Osmanlıcılık ne demektir? Osmanlıcılık akımının özellikleri, içeriği ve amacı nedir? Osmanlıcılık akımının tanınmış kişileri hakkında bilgi.
Osmanlıcılık
Osmanlıcılık, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu’nda yaygın olan kültürel ve siyasi bir ideolojiydi. İmparatorluk içindeki çeşitli etnik ve dini gruplar arasında bir ulusal kimlik ve birlik duygusu yaratmayı amaçlamış, tebaanın ortak kültürel ve tarihi mirasını vurgulamıştır. Osmanlıcılık, ortak bir dilin (Türkçe) benimsenmesini teşvik etmiş ve etnik ve dini sınırları aşan ortak bir Osmanlı kimliği fikrini desteklemiştir. Bu ideoloji Osmanlı hükümeti ve entelektüel seçkinler tarafından desteklenmiş, ancak başta Araplar ve Ermeniler olmak üzere, bunu kültürel kimliklerini homojenleştirme girişimi olarak gören bazı etnik ve dini grupların muhalefetiyle karşılaşmıştır. Nihayetinde Osmanlıcılık, imparatorluğun farklı nüfuslarını birleştirme hedefine ulaşamadı ve Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünün ardından yerini milliyetçiliğe bıraktı.
Kaynak 2
Osmanlı Devleti’nin Balkan toprakları azınlık isyanları nedeniyle elden çıkmaya başlamıştı. Osmanlı Devleti’nde azınlıkların bazı konularda Müslümanların sahip oldukları haklara sahip olmamaları bu isyanlarda en önemli nedenlerden biriydi.
XIX. yüzyılda, Avrupa’daki demokratikleşme ve anayasa-laşma sürecinin de etkisiyle Osmanlı aydınları arasında ortaya çıkan Osmanlıcılık düşücesi, Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayanları din, dil, ırk ve mezhep ayrımı yapmaksızın, kanun önünde eşit gören bir akımıdır.
Osmanlıcılık düşüncesine göre, Osmanlı Devleti’ni oluşturan bütün topluluk ve milletlerin adalet, hürriyet ve eşitlik ölçüleri içinde bir arada yaşamaları amaçlanmıştır. 1839’da ilan edilen Tanzimat Fermanı, bu amacı gerçekleştirmek için atılan ilk adım olmuştur.
Osmanlıcılık akımının en tanınmış kişileri;
Mustafa Reşit Paşa, Ziya Paşa, Mithat Paşa ve Namık Kemal’di. Bu aydınlar, Jön Türkler olarak bilinen bir cemiyet kurdular.
Osmanlıcılık akımı Tanzimat Dönemi’nde gelişerek, 1876’da Meşrutiyet’in ilan edilmesine neden oldu. Meşrutiyetle birlikte din, dil, ırk ve mezhep ayrımı yapmaksızın, herkese ülke yönetiminde temsil hakkı tanındı ve milletin seçeceği kişilerden oluşan Mebusan Meclisi açıldı.
Fakat bütün bunlara rağmen azınlık isyanlarının devam etmesi, hatta I. Meşrutiyet dönemi henüz yeni başladığı sırada Rusya ile yapılan savaşta Osmanlı azınlıklarının Rus ordusunun yanında yer alması, Osmanlıcılık akımının başarısız olduğunu göstermiştir.
Bu nedenle II. Abdülhamit, 1877 – 1878 Osmanlı – Rus Savaşı sonrasında Mebusan Meclisi’ni kapatarak meşrutiyet yönetimine son verdi. II. Meşrutiyet’in ilanına kadar geçen yaklaşık 30 yıllık dönemde Osmanlıcılık düşüncesini savunan aydınlara karşı baskı uygulandı.
