Ortadoğu bölgesinde bol petrol bulunur ancak su bulunmaz. Bu sebeple Ortadoğu’da mevcut bulunan su sorunu ve bu konu hakkındaki gelişmeler…
Ortadoğu’da Su Sorunu ve Gelişmeler
Ortadoğu’da Su Sorunu ve Gelişmeler
Bölgenin su meselesi de, bölgesel ve devletlerarası bir sorun olmakla, uluslararası hukuk ve uluslararası ilişkiler disiplini çerçevesinde çözüm aranan bir konu. Ancak hemen belirtmeliyiz ki, Ortadoğu Su Sorunu, dünyanın diğer yerlerindeki benzerlerine göre çok daha çetrefil ve çözümü de o derecede çetin bir meseledir. Çünkü, diğer sorunlar gibi, bunun da direkt ve dolaylı tarafları, benzerlerine göre fazladır. Daha açık söylemek gerekirse, bu bölgedeki her meselenin, her problemin karışanı ve karıştıranı çoktur. “Küresel ve bölgesel seviyede, Ortadoğu her an yüksek derecede ve geniş kapsamlı problem potansiyeline sahip bir bölge olarak önümüze çıkıyor.
Türkiye – Suriye ve Irak Arasındaki Su Sorunu
Türkiye’de doğup Suriye ve Irak topraklarında aktıktan sonra, bu ülke içinde birleşip müştereken Basra Körfezi’ne dökülen Fırat ve Dicle Nehirleri’nin en az beş bin yıldan beri bölge insanları için hayat kaynağı olduğu biliniyor. Tarihin en eski dönemlerinden beri çeşitli kanallarla bir birine bağlanan ve yüzyıllar içerisinde sulama alanlarındaki kullanımları büyük değişiklikler gösteren bu iki nehir ile ilgili meseleler. Özellikle 1960 yıllarından itibaren, Türkiye’nin başlattığı projeler dolayısıyla yoğunluk kazanmış ve üç ülkenin siyasi ilişkilerini önemli ölçüde etkilemiştir. Türkiye -Suriye ve Irak arasında sınır aşan suları kapsayan uluslararası antlaşma Lozan Barış Antlaşması’dır. 1946 yılında imzalanan Türk – Irak Dostluk Antlaşmasının 1 nolu Protokolünde Fırat ve Dicle nehirleri ile kolları sularının düzene konması için Türkiye tarafından yapılacak tesislerin her iki ülkenin yararına olacağı kabul edilmekte, Türkiye’nin inşa edeceği tesislerden Irak’ı haberdar etmesi gereği belirtilmektedir.
Keban Barajı
Türkiye’nin Fırat Nehri üzerinde “Keban Barajı”nı inşa etmeğe karar vermesi üzerine Türkiye – Irak – Suriye ilişkilerinde yeni bir dönem başlamıştır. Keban’dan sonra Karakaya ve özellikle sulama amaçlı olan Atatürk Barajı’nın inşaatı ve su tutması sırasında zaman zaman gerginleşen ilişkiler. Günümüzde özellikle Suriye ile daha olumlu bir atmosfere girmiş bulunuyor. 1987 yılında Suriye ile yapılan ve sanayide nehir yatağına 500 metreküp su bırakılmasını öngören protokol Türkiye tarafından düzenli şekilde uygulanıyor.
Ayrıca Türkiye’nin 1970’li yıllardan itibaren Güneydoğu Anadolu Projesi’ni (GAP) uygulamaya koyması Irak ve Suriye’nin tepkisine neden olmuştur.
