlanmış kesim ve ağaçlandırma sayesinde ormanın sürekliliği sağlanmış olur.
Kesilen Ağaçların Yerine Yenileri
Kesilen ağaçların yerine yenilerinin yetiştirilmesine silvikültür adı verilir. Silvikültürde her birinin belirli üstünlükleri ve sakıncaları olan iki temel yöntem uygulanır: Doğal ve yapay gençleştirme.
Doğal gençleştirme, ağaçların ormandan şeritler açarak ya da aralarında boşluklar oluşturacak biçimde kesilerek çıkarılmasına dayanan bir yöntemdir. Böylece ormanda kalan ağaçların tohumlan doğal olarak çevreye yayılır ve çimlenir. Doğal gençleştirmenin üstünlüğü fidan yetiştirme bakımından çok az işçilik gerektirmesidir. Ama bu yöntemde gençleştirme işlemi yörede bulunan ağaç türleriyle sınırlı kalır.
Yapay gençleştirme, tohum toplama ve daha sonra bunların orman fidanlıklarına ekilmesi işlemlerini kapsar. Tohumdan gelişen fideler daha sonra ağaçlandırılacak alanlara dikilir. Bu yöntemin, özel bir alanda farklı ağaç türlerinin bir araya getirilmesini sağlaması, sürecin daha bilimsel olarak denetlenebilmesi ve genellikle bir orman alanının gençleştirilmesinde daha hızlı bir yol olması gibi çeşitli üstünlükleri vardır. Başlıca sakıncaları ise büyük miktarlarda yatırım gerektirmesi ve yatırılan paranın geri kazanılmasının çoğunlukla uzun zaman almasıdır.
Ormanın işletilmesi ve planlanması çok yönlü yararlanma ilkesiyle yürütülür, ama orman işletmecisi yabanıl yaşamın korunması ve yapılan programlar gereği ormanı yabani otlardan, böceklerden, mantar hastalıklarından, toprak aşınımından ve yangından korumak gibi uygulamalardan da sorumludur.
