Özel İsimler Nasıl Yazılır?

Özel isimler nelerdir ve nasıl yazılırlar? Özel isimlerin özellikleri, yazılmaları ile ilgili dilbilgisi kuralları hakkında bilgi

ÖZEL ADLARIN YAZILIŞI

1- Özel Adların Yazılışı;

a- Kişi ad ve soyadları, takma adlar (mahlas) büyük harfle başlar.

ÖRNEKLER:

Ahmet Haşim
Server Bedi (Peyami Safa)
Muhibbi (Kanuni Sultan Süleyman)

b- Ünvan ve lakap gruplarının da sözcükleri büyük harfle başlar.

ÖRNEKLER:

Gazi Amca
Elif Hanım
Çaka Bey
Sultan Fatih
Doktor Suat Gözübüyük
Öğretmen Selim Yozgat
Profesör Faruk Kadri Timurtaş
Yüzbaşı Mustafa Alan
Kemal’in Şükrü
Manav Hayrettin
Çakırların Ali

c- Din ve mitolojide geçen özel adlar büyük harfle başlar.

ÖRNEKLER:

Allah
Tanrı
Cebrail
Zeus

UYARI: Tanrı özel ad olmadığı zaman küçük yazılır.

ÖRNEK: Eski Türklerin tanrıları….

ç- Güneş, Ay ve Dünya sözcükleri gerçek anlamlarında bir astronomi terimi olarak kullanılıyorsa ilk harfi büyük yazılır. Mecazlı kullanılmışsa “küçük harfle başlar. Diğer gezegenler zaten başka anlamda kullanılmadığı için özel ad anlamını korurlar.

ÖRNEKLER:

Doğrusu o ayda yılda bir gelir. ,
İngiltere’ye güneş batmayan ülke derler.
Bu olayı görünce dünyam karardı.
Gerçekte Dünya Güneş’in etrafında döner.
Geceleri Ay doğar.
Merkür
Jüpiter.

2) Yer Adlarının Yazılışı

a- Ülke adları büyük harfle başlar.

ÖRNEKLER:

Türkiye
Almanya
Pakistan

b- Ülke adlarından önce veya sonra gelen idari yapı veya sistemi anlatan kelimeler de büyük harfle yazılır.

ÖRNEKLER:

Türkiye Cumhuriyeti
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

c- İki veya daha çok sözcükten yapılarak takısız tamlama veya sıfat tamlaması oluşturan Türkçe yer adlan (il, şehir, köy, mahalle, semt) bitişik yazılır ve büyük harfle başlar.

ÖRNEKLER:

Çanakkale
İncesu
Karakız
Karşıyaka
Beşiktaş

ç- (Dağ, ova, deniz, su, ırmak, çay) gibi adlarla birleşerek takısız tamlama veya sıfat tamlaması oluşturan yer adlan bitişik yazılır ve büyük harfle başlar.

ÖRNEKLER:

Akçadağ
Uludağ
Kızılırmak
Akdeniz
Acıgöl
İncesu
Karacaova

d- (Dağ, deniz, göl, ırmak, şehir) gibi sözcüklerle belirtisiz isim tamlaması kuran birinci sözcük ikinci sözcüğün coğrafi kavramım veriyorsa ikinci sözcüğün baş harfi küçük yazılır.

Ankara şehri
Marmara denizi
Tuna nehri
Abant gölü
Ağrı dağı

Eğer birinci sözcük ikinci sözcüğün coğrafi kavramını vermiyorsa ikinci sözcüğün baş harfi büyük yazılır.

ÖRNEKLER:

Van Gölü
Konya Ovası
Çanakkale Boğazı

e- Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak sözcüklerinin baş harfleri büyük yazılır.

ÖRNEKLER:

Yunus Emre Mahallesi
Kızılay Meydanı
Fevzi Çakmak Bulvarı
Nene Hatun Caddesi
Bilir Sokağı

3) Kuruluş Adlarının Yapılışı

a- Kurum, kuruluş, işletme, kooperatifi, ortaklık, okul, birlik ve derneklerin resmi adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar.

ÖRNEKLER:

Milli Eğitim Bakanlığı
Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu
Devlet İstatistik Enstitüsü
Ankara Fen Lisesi
Okul Koruma Derneği
Namık Kemal İlkOkulu Aile Birliği

b- Kurum ve kuruluş adlarında yer alan sözcükler söz içinde cins isim olarak da geçebilir. Bu durumda küçük harfle yazılırlar.

ÖRNEKLER:

Gazetede radyo ve televizyon programları var.

Bugün edebiyat fakültesinin açılışı yapıldı.

UYARILAR:

1- Birtakım kurum ve kuruluş adlarının yazılışı kalıplaşmıştır. Bunlarda yaygınlaşan yazımları tercih edilir.

ÖRNEKLER:

İçişleri Bakanlığı
Yükseköğretim Kurulu
Cumhurbaşkanlığı
Genelkurmay Başkanlığı
Karayolları Genel Müdürlüğü
Türk Hava Yolları
Devlet Demir Yolları

2- Yabancı Özel Adların Yazılışı:

a- Latin asıllı alfabe kullanan ülkelerle ilgili özel adlar genellikle olduğu gibi yazılır.

ÖRNEKLER: Beethoven
Byron
New York

b- Bazı yabancı özel adlar ise Türkçe söylenişlerine göre yazılır.

ÖRNEKLER:

İsveç
Lozan
Napolyon

c- Yabancı yazılışa göre yazılan özel adlara getirilen Türkçe ekler özel adın Türkçe okunuşuna göre getirilir.

ÖRNEKLER:

Bordeaux’ya (Bordo)
Haubert’den (Flober)
Andre Gide’in (Andre Cid)