Oruç ne demektir? İslamiyette oruç, orucun farzları, oruç nasıl tutulur, orucun özellikleri nelerdir? Oruç ilk ne zaman tutulmaya başlandı? Diğer dinlerde oruç hakkında bilgi.
Oruç; İslâm dininin beş temel koşulundan biridir. Sabahın ikinci fecrinden başlayarak güneşin batmasına kadar geçen sürede, yemekten içmekten ve isteklerden nefsini uzak tutmak. Kuran’ın Bakara sûresinin 183. ayetinde yer alan hükümle kesin olarak buyurulmuştur: “Ey iman edenler, sizden önceki ümmetlere yazıldığı gibi sizin üzerinize de oruç farz kılındı, umulur ki korunursunuz“.
Arka Plan Kaynak : pixabay.com
Oruç, Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göç edişinin ikinci yılında farz kılındı. Oruç, birçok açıdan yararlar ortaya koyan bir eylemdir. Oruç tutan insan ruhsal açıdan yüceldiği gibi, kendini dinlemeye, bedenini ise dinlendirmeye çalışır. Ayrıca oruçlu olan kişi, kızmamaya, sinirlenmemeye, fazla ve yersiz konuşmamaya, çalışır. Oruç her yıl bir ay süreyle Ramazan ayında tutulur.
Orucun Genel Kuralları Nelerdir?
Günü gününe tutulamayan orucun sonradan tutulmasına kaza denir. İnsanların oruç tutabilmeleri için kişi sağlıklı olacak; akıl yapısı yerinde olacak; ergenlik çağına girmiş olacak; hasta, yaşlı, gebe, emzikli ve adet döneminin içinde bulunmak; bir yerde sürekli oturmamış olmak (sefer halinde bulunanlar dilerlerse oruç tutmayabilir, sonra kaza ederler) oruç tutmaya engel durumlardır. Orucun geçerli ve sağlıklı olabilmesi için gerekli koşullar vardır. Bunlar da; niyet etmek, adet halinde bulunmamak, lohusa dönemin yaşamamak.
Orucun sağlıklı olması için orucu bozan ya da geçersiz kılan durumlardan sakınmak gerekir. Bu durumlar ağız yoluyla yiyecek almamak; cinsel ilişkide bulunmamak; hasta, gebe ya da emzikli olmamak. Oruç tutan kişi, bilmeden orucu bozacak bir durum yaratırsa orucu bozulmaz, bozuldu düşüncesiyle orucunu yerse kaza gerekir. Oruç tutacak kişi sahur yemeğine kalkmalı, güneş batar batmaz, akşam namazından önce orucunu açmalı, oruç yalnızca aç kalma ve mideyi dinlendirmek için tutulmamalı, günaha yöneltici duygu ve düşüncelerden uzak kalmalı, boş uğraşlar yerine Kur’an okumalı, boş zamanını ibadetle geçirmelidir. Oruç tutan kişiler için önemli başka bir nokta da, yoksul ve zayıflara yardım etmektir.
Arka Plan Kaynak : pixabay.com
Kuran’da oruç hakkında şu ayetler vardır:
“Ey iman edenler! Oruç size farzolundu. Nasıl ki sizden öncekilere de farzolunmuştu. İçinizde her kim hasta olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde oruç tutar. Oruca güçlükle dayananlar bir yoksul besleyerek fidye verirler. Fecirde günün aklığı gecenin karanlığından ayırdedinceye kadar yiyin, için, sonra orucu geceye kadar tamamlayın” (Bakara suresi)
Advertisement
Sahur, İmsak ve İftar Kavramları
Sahur; oruç tutanların imsaktan önce, geceleyin sabaha karşı yedikleri yemektir. İmsak; Sahurdan sonra, oruca başlama zamanıdır. Sahur yemeğinin imsaktan önce bitirilmiş olması şarttır. İftar; Akşam olup da oruç zamanı gelince yenilen yemektir. Oruç açma anlamına gelir.
İftar vakti de imsak gibi mevsime göre değişir. Oruç süresi de yılın mevsimine göre değişiktir. 12 saatten az bir süreye indiği gibi 18 saate kadar çıktığı da olur.
Arka Plan : pixabay.com
Başka Dinlerde Oruç:
Hristiyanlıkta iki çeşit oruç vardır. Birincisi şükran orucudur. Bunda, şaraba batırılmış ekmek, Hz. İsa’nın etiyle kanına benzetilerek, takdis edilir, kilisede yenir. İncil’de Hz. İsa’nın ağzından söylenmiş şu sözler vardır: “Sana vereceğim ekmek, benim etimdir… Benim etim gerçek bir besin, kanım gerçek bir içecektir.”
Bu oruçta Hristiyanlar, törenden en az üç saat önce yemek yer, iki saat önce de alkolsüz içki alabilir. Rahipler ise, tören geç saate rastlıyorsa alkolsüz içki alabilir. Törenin üç saat öncesinden itibaren yemek yenmez.
Hristiyanlığın ikinci orucu ekleziyastik (kiliseye mensup olan) oruçtur. Bu oruçta bütün gün bir tek ana yemek yenir, akşamleyin de kahvaltı edilir. Bu oruç yılda 4 gün tutulur. Bu oruçları Katolikler tutar. Anglikanlar hariç, Protestanlar bunlar kabul etmez.
Museviler yılda bir defa Kefaret Günü’nde oruç tutarlar. Başka dini günlerin, tarihlerdeki önemli olayların yıldönümünde tuttuklar oruçlar da vardır.
Eski çağlarda, çeşitli inançlara bağlı kavimlerde de oruç vardı. Mesela Keltler oruç tutarlardı, buna karşılık, Teutonlar böyle bir birşey bilmezlerdi. Öte yandan eski Meksikalılar’la Perulular da Babilonyalılar’la Asurlular gibi oruca büyük önem verirlerdi. Eski Msırlılarda, Romalılarda oruç pek yaygın değildi ancak Romalılar Eski Yunan dini inanışının etkisine girdikten sonra sık sık oruç tutmaya başlamışlardır.
Hinduların çok sıkı bir oruç sistemi vardır. Budizmin ilkel şeklinde tam bir oruçtan çok bazı perhizler vardı. Sonradan bunlar tam oruç halini almıştır. Taoizmle Konfüçyanizm de de oruç vardır.
