Otokinetik Etki Nedir? Nasıl oluşur, otokinetik etki deneyi nedir? Otokinetik Etki hakkında bilgi.
Otokinetik Etki Nedir?
Otokinetik etki, karanlık ortamda hareketsiz bir ışığın hareketli algılanması biçimindeki görsel yanılsama. Kişi, gözünü ayırmaksızın sabit bir ışığa baktığında, bir süre sonra yorgunluk nedeniyle göz kaslarında hafif bir hareket olur. Karanlıkta gündelik yaşamdaki alışılmış nirengi noktalarından yoksun olan kişi, ağtabakadaki görüntünün hareketini nesnenin mekân içindeki gerçek hareketi gibi algılar.
Sosyal psikoloji deneylerinde, özellikle telkine yatkınlık ve grup normuna uyma davranışının saptanmasında bu yanılsama olgusundan yararlanılır. Muzafer Sherif’in otokinetik etki deneyi, toplumsal etkileşim ve uyma konusunda klasik bir çalışma olarak kabul edilir. Deneyde kişiler önce, içinde hareketsiz bir ışık bulunan karanlık bir odaya teker teker alınarak ışığın kaç santimetre hareket ettiği sorulmuş, birkaç denemeden sonra her birey ortalama bir uzunlukta karar kılmıştır. Deneyin ikinci aşamasında, farklı standartlar geliştirmiş olan denekler bir araya gelerek ışığın ne kadar hareket ettiğini tartışmış ve sonuçta bireysel standartlarını bırakıp bir grup normu oluşturmaya yöneldikleri görülmüştür. Üçüncü aşamada ise, denekler karanlık odada yeniden tek başlanna kaldıklarında grup normunu korumuştur. Sherif’in otokinetik etki deneyi, özellikle nesnel gerçekliğin belirsiz olduğu durumlarda grup davranışının anlaşılması açısından sosyal psikolojide büyük önem taşır.
