Özgür Fransızlar olarak da bilinen Özgür Fransa Hareketi nedir? Ne zaman ve hangi amaç ile kurulmuştur? Öncüller ve faaliyetleri neler olmuştur?
Özgür Fransa Hareketi, Özgür Fransızlar olarak da bilinir, Fransızca françaises libres.II. Dünya Savaşı (1939-45) sırasında, Fransa’nın 1940 yazındaki askeri yenilgisinin ardından Almanya’ya karşı savaşın sürdürülmesi amacıyla kurulan hareket.
16 Haziran 1940’ta Fransa’da yönetimin başına, Almanya’yla ateşkes imzalanması gerektiğine inanan Mareşal Philippe Petain geçti, iki gün sonra General Charles de Gaulle Londra’dan yaptığı radyo konuşmasında Fransızları savaşı sürdürmeye çağırdı. Ardından, İngiltere’deki Fransız birlikleri ile İngiltere’de yaşayan gönüllü Fransızlardan oluşan Özgür Fransız Kuvvetleri’ni kurdu. Ağustos 1940’ta, Fransa’nın Afrika’ daki sömürgelerinden Çad, Kamerun ve Orta Kongo, eylülde ise Hindistan ve Büyük Okyanustaki Fransız sömürgeleri Özgür Fransa Hareketi’ne katıldı. De Gaulle aynı yılın ekim ayında İmparatorluk Savunma Konseyi’ni kurdu. General Georges Catroux’nun komutasındaki Özgür Fransız Kuvvetleri Haziran-Temmuz 1941’de, Suriye’de İngilizlerle birlikte Petain’in Vichy’de kurduğu hükümete bağlı Fransız birliklerine karşı savaştı.
Eylülde de Gaulle Fransız Ulusal Komitesi adıyla bir gölge hükümet kurdu.
Vichy hükümeti Özgür Fransa Hareketi’ne katılanları isyancılar olarak değerlendirirken Fransa’daki sol kesim de de Gaulle’ün otoriter yönetim tarzına karşı çıkıyordu. Vichy hükümetiyle diplomatik ilişkilerini sürdüren, ama Aralık 1941’de Mihver Dev-letleri’ne karşı savaş ilan eden ABD yönetimi, Özgür Fransa birliklerinin aynı ay içinde Newfoundland’in açıklarında bulunan, Vichy hükümetine bağlı Saint-Pierre ve Miquelon adalarını ele geçirmesinden rahatsız oldu. Özgür Fransa Hareketi’nin, Fransa’daki yurtsever Direniş Hareketi’ne bağlı bir dizi Almanya karşıtı örgütle Londra arasında sürdürülen ilişkileri tekeline alma isteği ise İngiltere’yle hareket arasındaki ilişkilerin bozulmasına yol açtı. Direniş Hareketi’yle arasındaki dayanışmayı güçlendirmek için hareketin adı 14 Temmuz 1942’de Savaşan Fransız Kuvvetleri (FFC) olarak değiştirildi.
İngiltere ve ABD Kasım 1942’de Kuzeybatı Afrika’yı işgalleri sırasında Vichy hükümetine bağlı olan ve bu nedenle de Gaulle’ü tanımak istemeyen yerel Fransız komutanlarla işbirliği yapmak zorunda kaldılar. İşgal kuvvetleri Cezayir’de önce Vichy hükümetinin temsilcisi Amiral Jean-François Darlan’la çalıştı. Darlan’ın aralıkta öldürülmesi üzerine yerine ABD’nin girişimiyle Fransa’dan Kuzey Afrika’ya gelen General Henri Giraud geçti. Haziran 1943’te Cezayir’de Giraud ve de Gaulle’ün ortak başkanlığı altında Fransız Ulusal Kurtuluş Komitesi kuruldu. 1944 baharında Giraud’nun görevden çekilmesiyle de Gaulle Fransa dışındaki bütün Fransız savaş gücünü tek başına denetler duruma geldi. Bu arada Direniş grupları de Gaulle’ün önderliğini kabul etmeye başladılar.
Mayıs 1944’te General Alphonse Juin komutasındaki Fransız Sömürge Birlikleri Almanların İtalya’daki Gustav Hattı’nı yararak Garigliano Çarpışması’nın kazanılmasında önemli rol oynadı. General Jean de Lattre de lassigny’nin komutasındaki Fransız 1. Ordusu ise Ağustos 1944’te Müttefiklerin Fransa’nın güneyine düzenledikleri sefere, daha sonra da Müttefiklerin Almanya’ya yaptığı son saldırıya katıldı. Fransız İç Güçleri (FFI) adını almış olan Direniş gruplarının Ağustos 1944’te başlattıkları ülke çapındaki ayaklanmanın ardından. Özgür Fransa Hareketi’ne bağlı düzenli birlikler Paris’e gelmeye başladı. 26 Ağustos 1944’te de Gaulle zafer gösterileri arasında Paris‘e girdi.
