Geçmişte muhtariyet olarak geçen ancak günümüzde özerklik olarak anılan terim ile ilgili bilgiler. Özerklik nedir ne demektir?
Hukukta, insan topluluklarına, tüzel kişilere çeşitli toplumsal faaliyet alanlarında ve belli sınırlar içinde tanınmış olan hareket serbestliğine «Özerklik» (Muhtariyet) denir.
Bir topluluk veya tüzel kişi, kendisini idare edecek kuralların hepsini ve ya bir kısmını kendisi koyabiliyorsa, buna hakkı varsa, özerkliği var demektir. Bazı hallerde bu hak, devlet tarafından, kanun veya tüzükle düzenlenir.
Özerklik, mutlak anlamda ve sınırsız ise, «hâkimiyet» (egemenlik) kavramına eşittir. Bu anlamda özerklik, ancak bağımsız devletlerde bulunur.
Çeşitli Özerklik şekilleri vardır:
a) Federe devletlerde, sınırlı bir yasama hakkına kadar ulaşan siyasi özerklik;
b) İllerin, belediyelerin haiz oldukları idari ve mali özerklik;
c) İktisadi devlet teşekküllerine tanınan iktisadi faaliyet özerkliği;
ç) İdari, mali ve ilmi faaliyet alanlarını da kapsayan üniversite özerkliği gibi.
Özerklik, hangi alanda tanınmış ise, o topluluk veya tüzel kişi, o alandaki faaliyet kurallarını kendisi koyar, değiştirir ve yürütür. Bu hak ona hastır.
