Tezer Özlü kimdir ve ne yapmıştır? Ünlü yazar Tezer Özlü’nün hayat hikayesi, edebiyattaki yeri ve eserleri hakkında bilgi.
Tezer Özlü
Tezer Özlü, 10 Eylül 1943 tarihinde Kütahya Simav’da dünyaya geldi. Çocukluğunu anne ve babasıyla Simav’da geçirdi. İstanbul’daki Avusturya kolejine gitti ancak mezun olmadı. 11 yaşında İstanbul’da yaşamaya başladı. 1962-1963 yılları arasında Avrupa’ya gitti. Ardından tiyatronun yazarı ve oyuncusu Güner Sümer ile evlendi. 1963’ten itibaren kısa öyküler ve romanlar yazdı ve diğerlerinin yanı sıra Italo Svevo, Franz Kafka ve Cesare Pavese’nin eserlerini Almanca ve İtalyanca’ya çevirdi. Türkiye’de Alman-Türk Kültür Konseyi ve Goethe Enstitüsü’nde çalıştı. 1981’de aldığı bir burs bir yıl Berlin’de yaşamasını sağladı.
1980’de Türkiye’de yayınlanan ilk romanı Çocukluğun soğuk geceleri, Almanca ve Felemenkçe (1985), Yunanca (1990) ve Fransızca’ya (2011) çevrildi. Almanya’da, 1982’de Marburg kentinden ödül alan, ancak Almanca olarak yayınlanan bir el yazması olan Auf den Spuren eines Selbstmords’u (Bir İntiharın İzinde) yazdı. Yazar, 1984 yılında kendisi tarafından uyarlanan Türkçe bir versiyonunu yayınladı. Türkiye’de de çeşitli dergi ve koleksiyonlarda çok sayıda kısa öykü yayınlanmaktadır. Tezer Özlü Kanada’da yaşayan İsviçre asıllı sanatçı Hans Peter Marti ile tanıştı ve 1984’te Marti’yle evlenerek Zürih’e yerleşti. Göğüs kanseri nedeniyle 18 Şubat 1986’da burada vefat etti. Mezarı Aşiyan Mezarlığı’ndadır.
Özlü, eski eşi Erden Kıral’ın Yol filminin çekimi döneminde yaşananları anlattığı filmi Yolda’da Yelda Reynaud tarafından canlandırıldı.
Tezer Özlü, yirminci yüzyılın 1980’lerinde Aysel Özakin, Tomris Uyar ve Nazlı Eray ile birlikte en önemli genç Türk yazarları arasındaydı. Türkiye’de eserleri düzenli olarak yeniden basılmaktadır.
Eserleri
İlk kitabı 1963’ten itibaren dergilerde yayımlanan öykülerinden oluşan Eski Bahçe’dir. Kitap ilk kez 1978’de basıldı. 1980’de ilk romanı olan Çocukluğun Soğuk Geceleri yayımlandı. Kendisini derinden etkilemiş üç yazar olan Svevo, Kafka ve Pavese’nin izinden giderek yazdığı ikinci romanı 1983’te Auf den Spuren eines Selbstmords (Bir İntiharın İzinde) adıyla yayımlandı. 1983 Marburg Yazın Ödülü’nü kazanan kitap, yazar tarafından Yaşamın Ucuna Yolculuk adıyla Türkçe olarak bir anlamda yeniden yazıldı ve bu hâliyle 1984’te basıldı. İlk öykü kitabı Eski Bahçe yazarın ölümünün ardından, daha sonra yazdığı öykülerle birlikte Eski Bahçe – Eski Sevgi adıyla 1987’de okurla buluştu. Gergedan Dergisi 13. sayısında yazar anısına bir “fotobiyografi” yayımladı.
Günce ve anlatılarından bazı parçalar ise Kalanlar (1990) adlı küçük bir kitapçıkta bir araya getirildi. Bu kitapta yer alan çoğu Almanca yazılmış metinler, Sezer Duru tarafından Türkçeye çevrildi. Özlü’nün yayımlanmamış senaryosu Zaman Dışı Yaşam da yazarın tüm yapıtlarını yayımlayan Yapı Kredi Yayınları (YKY) tarafından 1993’te basıldı. Bu seride, yazarın dostu Leyla Erbil’e yazdığı mektuplardan oluşan Tezer Özlü’den Leyla Erbil’e Mektuplar (1995) da bulunmaktadır. Ayrıca Özlü’nün yazar arkadaşı Ferit Edgü’yle mektuplaşmalarından oluşan Her Şeyin Sonundayım adlı kitabı da 2010’da SEL Yayıncılık etiketiyle basılmıştır. Wolfgang Hildesheimer’in “Bay Walser’in Kargaları” adlı eserini Türkçeye çevirmiştir ve radyoya uyarlamıştır
