Pazar kayığı nedir, ne işe yarar? Osmanlı pazar kayığının özellikleri ve tarihçesi nedir, Osmanlı pazar kayığı hakkında bilgi.
Osmanlı Pazar Kayığı Hakkında Bilgi
Pazar kayığı, Osmanlı döneminde İstanbul’ da kullanılan toplu deniz taşımacılığı aracıdır. Fetihten sonra Haliç, Boğaziçi ve Adalar gelişince, buralara insan, hayvan ve yük taşımak için düzenli kayık seferleri yapılmaya başladı. Bu iş için önceleri kullanılan peremelerin yerini sonradan pazar kayıkları aldı. Yük de alan bu kayıklar 50-60 kişi taşıyabilir ve günde bir iki sefer yapardı. Pazar kayıkları iki ya da üç çifte olur, her küreği ayakta duran bir hamlacı çekerdi. Bazı kimseler geliri cami, okul gibi yerlere harcanmak üzere iskelelere pazar kayığı vakfederdi. Boğaziçi iskelelerinde vakfedilmiş birçok pazar kayığı çalışırdı.
Pazar kayıklarında yolcuların oturması için yere kilim serilir, su içmek için küp ve maşrapalar konurdu. Erkekler önde, kadınlar arkada otururdu.
1826’da Üsküdar’daki Büyük İskele ve Balaban İskelesi’nde üçer, Ortaköy’de iki, Hasköy ve Balat’ta birer pazar kayığı çalışıyordu. Başka iskelelerde de semtin nüfusuna göre değişen sayıda pazar kayıkları bulunurdu. Herhangi bir iskeleye kaydı olmayan kayıkçının çalışmasına olanak verilmezdi. 1837’de sayıları artan pazar kayıklarının yönetimi, Evkaf Nezareti’nde 750 kuruş maaşla kurulan Kayıkçılar Kitabeti’ ne bağlandı ve 10 yerde de Kayıkçılar Kethüdalığı kuruldu. Dolmuş yapan pazar kayıklarının hem kayık içi, hem kayık dışı müşterileri vardı. Kayık dışı müşteriler, bacaklarını kenardan sarkıtıp ayaklarını kayığın dışına bağlanmış kalasların üstüne koyarak yolculuk eder, bunun için daha az para verirlerdi.
