Pancar Nasıl Bir Sebzedir? Pancarın Özellikleri, Yetiştirilmesi, Yararları

0
Advertisement

Pancar nedir, nasıl bir bitkidir? Pancar nerede ve nasıl yetişir, özellikleri, besin değerleri nelerdir, hakkında bilgi. Pancar tarihçesi.

Pancar

Kaynak: pixabay.com

Pancar

Pancar, ıspanakgiller (Chenopodiaceae) familyasının Beta vulgaris türünden geliştirilmiş çeşitli kültür bitkilerinin genel adıdır. Pancarlar kullanım amaçlarına göre dört ana gruba ayrılır: Yumrularından sebze olarak yararlanılan kırmızı pancar, başlıca şeker kaynaklarından biri olan şeker pancarı, hayvan yemi olarak kullanılan hayvan pancarı ve yaprakları sebze olarak tüketilen pazı.

Günlük yaşamda “pancar” terimi büyük ölçüde kırmızı pancar için kullanılır. Kırmızı pancar ikiyıllık bir bitkidir, ilk yıl kökler ve yapraklar, ikinci yıl ise küçük, yeşil çiçek kümeleri taşıyan dallanmış gövdeler oluşur. Kökleri tipik bir kazık köktür; kökün üst bölümü kalınlaşıp etlenerek bir yumru biçimini almıştır. Yan kökler taşıyan kazık kök toprağın yapısına ve neme bağlı olarak 1-1,5 m kadar derine inebilir. Çaplan 3-15 cm arasında değişen, ağırlıkları ise kimi zaman 1 kg’ye kadar çıkabilen yumruların biçimleri yuvarlak, basık yuvarlak, silindirik ya da konik olabilir. Dış kabuğu ve etinin rengi koyu kırmızı ya da morumsu kırmızıdır, beyaz çizgili çeşitlerine de rastlanır. Uzun bir sapla yumrunun tepesine bağlanan ovalimsi ya da yürek biçimli yaprakları vardır. Pancarlar serin iklimleri seven bitkilerdir. Uygun koşullar altında kırmızı pancarın büyüme süresi 8-10 haftadır; buna karşılık hayvan pancarları için bu süre 30 haftaya çıkabilir. Bu bitkiler en iyi, organik maddelerce zengin, derin ve kolay ufalanabilir topraklarda yetişir. Gübrelemeyle oldukça iyi sonuçlar alınabilir. Tuza dayanıklı olmasına karşın toprağın yüksek asit ve düşük bor içeriğine karşı duyarlıdır. Topraktaki bor miktarının düşük olması büyümeyi geciktirdiği gibi, yumrularda siyah leke oluşumuna da yol açar.

Kırmızı pancar çok eski dönemlerden beri besin maddesi olarak kullanılmaktadır. Protein ve şekerli maddelerin yanı sıra az miktarda B,, B2, C ve A vitamini de içeren bu ürün hem taze sebze olarak yenir, hem de turşusu yapılır. Doğu Avrupa mutfaklarına özgü bir yemek olan borç çorbasının temel malzemesini pancar oluşturur.

Pancar Suyu

Kaynak: pixabay.com

Kaynak – 2

İkiçeneklilerin ıspanakgiller familyasından bir bitkidir. Kalın ve etlice bir kökü vardır. Pancarın bazı cinslerinden şeker yapılır. Bunlara şeker pancarı denir.

Pancar, genel olarak bir besin maddesi olduğu için yetiştirilir. Büyük, geniş, yeşil yaprakları, kalın, sulu sapları vardır. Köklerinin renkleri beyazla koyu kırmızı arasında değişir. Köklerin biçimleri de her zaman aynı olmaz. Bazı pancarların kökleri yuvarlak, bazılarının armut gibi uzunca, kimisinin de ince uzundur.

Advertisement

Pancar vitamin ve maden bakımından çok zengin bir bitkidir. En çok serin iklimli yerlerde yetişir. Ancak, bu bölgelerde, yaz sıcaklarına da dayanır. Pancar ilkbaharda olduğu gibi sonbaharda da ekilebilir. Sonbahar ekimi don zamanından üç ay kadar önce yapılmalıdır.

Pancar insanların çok eski çağlardan beri tanıyıp ektikleri bir besin maddesidir. Bol miktarda yetiştirilmesi XI. yüzyılda İspanya’ da gelişmiştir. Türkiye’de pancar çok eskiden beri yetiştirildiği halde bundan yalnız turşu yapıldığı sofrada çerez olarak yendiği için ancak birkaç çeşiti geliştirilmiş, şeker pancarı ekimine pek önem verilmemişti. Zaten Romalılar ve Yunanlılar zamanından beri bilinen pancarın aynı zamanda şekerin de ham maddesi olabileceği ancak XIX. yüzyılın ortalarına doğru anlaşılmıştır.

1855’ten sonra Avrupa ülkelerinin bir çoğunda şeker fabrikalarının kurulmasına başlandı. Bizde ise turşuluk pancar, hayvan yemi için pancar, ispirto pancarı çeşitlerinden sonra şeker pancarının yetiştirilmesi önem kazanması ancak cumhuriyet devrinde Alpullu ile Uşak’ ta birer şeker fabrikasının kurulmasından sonra başlamıştır. Daha sonra Eskişehir ve Turhal şeker fabrikalarının da kurulması, şeker fabrikaları sayısının gittikçe artması, yurdumuzda da ekonomik önemini bir kat daha artırmıştır.

Evlerde pancardan kaynatılarak turşu adı verilen bir çeşit içecek yapılır. Ayrıca yapraklı sapları ıspanak ve benzeri gibi pişirilerek gayet lezzetli yemek yapılır.

pancar

Kaynak: pixabay.com

Kaynak 3

Pancar, (Lat. Beta vulgaris) İkiçenekliler sınıfının, Ispanakgiller familyasından bir bitki. Serin iklimli bölgelerde yetişir, yaz sıcaklarına da dayanıklıdır, bir ya da iki yıllık otsu bir bitkidir.

Yaprakları etli, alt bölümlerinde ise sapsız ve baklava biçimlidir. Birinci yıl etli, tatlı bir kök, ikinci yıl da tohum verir. Köklerin renkleri beyazla koyu kırmızı arasında değişir. Biçimleri de her zaman aynı olmaz. Bazıları yuvarlak bazıları da ince ve uzuncadır. Pancarın birçok varyetesi vardır. Sebzelik pancar, yem pancarı, şeker pancarı. Sebzelik pancarın “pancar” da denilen kökü kırmızı renklidir ve pişirilerek yenilir. Yemlik pancarlar sarı köklü iri ve kalın boyunludur. Bu türlerde kuru madde oranı yüksektir. Şeker pancarları öteki türlerden daha küçük ve kök boyunları daha az gelişmiştir.

Advertisement

Pancar eski çağlardan beri tanınıp ve ekilen bir besin maddesidir. 11. yüzyılda İspanya’da gelişti, ancak şeker ham maddesi olabileceği 19. yüzyıl sonlarında anlaşıldı. 1850’lerde Avrupa ülkelerinin birçoğunda şeker fabrikaları kurulmaya başlandı. Türkiye’de pancar çok eskiden beri yetiştirilmesine karşın şeker pancarı ekimine fazla önem verilmedi. Turşuluk, hayvan yemi ve ispirto pancarı çeşitlerinden sonra şekerlik pancar yetiştirilmesi Cumhuriyet sonrasında önem kazandı ve birçok bölgede yetiştirilmeye başlandı. Alpullu, Uşak, Eskişehir ve Turhal şeker fabrikalarının kurulmasıyla ekonomik açıdan da giderek önem kazandı.


Leave A Reply