Osmanlı – Memlük ilişkileri nasıldır? Osmanlı – Memlük ilişkileri nasıl başladı ve neden bozuldu. Mısır’ın alınması, Mercidabık ve Ridaniye Savaşları.
Osmanlı-Memlük İlişkileri ve İlişkilerin Bozulma Nedenleri
Osmanlı – Memlûk İlişkilerinin Başlaması:
Osmanlılarla Mısır’daki Memlûk devleti (Kölemenler) arasında Osmanlı devletinin kuruluş devrinde iyi bir dostluk vardı. Fakat Osmanlılar, Fatih Sultan Mehmet zamanında Anadolu’yu kesin olarak ellerine geçirdikten sonra bu dostluk bozuldu. Çünkü Memlûkler, Osmanlıların Anadolu’da büyümelerini kendileri için tehlikeli görüyorlardı. Hele Osmanlıların Maraş yöresinde bulunan Dulkadiroğulları Beyliği üzerine egemenlik kurmak istemeleri Memlûklerin hiç işine gelmiyordu. Çünkü onlar da Dulkadiroğullarını kuzey sınırlarının güveni için ellerinde tutmak istiyorlardı.
Fatih Sultan Mehmet
Bu sırada Osmanlı hacıları Hicaz’a gidip gelirken çok sıkıntı çekiyorlardı. Fatih Sultan Mehmet zamanında bu sorun Memlûklerle aramızın bozulmasına yol açtı. Padişah hacıların şikâyetleri üzerine Memlûk Sultanına bir mektup yazarak bu işe bir kolaylık bulmasını rica ve bu konuda yardım teklif etti. Fakat Memlûkler Fatih’in bu teklifini iç işlerine bir karışma sayarak reddettiler. Bunun üzerine Memlûklerle aramız bozuldu.
Fatih Sultan Mehmet, Memlûklerle savaş için yola çıktığı sırada Gebze’de Hünkâr çayırı denilen yerde hastalanarak öldü (1481). Yerine geçen oğlu II. Bayezit zamanında (1481 – 1512) Memlûklerle Osmanlılar arasında ilk savaş başladı. Altı yıl süren (1485 – 1491) bu savaşlar kesin bir sonuç vermedi. Memlûklerle barış yapıldı. Torosların güneyindeki topraklar gene Memlûklerde kaldı. Asıl Memlûk – Osmanlı savaşları Yavuz Sultan Selim zamanında ateşlendi ve Osmanlıların Mısır’ı elde etmeleriyle son buldu.
Yavuz Sultan Selim Seferleri
Yavuz’un Memlûk Seferi. Mercidabık ve Ridaniye Savaşları (1516-1517):
Yavuz Sultan Selim, Çaldıran seferinden dönüşte Maraş’ta bulunan Dulkadiroğulları Beyliğini yıkarak Güney Anadolu’yu Osmanlı topraklarına kattı. (1515). Dulkadiroğulları beyliğinin yıkılması Memlûklerle Osmanlıların arasını büsbütün açtı.
Yavuz, 1516 yılında büyük bir ordu ile Memlûkler üzerine yürüdü. Halep önlerinde Mercidabık denilen ovada yapılan büyük meydan savaşını kazandı. Bu zaferden sonra Osmanlılar, Suriye ve Filistin’i ellerine geçirdiler.
Ridaniye Savaşı
Yavuz Sultan Selim, Suriye’nin alınmasından sonra bir süre Şam’da kaldı. Memlûkler üzerine yapacağı seferin hazırlığını bitirdikten sonra Sina çölünü geçerek Kahire önlerine geldi. Ridaniye‘de yapılan savaşı da kazandıktan sonra Kahire’ye girdi (1517). Son Memlûk sultanı Tomanbay yakalanark idam olundu. Bu suretle 1250 yılından beri devam eden Memlûkler (Kölemenler) devletine son verildi. O tarihlerde bu devletin elinde bulunan Suriye, Filistin, Mısır, Osmanlı devletine katıldı. Hicaz emiri de Mekke ve Medine’nin anahtarlarını ve Mekke’de bulunan kutsal emanetleri göndererek Osmanlı himayesini kabul etti.
Yavuz, Mısır’dan dönerken, Bağdat’ın Hülâğû Han tarafından alınması üzerine oradan kaçarak Mısır’a yerleşen ve Abbasî halifelerinin sonuncusu olan III. Mütevekkil’i de İstanbul’a getirdi. Son halife, kendisinde bulunan halifelik hakkını ve sanını, bir söylentiye göre, İstanbul’da yapılan büyük bir törenden sonra Yavuz’a bıraktı. Bu tarihten sonra Osmanlı padişahları Halife sanını da alarak din ve dünya işlerinin başkanı oldular.
